اختلال یادگیری یکی از مشکلاتی است که توانایی دانش آموزان در خواندن، نوشتن و انجام محاسبات ریاضی را تحت تاثیر قرار میدهد. اختلال یادگیری انواع مختلفی دارد که میتواند زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
این اختلال درمان کامل ندارد، اما با تشخیص زودهنگام علائم میتوان آن را کنترل و مدیریت کرد. شناخت علائم و نشانههای اختلال یادگیری میتواند کمک شایانی به کودکان و والدین آنها کند. در این مقاله، انواع اختلال یادگیری در دانش آموزان ابتدایی و متوسطه را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
اختلال یادگیری در دانش آموزان چیست؟
اختلال یادگیری (Learning Disability) به عنوان ناتوانی یادگیری نیز شناخته میشود و گروهی از اختلالات عصبی رشدی به شمار میرود. این اختلالات روی فرآیند یادگیری دانش آموزان تاثیرات منفی دارند و توانایی فرد در یادگیری مفاهیم جدید را مختل میکنند.
معمولا این افراد دارای هوش طبیعی و بالاتر از متوسط هستند، اما در یک زمینه خاص مشکل دارند. اختلال یادگیری دانش آموزان در مهارتهایی از جمله خواندن، نوشتن و ریاضیات مشاهده میشود و بروز پیدا میکند.
علائم و نشانههای اختلال یادگیری در دانش آموزان ابتدایی
اختلال یادگیری در دانش آموزان علائم مختلفی دارد که معمولا از دوران کودکی بروز میکنند. این اختلال باعث میشود که کودک در زمینههای مختلفی از یادگیری با مشکلات جدی مواجه شود. علائم اختلال یادگیری پایدار هستند، اما با تشخیص زودهنگام میتوان آن را بهتر مدیریت کرد. علائم و نشانههای اختلال یادگیری در سنین مختلف مدرسه به شرح زیر است:
علائم اختلال یادگیری از مهد کودک تا کلاس پنجم ابتدایی
اختلالات یادگیری در کودکان پیش دبستانی تا 12 ساله چه تاثیری دارد؟
- مشکل در یادگیری ارتباط بین حروف و صداهای مختلف
- سردرگمی و دشواری در یادگیری کلمات پایه مانند خوردن، خوابیدن، دویدن
- وجود اشتباهات مداوم در خواندن و نوشتن املا
- دشواری و چالش در یادگیری مفاهیم پایه ریاضی از جمله جمع و تفریق
- مشکل در یادگیری مهارتهای جدید
- دشواری در یادگیری زمان
- ناتوانی در به خاطر سپردن و پردازش اطلاعات
اختلال یادگیری در دانش آموزان ششم تا نهم
دانش آموزان پایه ششم تا نهم علائم اختلال یادگیری را چطور نشان میدهند؟
- دشواری در خواندن
- مشکل در مهارتهای ریاضی
- عدم یادگیری توالی حروف
- دشواری در یادگیری پیشوند، پسوند و ریشه کلمات
- مشکل در پیگیری تکالیف
- عدم سازماندهی و تمیز کردن اتاق خواب
- ناتوانی در خوشنویسی
- مشکل در مدیریت زمان
- ناتوانی در درک بحثهای شفاهی و بیان افکار
علائم اختلال یادگیری در پایه متوسطه و بزرگسالی
علائم اختلال یادگیری در دانش آموزان دبیرستانی و بزرگسالان چگونه نمایش داده میشود؟
- اشتباه نوشتن املای یک واژه به چندین روش مختلف در یک متن
- دشواری و چالش در خواندن و نوشتن
- مشکل در جواب دادن به سوالات پاسخ آزاد و تفکر انتقادی
- ناتوانی در به خاطر سپردن و یادآوری اطلاعات
- انجام فعالیتها به کندی و سرعت پایین
- دشواری در درک مفاهیم غیرقابل مشاهده و غیرملموس
- ناتوانی در تمرکز بر جزئیات
- تفسیر و خواندن اطلاعات به نادرستی
- بیشتر بخوانید: خطاهای فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: اختلال یادگیری کودک
علل بروز اختلال یادگیری چیست؟
علت اصلی بروز اختلال یادگیری در کودکان وجود تفاوتهایی در عملکرد عصبی مغز است. این تفاوتها میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و بر تواناییهای تحصیلی و اجتماعی افراد تاثیر بگذارد. این عوامل میتواند تاثیرات مستقیم بر توسعه مغز و عملکرد شناختی داشته باشد و شناسایی زودهنگام به مدیریت اختلال یادگیری کمک میکند.
عوامل بروز اختلال یادگیری به شرح زیر است:
- سابقه خانوادگی و ژنتیکی با اختلال یادگیری در والدین
- رشد ضعیف در دوران جنینی و قرارگیری در معرض الکل یا مواد مخدر
- زایمان زودرس و وزن بسیار پایین هنگام تولد
- تجربه تروماهای جسمی و آسیب به سر یا بیماریهای سیستم عصبی
- تجربه تروماهای عاطفی و تجربیات استرسزا و سواستفاده عاطفی
- قرارگیری در معرض مواد سمی در سطوح بالا از جمله سرب
انواع اختلال یادگیری در دانش آموزان
اختلال یادگیری در کودکان انواع مختلفی دارد. این اختلالات به دو دسته پیش از مدرسه و بعد از مدرسه تقسیم میشوند. شناسایی اختلالات یادگیری در کودکان میتواند به کنترل آن کمک کند. در ادامه، انواع اختلال یادگیری در دانش آموزان و نشانههای آنها را بررسی خواهیم کرد.
1_ اختلال یادگیری در خواندن یا اختلال دیسلکسیا
دیسلکسیا (Dyslexia) یک اختلال یادگیری رایج در دانش آموزان است و به عنوان اختلال پردازش زبانی شناخته میشود. این اختلال بر مهارتهای خواندن، نوشتن و درک مطلب افراد تاثیر میگذارد و آنها را در شناسایی کلمات با مشکل مواجه میکند. این اختلال ممکن است سالها تشخیص داده نشود و در آینده باعث ایجاد مشکلات تحصیلی شود. افراد مبتلا به دیسلکسیا در ارتباط زبانی نیز با مشکل مواجه هستند و ممکن است نتوانند خود را به طور واضح بیان کنند.
علائم اختلال دیسلکسیا را بشناسید؟
- معکوس کردن جایگاه حروف مانند ب و پ
- ناتوانی در یادگیری، شناسایی و تجزیه صداهای مختلف
- عدم درک مطلب هنگام خواندن
- تاخیر در گفتار
- مشکل در املا و ویرایش متن
- مشکل و چالش در یادگیری واژگان یا شعرهای جدید
- اختلالات پردازش بصری
2_ اختلال یادگیری در ریاضی یا دیسکلکولیا
دیسکلکولیا (Dyscalculia) اختلالات یادگیری مرتبط با محاسبات ریاضی است. این اختلال تاثیرات منفی بر عملکرد تحصیلی و اعتماد به نفس افراد دارد. این افراد در مفاهیم ریاضی، محاسبات عددی و استدلال حل مسئله با مشکلات جدی مواجه هستند. گاهی اوقات این اختلال به عنوان دیسلکسیا ریاضی نیز شناخته میشود. کودکان مبتلا به دیسکلکولیا ممکن است سالها به دلیل این اختلال از همسالان خود عقب بمانند. این افراد حتی در ابتداییترین مفاهیم ریاضی نیز دچار مشکل میشوند.
علائم اختلال دیسکلکولیا کدامند؟
- دشواری و چالش در درک مفاهیم ریاضی از جمله تخمین، اندازهگیری و زمان
- عدم اطمینان در انجام مسائل و محاسبات پایه ریاضی
- ناتوانی در پیگیری ترتیب عملیات ریاضی
- مشکل و چالش در شمارش و گروهبندی اعداد
3_ اختلال یادگیری در نوشتن یا دیسگرافیا
دیسگرافیا (Dysgraphia) نوع دیگری از اختلال یادگیری در دانش آموزان است. این اختلال ناشی از مشکلاتی در واژگان، املا، دستور زبان، حافظه و تفکر انتقادی است. افراد مبتلا به دیسگرافیا ممکن است در تبدیل افکار خود به نوشتار با مشکل مواجه شوند و در خوشخطی عملکرد ضعیفی داشته باشند. این افراد در فاصلهگذاری و شکلگیری حروف مشکل دارند و نمیتوانند به صورت خوانا متنی را بنویسند. معمولا این افراد نمیتوانند از فضای صفحه استفاده کنند و نوشتههای نامنظم و شلوغی را ایجاد میکنند. دیسگرافیا باعث میشود که فکر کردن و نوشتن به طور همزمان برای فرد سخت باشد و نتواند عملکرد مطلوبی را ارائه دهد. این اختلال بر عزت نفس و عملکرد تحصیلی افراد تاثیرات منفی خواهد داشت.
علائم اختلال دیسگرافیا کدامند؟
- ناتوانی فرد در بیان افکار و ایدهها روی کاغذ
- صرف زمان زیاد برای نوشتن یک متن ساده
- استفاده نادرست از قواعد زبان
- ناتوانی در بیان افکار به صورت ساختار واضح جملات
- دستخط ضعیف و نوشتن نامنظم روی کاغذ
- دشواری در سازماندهی صفحات یا کتابها
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: نقش مادر در فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: دعوای خواهر و برادر
- بیشتر بخوانید: علائم تیزهوشی کودکان
اختلال یادگیری چه مشکلاتی را برای دانش آموزان به وجود میآورد؟
وجود اختلال یادگیری میتواند مشکلات متعددی را برای دانش آموزان ایجاد کند. این مشکلات میتواند بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودکان تاثیرگذار باشد. از جمله پیامدهای اختلال یادگیری برای دانش آموزان شامل موارد زیر است:
- مشکل در سازماندهی دروس و مدیریت زمان
- ناتوانی در به خاطر سپردن برنامه کلاسی و مواد درسی مورد نیاز
- تجربه چالش هنگام تغییر موضوعات درسی
- نداشتن مهارتهای کافی در خواندن، نوشتن و ریاضیات
- نیازمندی به زمان بیشتر برای انجام تکالیف
- احساس ناکامی در مقایسه با همکلاسیها
- اضطراب هنگام امتحانات و ارزیابیها
- کاهش عزت نفس کودک
- احتمال بروز رفتارهای ناهنجار در کلاس یا فرار از مدرسه
نحوه تشخیص اختلالات یادگیری
اختلال یادگیری در دانش آموزان توسط متخصص بهداشت تشخیص داده میشود. برای تشخیص یک اختلال یادگیری خاص، علائم ذکر شده باید حداقل 6 ماه ادامه داشته باشند. اگر فرد پس از 6 ماه، همچنان با مشکلات یادگیری مواجه باشد، این نشاندهنده وجود اختلال یادگیری در او است. اختلال یادگیری یک مشکل پایدار است و نیازمند تشخیص زودهنگام، توجه و مدیریت دارد. فرآیند تشخیص این اختلال نیز شامل موارد زیر است:
1_ تاریخچه پزشکی
همانطور که در این مقاله ذکر کردیم، یکی از دلایل بروز اختلال یادگیری در دانش آموزان و کودکان، مشکلات ژنتیکی و بیماریها است. پزشک متخصص برای تشخیص این بیماری، تاریخچه پزشکی فرد و خانوادهاش را بررسی میکند. اطلاعات مراحل رشد فرد هنگام کودکی، تجربه هرگونه بیماری و عمل جراحی، وجود ناتوانی یادگیری در اعضای خانواده و عوامل ژنتیکی به طور کامل مورد ارزیابی قرار میگیرد.
2_ آزمونهای تحصیلی
یکی از روشهای تشخیص اختلال یادگیری در دانش آموزان، انجام آزمون تحصیلی استاندارد است. این آزمون شامل مهارتهای خواندن، نوشتن و ریاضیات است و آزمون IQ نیز از کودک گرفته میشود. در صورتی که کودک هوش خوبی داشته باشد، اما در آزمون تحصیلی نمره مناسبی کسب نکند، این نشاندهنده وجود اختلال یادگیری است.
3_ آزمونهای جسمی و عصبی
یکی دیگر از روشهای تشخیص اختلال یادگیری در دانش آموزان، انجام آزمونهای جسمی و عصبی است. معاینات وضعیت سلامت از جمله فشار خون و ضربان قلب انجام میگیرد. تستهای عصبی و روانشناختی نیز برای بررسی تواناییهای حرکتی، شناسایی مشکلات تمرکز و حافظه انجام میشوند.
4_ بررسی عملکرد
پزشک متخصص برای بررسی اختلالات فرد، عملکردهای او را بررسی و ارزیابی میکنند. این عملکردها شامل عملکردهای تحصیلی، شغلی و اجتماعی افراد است. ارزیابی نمرات، مشکلات یادگیری، تواناییهای شغلی، شناسایی چالشهای محل کار، تعاملات اجتماعی و نقاط عطف توسط پزشک انجام میشود. این کار باعث میشود تا درک بهتری از نیازها و چالشهای فرد برای درمان ایجاد شود.
- بیشتر بخوانید: جهشی خواندن
- بیشتر بخوانید: بچه هام خیلی اذیت میکنن چیکار کنم؟
درمان اختلال یادگیری در دانش آموزان
اختلالات یادگیری شرایط دائمی هستند و هیچکسی نمیتواند آن را به طور قطعی و کامل درمان کند. تشخیص به موقع این اختلالات میتواند به درمان، حمایت و موفقیت افراد در زندگی کمک کند. در اینجا، درمانهایی برای مدیریت و کنترل اختلال یادگیری وجود دارد. با ترکیب مناسب این درمانها و کمک پزشک، افراد مبتلا به اختلال یادگیری به طور موثری میتوانند با چالشها روبرو شوند.
1_ آموزش ویژه
یکی از روشهای درمانی برای کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری، آموزشهای صحیح و مطابق با نیازهای آنها است. معلمان خصوصی برای کمک به این دانش آموزان حضور دارند تا آموزشهای خاصی را به آنها ارائه دهند. معلمان خصوصی وضعیت و تواناییهای دانش آموزان را ارزیابی میکنند. سپس، با شناسایی نقاط قوت، برای افزایش و بهبود آنها کمک میکنند تا کودک ناتوانیهای خود را جبران نماید.
2_ رواندرمانی
یکی از روشهای کاربردی برای کمک به کودکانی که از اختلالات یادگیری رنج میبرند، رواندرمانی است. در این درمان مدیریت چالشهای عاطفی کودک، آموزش استراتژیهای مقابلهای، توجه به مسائل و نگرانیهای کودک و کمک به افزایش اعتماد به نفس او در دستور کار قرار میگیرد. رواندرمانی میتواند کمک شایانی به بهبود، پیشرفت و هدایت کودکان مبتلا به اختلال یادگیری کند.
3_ شرکت در گروههای حمایتی
حضور در گروههای حمایتی میتواند تاثیرات مثبتی برای کودکان مبتلا به اختلال یادگیری و خانوادههای آنها داشته باشد. چالشهای افراد گروه با یکدیگر مشابه است و میتوانند یکدیگر را درک کنند. این افراد میتوانند در جامعهای که افراد مشابه خود در آن هستند حضور پیدا کرده و با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بنابراین، یک شبکه حمایتی بسیار ارزشمند خواهند داشت.
4_ دارودرمانی
یکی از روشهای درمانی برای افرادی که به بهبود تمرکز نیاز دارند، دارودرمانی است. پزشکان برای افرادی که مشکل اختلال کمتوجهی و بیشفعالی دارند، دارو تجویز میکنند. این داروها برای بهبود تمرکز و کاهش علائم کاربرد دارند. برنامه دارویی با توجه به نیازهای هر فرد متفاوت است و باید زیر نظر پزشک مصرف شود.
کلام آخر
اختلال یادگیری یا ناتوانی یادگیری زندگی کودکان را از سنین پایین تا بزرگسالی تحت تاثیر قرار میدهد. این اختلال علائم و انواع مختلفی دارد که والدین باید به آنها توجه کنند. تشخیص به موقع میتواند باعث کمک به بهبود کودکان شود. در این مقاله، انواع اختلال یادگیری در دانش آموزان و روشهای تشخیص و درمان را بررسی کردیم. بهترین کار این است که با یک پزشک متخصص مشورت نمایید تا در مدیریت و کاهش اثرات این بیماری به فرزند خود کمک کنید.
لینک منابع:
