کتاب خواندن برای کودکان کاری است که مزیت‌های چند جانبه در رشد کودک و ارتباط والد و کودک دارد؛ بنابراین هرچقدر زودتر این کار را شروع کنید بهتر است. بعضی از پدر و مادرها حتی در دوران بارداری هم با جنین صحبت می‌کنند و برای او کتاب می‌خوانند و جالب است بدانید که تحقیقات نشان می‌دهد این دسته از بچه‌ها بعد از تولد در مهارت‌های کلامی و واکنش‌ نشان دادن به صداهای مختلف عملکرد بهتری دارند. در این مقاله موضوع انتخاب زمان مناسب برای شروع کتاب خواندن برای کودکان را بیشتر بررسی می‌کنیم و همچنین نکات مهم در کتاب خواندن برای کودکان در سنین مختلف را توضیح می‌دهیم.

بهترین زمان شروع کتاب خواندن برای کودکان

همین الان بهترین زمان برای شروع کتاب خواندن برای کودک شماست! فرقی ندارد فرزند شما چند ماهه یا چند ساله است؛ این جمله برای او صدق می‌کند. بچه‌ها در هر سنی که باشند، دوست دارند در آغوش پدر یا مادر بنشینند، به شعرها و قصه‌های کتاب گوش کنند و تصاویر کتاب را تماشا کنند. آن‌ها حتی از کتاب خواندن پر هیجان هم لذت می‌برند؛ مثلا زمانی که شما با حرکت دست‌های خود صحنه‌های قصه را شبیه‌سازی می‌کنید یا با لحن گفتارتان احساسات مختلف را به کودک نشان می‌دهید.

با شروع کتاب خواندن برای کودکان از سنین پایین، یک عادت خوب را در ذهن فرزندتان نهادینه می‌کنید که احتمالا تا بزرگسالی هم برای او باقی می‌ماند. البته دقت داشته باشید که اجبار به کتاب خواندن کار درستی نیست و احتمالا کودک را از کتاب خواندن دلزده می‌کند. فرزند شما باید کتاب خواندن را به‌عنوان یک تفریح و زمانی برای ارتباط با شما بشناسد و خودش برای انجام این کار علاقه نشان دهد. با انتخاب کتاب‌های متناسب با سن کودک و خواندن کتاب‌ها به شیوه مناسب برای او، فرزند شما به کتاب خواندن علاقمند می‌شود و همیشه بخشی از زمان خود را برای مطالعه اختصاص خواهد داد.

نکات مهم کتاب خواندن برای کودکان در سنین مختلف

کودکان در سنین مختلف به کتاب‌های متفاوتی نیاز دارند. انتخاب کتاب‌هایی که داستان‌ها و شعرهای قابل درک برای کودک و تصاویر جذاب داشته باشد، نقش مهمی در علاقمند شدن کودک به دنیای کتاب‌ها ایفا می‌کند. همچنین شیوه خواندن کتاب برای بچه‌ها در سنین مختلف باید متفاوت باشد. در ادامه به مهم‌ترین نکات مهم کتاب خواندن برای کودکان در سنین مختلف اشاره می‌کنیم.

کتاب خواندن برای کودکان زیر یک سال

در این سن بیشتر از اینکه داستان و محتوای کتاب اهمیت داشته باشد، تصاویر، جنس کتاب و لحن خواندن شما مهم است. نوزادها از طریق بینایی، شنوایی و لامسه با دنیا ارتباط برقرار می‌کنند. بنابراین کتاب‌هایی با تصاویر رنگارنگ و شاد و دارای جنس پارچه‌ای قابل لمس برای آن‌ها بهترین انتخاب هستند. هدف از کتاب خواندن برای نوزادان زیر یک سال این است که ارتباط عاطفی خود با نوزاد را تقویت کنید، او را با صدا و زبان آشنا کنید و حس‌های مختلف او را درگیر کنید.

بهترین زمان کتاب خواندن برای کودکان زیر یک سال، وقتی است که کودک سرحال است و گرسنه و خسته نیست. در چنین زمانی، فرزندتان را در آغوش بگیرید. کتاب خواندن را با لحن آرام شروع کنید و جاهایی که لازم است احساسی را منتقل کنید، تن صدای خود را تغییر دهید. حتی می‌توانید در حین شعر خواندن، کمی هم با کودک بازی کنید. اجازه‌ بدهید کودک کتاب پارچه‌ای را لمس کند و حتی آن را به دهان ببرد. این کارها نشانه کنجکاوی کودک و تلاش برای شناختن کتاب است!

کتاب خواندن برای کودکان ۱ تا ۳ سال

کودکان در این سن به تازگی حرف‌ زدن را یاد گرفته‌اند و برای تقویت مهارت‌های ارتباطی و کلامی به کمک شما نیاز دارند. کتاب خواندن برای کودکان در این سن یکی از بهترین روش‌هایی است که می‌توانید برای تقویت دایره لغات و آموزش مهارت‌های ارتباطی به او استفاده کنید. کتاب‌هایی که در این سن برای کودک انتخاب می‌کنید، باید مقوایی و محکم باشد. البته طبیعی است که کودکان در سن یک تا سه سالگی کتاب‌هایشان را پاره کنند.

تصاویر کتاب برای کودکان ۱ تا ۳ سال اهمیت بسیاری دارد. این تصاویر باید جذاب و رنگارنگ باشند. همچنین بعضی از کتاب‌ها همراه با فایل صوتی ارائه می‌شوند و برای این سن مناسب هستند. فایل‌های صوتی این کتاب‌ها معمولا با CD یا از طریق QR کد چاپ‌شده در کتاب، قابل دسترس است. در این فایل‌ها آهنگ، شعر یا صدای حیوانات موجود در کتاب وجود دارد و برای کودکان جذاب است.

کتاب خواندن برای کودکان بین ۱ تا ۳ سال باید کمی تعاملی باشد. مثلا وقتی تصویری از حیوانی که کودک می‌شناسد را می‌بینید، از او بپرسید که این حیوان چیست یا چه صدایی دارد. بچه‌ها در این سن آماده هستند که چند بار در طول روز برای آن‌ها کتاب بخوانید، اما نباید آن‌ها را خسته نکنید.

کتاب خواندن برای کودکان بعد از ۳ سالگی

بچه‌ها در سنین بالاتر از ۳ سال مفاهیم شعرها و داستان‌ها را کامل درک می‌کنند و درباره آن‌ها سوال می‌پرسند. هنگام خرید کتاب برای بچه‌های بالاتر از ۳ سال، اجازه دهید خودشان به همراه شما وارد کتاب‌فروشی شوند و کتابی که می‌خواهند را انتخاب کنند. در این سن بچه‌ها می‌توانند داستان‌های طولانی‌تر را هم درک کنند.  کتاب خواندن برای کودکان بالای ۳ سال همچنان روی تقویت مهارت کلامی و ارتباط بین والد و کودک تأثیر دارد و علاوه بر آن، به رشد قوه تخیل و خلاقیت کودک هم کمک می‌کند.

کودکان بالاتر از ۳ سال، کاملا احساسات شما را درک می‌کنند. پس سعی کنید مواقعی را برای کتاب خواندن انتخاب کنید که پر انرژی هستید و از وقت گذراندن با فرزندتان لذت می‌برید. اگر با خستگی و فقط از روی رفع تکلیف برای فرزندتان کتاب بخوانید، متوجه می‌شود و سرخورده و آزرده خواهد شد. کتاب‌ها را با هیجان بخوانید و اگر فرزندتان جایی داستان را متوقف کرد تا درباره آن سوالی بپرسد، با روی خوش به سوال او پاسخ دهید. هنگام کتاب خواندن با کودک تعامل داشته باشید؛ مثلا بعضی وقت‌ها کتاب خواندن را متوقف کنید و از فرزندتان بپرسید از نظر او ادامه داستان چطور پیش خواهد رفت!

کتاب‌های تعاملی معمولا برای کودکان بالاتر از ۳ سال مناسب هستند. این دسته از کتاب‌ها جاهای خالی برای پر کردن دارند یا معماهایی برای کودک مطرح می‌کنند. ایده خلاقانه دیگر برای مطالعه با کودکان بالاتر از ۳ سال این است که کتاب مخصوص به خودتان را درست کنید. اجازه دهید کودک داستان‌سرایی کند، شما داستان را بنویسید و به کمک نقاشی، تصاویر مجله‌ها یا برچسب‌ها برای کتاب عکس درست کنید.

آیا کتاب خواندن قبل از تولد تأثیری روی جنین دارد؟

بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند که ارتباط با کودک را از زمان بارداری شروع کنید. جالب است بدانید که تحقیقات نشان می‌دهد خواندن کتاب در دوران بارداری برای جنین یکی از روش‌های برقراری ارتباط با موجود کوچک درون رحم است! تحقیقات نشان می‌دهد جنین از ۱۸ هفتگی توانایی شنیدن دارد و از هفته ۳۰ نسبت به صداهای آشنا مثل صدای مادر واکنش نشان می‌دهد. تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که جنین‌ها امکان تشخیص الگوهای صدایی را دارند؛ به‌عنوان مثال اگر جنین در دوران بارداری یک آهنگ را چندبار شنیده باشد، بعد از تولد نسبت به آن آهنگ واکنش نشان می‌دهد.

وقتی برای جنین در رحم کتاب می‌خوانید، با فرزند به‌دنیا نیامده وقت می‌گذرانید و ارتباط عاطفی قدرتمندی با او می‌سازید. اگر کتاب خواندن با صدای پدر یا مادر باشد، جنین بیشتر با صدای آن‌ها آشنا می‌شود و در بدو تولد با این صداها ارتباط برقرار می‌کند. توسعه اتصالات عصبی و آمادگی جنین برای یادگیری زبان به واسطه آشنایی با الگوهای زبان مادری از دیگر مزیت‌های کتاب خواندن برای جنین در دوران بارداری است. از مزایای علمی و اثبات شده کتاب خواندن در دوران بارداری که بگذریم، وقت گذراندن با کودکی که منتظر به دنیا آمدن او هستید و خواندن کتاب برای او، احساس فوق‌العاده‌ای است که دوست دارید بارها آن را تجربه کنید!

سخن پایانی

در این مقاله درباره بهترین زمان برای شروع کتاب خواندن برای کودکان صحبت کردیم. همچنین توضیح دادیم در هر سن چه نکاتی را باید در کتاب خواندن برای کودکان رعایت کنید. تفاوتی ندارد فرزند شما چند ماهه یا چند ساله است، در هر صورت کتاب خواندن برای او یکی از بهترین کارهای دو نفره یا خانوادگی‌ است که می‌توانید انجام دهید! کتاب خواندن علاوه بر تقویت دایره واژگان و مهارت‌های کلامی و ارتباطی کودک، ارتباط بین مادر و پدر و کودک را تقویت می‌کند. با انتخاب کتاب‌های مناسب و صرف زمان برای کتاب خواندن با کودک، یک عادت خوب کلیدی را در فرزندتان نهادینه کنید و در آینده به تماشای نتیجه‌های فوق‌العاده این عادت در فرزندتان بنشینید.