فرزند پروری زنان شاغل با چه چالش‌هایی همراه است؟ آیا شاغل بودن مادر روی کودک تأثیر منفی می‌گذارد؟ امروزه با افزایش مشارکت اجتماعی زنان، تعداد مادران شاغلی که همزمان باید وظایف شغلی و مسئولیت‌های تربیت فرزند را برعهده بگیرند، رو به فزونی است. این گروه از زنان با چالش‌هایی در زمینه تربیت فرزند، ایجاد تعادل بین کار و زندگی و مدیریت زمان مواجه هستند. اما چگونه می‌توان نقش مادر بودن و کارمند بودن را به شکلی موفقیت‌آمیز تلفیق کرد؟ در این مقاله از سایت سلام آگاهی به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی مادران شاغل در فرآیند تربیت فرزند می‌پردازیم و راهکارهایی را برای دستیابی آنان به زندگی حرفه‌ای و خانوادگی موفق ارائه می‌دهیم.
چالش‌های فرزند پروی زنان شاغل
چالش‌های اصلی مادران شاغل در تربیت فرزند به شرح زیر است:
- مدیریت زمان: مادران شاغل اغلب در مدیریت زمان برای وظایف شغلی و والدگری دچار مشکل هستند.
- خستگی و استرس: کار و الزامات تربیت فرزند می‌تواند منجر به خستگی و استرس شدید در مادران شود.
- احساس گناه: برخی مادران از اینکه نمی‌توانند زمان کافی را با فرزندان خود بگذرانند احساس گناه می‌کنند.
- عدم حضور در لحظات مهم: گاهی اوقات شغل باعث می‌شود مادران نتوانند در مراسم‌های مدرسه یا رویدادهای مهم زندگی فرزندان حضور داشته باشند.
- چالش‌های انضباطی: ممکن است فرزندان مادر شاغل مشکلات انضباطی و رفتاری در مدرسه نشان دهند.
- ارتباط عاطفی: برقراری ارتباط عاطفی قوی با فرزند با توجه به مشغله‌های شغلی چالش‌برانگیز است. (منبع)
بیشتر بخوانید:
تاثیرات مثبت اشتغال مادر بر فرزند
اشتغال مادر و حضور او در بازار کار می‌تواند تاثیرات مثبت بسیاری بر فرزندان داشته باشد. برخی از تاثیرات مثبت اشتغال مادر بر فرزندان عبارتند از:
- الگوی نقش‌آفرینی: حضور مادر در بازار کار می‌تواند به عنوان الگویی برای فرزندان باشد و آن‌ها را به توسعه مهارت‌های کاری و تحصیلی تشویق کند.
- استقلال مالی: اشتغال مادر می‌تواند به تأمین نیازهای مالی خانواده کمک کند و برای فرزندان امکانات بهتری را فراهم آورد.
- تقویت روابط خانوادگی: همکاری بین والدین در تأمین نیازهای خانواده می‌تواند به تقویت روابط خانوادگی و افزایش همبستگی خانواده کمک کند.
- توسعه مهارت‌های اجتماعی: حضور مادر در بازار کار می‌تواند به توسعه مهارت‌های اجتماعی فرزندان کمک کند و آن‌ها را به تعامل با دیگران و انعطاف پذیری سوق دهد.
- افزایش اعتماد به نفس: دیدن مادر به عنوان نقشی فعال در جامعه می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و خودباوری فرزندان منجر شود.
بنابراین، اشتغال مادر می‌تواند تاثیرات مثبت بسیاری بر رشد و توسعه فرزندان داشته باشد و به بهبود شرایط زندگی خانواده و تقویت روابط خانوادگی کمک کند.
راهکارهایی برای اجرای موفق نقش مادری و کارمند بودن
راهکارهایی برای تلفیق موفق کار و مادری عبارتند از:
- برنامه‌ریزی و سازماندهی: تنظیم برنامه‌ی روزانه و هفتگی برای امور منزل و فرزندان
- اولویت‌بندی وظایف: مشخص کردن اولویت‌ها و تمرکز بر وظایف مهم‌تر
- مدیریت زمان: استفاده از تکنیک‌هایی مانند تقسیم زمان و اجتناب از تلف‌کردن آن
- دریافت کمک: درخواست کمک از همسر، بستگان، مراکز نگهداری کودک و خدمات کمک در خانه
- مراقبت از خود: اختصاص زمان به خود، ورزش و تفریح برای شارژ انرژی
- انعطاف‌پذیری در کار: هماهنگ‌کردن برنامه‌ی کاری با مسئولیت‌های خانوادگی
- حفظ روابط اجتماعی: تعامل با دوستان و حفظ ارتباطات اجتماعی
- مثبت‌اندیشی و صبور بودن: داشتن نگرش مثبت و حفظ صبر و تحمل در برابر چالش‌ها (منبع)
تاثیر اشتغال مادر بر رشد و تربیت کودک
تاثیر اشتغال مادر بر رشد و تربیت کودک به شرح زیر است:
- اشتغال مادر در سال‌های اولیه زندگی کودک، تاثیر منفی بر عملکرد تحصیلی او در سنین بالاتر دارد.
- اشتغال تمام‌وقت مادرانِ کودکان زیر 5 سال، با افزایش احتمال رفتارهای پرخاشگرانه و مشکلات هیجانی در کودکان همراه است.
- عواملی مانند کیفیت مراقبت جایگزین از کودک، حمایت پدر و ساعات کاری مادر، در تعدیل تاثیرات منفی اشتغال مادر نقش دارند.
- در مجموع، اشتغال مادر زمانی تاثیر مثبت بر کودک دارد که با حمایت و مراقبت کافی همراه باشد. (منبع)
مشارکت پدر در فرزندپروری، راهکاری برای مادران شاغل
چند نکته در مورد نقش مشارکت پدر در فرزندپروری به عنوان راهکاری برای مادران شاغل قابل ذکر است:
- مشارکت پدر در فرزندپروری باعث کاهش استرس و اضطراب مادران شاغل می‌شود.
- هر چه پدران در فعالیت‌های مراقبتی و تربیتی فرزند مشارکت بیشتری داشته باشند، میزان رضایت شغلی و زناشویی مادران بالاتر می‌رود.
- مشارکت پدر در فرزندپروری باعث تقویت رابطه عاطفی پدر و فرزند می‌شود.
- پدرانی که در فرزندپروری مشارکت بیشتری دارند، کودکانی مستقل‌تر و با عزت نفس بالاتری خواهند داشت.
- آموزش مهارت‌های فرزندپروری به پدران می‌تواند میزان مشارکت آن‌ها را افزایش دهد.
- حمایت از مشارکت پدران در تربیت فرزند، راهکار موثری برای تقویت خانواده‌های دارای مادر شاغل است. (منبع)
نکات مهم برای پدر و مادران شاغل
در خانواده‌هایی که پدر و مادر هر دو شاغل هستند و با کمک یکدیگر به امورات خارج و داخل منزل رسیدگی می‌کنند، تربیت فرزند نیازمند توجه به نکات خاصی است. در ادامه به تعدادی از این نکات می‌پردازیم.
- برنامه‌ریزی روزانه و هفتگی برای فعالیت‌های کاری، خانوادگی و شخصی
- تعیین اولویت‌ها و تمرکز بر وظایف مهم‌تر در هر روز
- اجتناب از پر کردن بیش از حد زمان و داشتن فواصل استراحت
- هماهنگ‌سازی برنامه‌های کاری با همسر و سایر اعضای خانواده
- بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند تقویم و برنامه‌ریز مشترک آنلاین
- کمک گرفتن از نیروهای خدماتی برای انجام دادن برخی از کارهای داخل منزل
- صرفه‌جویی در زمان و کاهش فعالیت‌های زمان‌بر مانند خرید
- قرار دادن زمانی برای استراحت و بازیابی انرژی در برنامه روزانه
- انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی و تنظیم مجدد آن در صورت لزوم (منبع)
بیشتر بخوانید:
حمایت از مادران شاغل برای تربیت موفق فرزند
چند راهکار برای حمایت از مادران شاغل جهت تربیت موفق فرزندانشان عبارتند از:
- ارائه مرخصی زایمان و مرخصی والدینی کافی و حقوق‌دار در محیط کار
- ایجاد امکاناتی مانند مهد کودک محل کار یا ساعات کاری انعطاف‌پذیر
- تشویق پدران به استفاده از مرخصی پدری و مشارکت بیشتر در فرزندپروری
- کمک به مادران شاغل در انجام کارهای روزمره منزل
- صحبت و گفتگو با مادران شاغل در مورد چالش‌هایشان و ارائه حمایت عاطفی
- مراقبت گاه به گاه از فرزندان مادر شاغل برای فراهم کردن فرصت استراحت برای وی
- تشویق مادران شاغل به مراقبت از خود و گذراندن اوقاتی با دوستان و آشنایان
- کمک به پرداخت هزینه‌های مراکز نگهداری کودک یا مربی خصوصی
- داشتن صبر و حوصله در برابر خستگی و کمبود وقت مادران شاغل
- تشویق و حمایت مادران شاغل برای پیگیری اهداف شغلی‌شان
- قدردانی مکرر از مادران شاغل برای تلاش‌هایشان در تربیت فرزند (منبع)
آموزش مهارت‌های فرزندپروری به مادران شاغل
چند نکته درباره آموزش مهارت‌های فرزندپروری به مادران شاغل:
- آموزش مهارت‌های ارتباطی و هوش هیجانی به مادران کمک می‌کند تا بهتر احساسات و نیازهای فرزندان خود را درک کنند.
- آشنایی با شیوه‌های انضباط مثبت و تشویق فرزندان، رفتار آن‌ها را بهبود می‌بخشد.
- یادگیری روش‌های مدیریت استرس و خشم، مادر را قادر می‌سازد تا در شرایط دشوار هم آرامش خود را حفظ کند.
- آموزش مهارت‌های حل مسئله به مادر کمک می‌کند تا بهتر چالش‌های فرزندپروری را مدیریت نماید.
- آشنایی با نیازهای تحولی کودکان در سنین مختلف، درک و صبر مادر را نسبت به فرزندش افزایش می‌دهد.
- آموزش‌های لازم باعث می‌شود مهارت‌های فرزندپروری مادران شاغل ارتقا یابد و عملکرد شغلی آنان نیز بهبود پیدا کند.
نقش مهدکودک در پرورش فرزندان مادران شاغل
نقش مهدکودک در پرورش فرزندان مادران شاغل به شرح زیر است:
- مهدکودک با فراهم کردن محیطی امن و غنی، رشد شناختی، حرکتی، عاطفی و اجتماعی کودک را تسهیل می‌کند.
- برنامه‌های آموزشی منظم مهدکودک، زمینه‌ساز پیشرفت تحصیلی بعدی کودکان است.
- ارتباط با همسالان در مهدکودک به کودکان کمک می‌کند مهارت‌های اجتماعی لازم را بیاموزند.
- مربیان مجرب مهدکودک، الگوهای رفتاری مناسب را به کودک القا می‌کنند.
- مهدکودک با ایجاد فرصت شاغل بودن برای مادران، ثبات مالی خانواده را تضمین می‌کند.
- مادران شاغل می‌توانند با خیال راحت به وظایف شغلی بپردازند، در حالی که فرزندشان در امنیت و با نظارت کارشناسان است.
- مهدکودک کمک شایانی به سلامت روان مادران شاغل کرده و از فرسودگی آنان می‌کاهد. (منبع)
تعادل بین کار و خانواده؛ چالشی برای مادران
در مورد چالش تعادل کار و خانواده برای مادران می‌توان نکات زیر را بیان کرد:
- تلاش برای ایفای نقش‌های متعدد کاری و خانوادگی، مادران را دچار استرس و فرسودگی می‌کند.
- احساس عدم کفایت و گناه ناشی از عدم توجه کافی به نقش مادری یا همسری، چالش بزرگی برای مادران است.
- یافتن تعادل بین مسئولیت‌های شغلی و خانوادگی نیازمند مهارت‌های مدیریت زمان، تعیین اولویت‌ها و تقسم وظایف است.
- حمایت همسر، خانواده، و محیط کار عاملی حیاتی در کمک به مادران شاغل برای دستیابی به تعادل است.
- انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی و عدم توقع کمال‌گرایی در ایفای نقش‌ها، کلید حفظ تعادل پایدار است.
- مادرانی که موفق به تعادل می‌شوند، از زندگی حرفه‌ای و خانوادگی رضایت و شادکامی بیشتری دارند. (منبع)
راهکارهایی برای مادران شاغل
مادران شاغل باید در نظر داشته باشند که هیچ کس کامل نیست و نباید از خود انتظار بی‌نقص بودن داشته باشند. آن‌ها باید به خود اجازه دهند که گاهی اوقات اشتباه کنند و این را به عنوان یک فرصت برای یادگیری و رشد در نظر بگیرند. مهم است که مادران شاغل بر روی موفقیت‌های خود تمرکز کنند و به جای سرزنش کردن خود، راهکارهایی برای بهبود شرایط پیدا کنند.
1ـ تعیین اولویت‌ها
مادران شاغل باید اولویت‌های خود را مشخص کنند. کارهایی که باید انجام دهند را براساس اهمیت آن‌ها رتبه‌بندی کنند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا زمان خود را بهتر مدیریت کنند و بر روی مهم‌ترین وظایف تمرکز کنند.
2ـ برنامه‌ریزی و سازماندهی
برنامه‌ریزی و سازماندهی یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مادران شاغل است. با تنظیم برنامه روزانه، هفتگی و ماهانه، می‌توانند کارها و فعالیت‌های مختلف را به خوبی مدیریت کنند.
3ـ درخواست کمک از دیگران
مادران شاغل نباید از درخواست کمک از همسر، خانواده یا دوستان خجالت بکشند. این می‌تواند بار کاری آن‌ها را کاهش دهد و فرصت بیشتری برای گذراندن وقت با فرزندان فراهم کند.
بیشتر بخوانید:
4ـ گذراندن زمان کیفی با فرزندان
علیرغم مشغله‌های زیاد، مادران شاغل باید زمان‌هایی را برای گذراندن وقت کیفی با فرزندان خود اختصاص دهند. این کار می‌تواند رابطه آن‌ها را تقویت کند و احساس امنیت را در فرزندان افزایش دهد.
5ـ مراقبت از خود
مادران شاغل باید به سلامت جسمی و روحی خود نیز توجه کنند. انجام تمرینات ورزشی، داشتن رژیم غذایی سالم و استراحت کافی، می‌تواند به آن‌ها انرژی بیشتری برای مقابله با چالش‌های فرزندپروری بدهد. گاهی مادران فکر می‌کنند با فراموش کردن خود و ایثارگری افراطی می‌توانند مادر بهتری باشند؛ اما کودک به یک مادر شاد و
آیا بچه های مادران شاغل آسیب روحی می بینند؟
اشتغال مادران و تاثیر آن بر روحیات فرزندان یک موضوع پیچیده است و ممکن است تأثیرات مختلفی بر روحیات آن‌ها داشته باشد. برخی از فرزندان ممکن است از شاغل بودن مادر خود حمایت کنند و این موضوع بر روحیات آن‌ها تاثیر مثبتی داشته باشد، اما برخی دیگر ممکن است احساس تنهایی، ناامنی یا عدم توجه و حضور مادر خود را تجربه کنند که ممکن است به آسیب روحی منجر شود.
به علاوه، برخی از فرزندان ممکن است به دلیل عدم حضور مادر در خانه یا عدم توانایی در برقراری تعادل بین کار و زندگی شخصی، حس اضطراب را تجربه کنند. این موضوع می‌تواند به مشکلات روحی و رفتاری در فرزندان منجر شود.
به هر حال، باید توجه داشت که تاثیرات شاغل بودن مادران بر روحیات فرزندان به عوامل مختلفی نظیر سن فرزند، نحوه پشتیبانی از سوی دیگر اعضای خانواده، نوع شغل و شرایط کاری مادر و … بستگی دارد. علاوه بر این، گاهی مادران خانه‌دار نیز به دلیل سبک فرزند پروری نادرست، آسیب‌هایی به فرزندان خود می‌زنند.
برای جلوگیری از آسیب‌های روحی، مهم است که خانواده به صورت کامل نسبت به چالش‌ها و نیازهای هر فرزند در هر سن اطلاعات کسب کنند و برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی خود تلاش کنند. همچنین، پشتیبانی از سوی دیگر اعضای خانواده و ایجاد فضای باز برای برقراری ارتباط با فرزندان نقش مهمی در پشتیبانی از روحیات آن‌ها دارد.
کلام آخر
تحقیقات نشان می‌دهد که شاغل بودن مادران می‌تواند تأثیرات مختلفی بر روحیات و رفتار فرزندان داشته باشد. این تأثیرات ممکن است از جمله حمایت و انگیزه برای فرزندان تا احساس تنهایی، ناامنی یا فشار بر آن‌ها باشد. برای حفظ سلامت روان فرزندان، مهم است که مادران شاغل توانایی برقراری تعادل مناسب بین زمان کاری و زمان خانوادگی را داشته باشند و به توانایی ایجاد فضای باز برای برقراری ارتباط با فرزندان خود توجه کنند. همچنین، پشتیبانی از سوی دیگر اعضای خانواده نیز می‌تواند به حفظ روحیات سالم فرزندان کمک کند.
