آیا برای یک پدر و مادر، چیزی مهم تر از تربیت فرزند سراغ دارید؟ شاید بگویید بقا و رشد؛ بله؛ به جز مواردی که مستقیماً به وضعیت بقای انسان مرتبط است، نوع تربیت یک فرزند است که آینده و سرنوشت او را معین می‌کند.
اینکه در چه خانواده‌ای، چگونه و تحت چه شرایطی رشد کنیم، به شدت روی آینده ما، شغلمان، وضعیت روانی‌مان و روابطمان در آینده تاثیر خواهد گذاشت.
پس تا اینجای کار، لازم است درک کنیم که اهمیت تربیت فرزند تا چه اندازه است. ما سعی می‌کنیم در این مقاله، مهارت‌های مهمی که باید برای تربیت فرزندانتان به آنها یاد بدهید را برایتان تشریح کنیم. به دور از پیچیدگی‌ها و به قول معروف حرفهای قلمبه سلمبه، می‌خواهیم این 5 مهارت پراهمیت و کلیدی را مشخص کنیم. شما برای تربیت اصولی و خوب فرزندانتان، باید این مهارت‌ها را به آنها بیاموزید.
همچنین در انتهای مقاله، برایتان 3 کتاب مهم و موثر در رباطه با تربیت فرزند معرفی کرده‌ایم.
سعی کرده‌ایم مطالبی علمی و دست اول گردآوری کرده و در اختیارتان بگذاریم؛ پس همراهمان باشید و این مقاله را مطالعه کنید.
پادکست صوتی: چطور کودک حرف‌گوش‌کن داشته باشیم؟!
- بیشتر بخوانید: بچه حرف گوش نکن
- بیشتر بخوانید: از پوشک گرفتن کودک بچه
- بیشتر بخوانید: کنترل خشم در مقابل کودکان
5 مهارت کلیدی و پراهمیت برای تربیت فرزند!
تصور کنید که فرزندتان به فردی با اعتماد به نفس و توانا تبدیل شده، همواره مشتاق یادگیری و رشد است و در مسیر زندگی‌اش توانایی روبرو شدن با انواع چالش‌ها را دارد، در همدلی بادیگران عالی است، شاد و سرزنده است و می‌داند در هر موقعیت، چه تصمیماتی بگیرد.
این خیلی اوضاع ایده‌آلی است مگر نه؟
بسیار خب!
شما برای اینکه بتوانید در قالب تربیت فرزند، فرزندتان را به این شکل تربیت کنید، باید چند مهارت بسیار مهم را به او یاد بدهید.
مهارت‌هایی که معمولاً در مدارس (به ویژه در ایران) به آنها توجهی نمی‌شود، اما اساس زندگی را تشکیل می‌دهد. مهارت‌های نرمی که شالوده‌ی توسعه فردی انسان را شکل می‌دهد.
بیایید با هم بررسی کنیم که بهتر است کدام مهارت‌های توسعه فردی را به کودکانمان آموزش بدهیم.
هشدار:
بدون تردید، شما به عنوان والدین، نمی‌توانید تمام این مهارت‌ها را به کودکانتان آموزش بدهید، چون ممکن است خودتان نیز بابت نداشتن این مهارت‌ها، دچار مشکلاتی شده باشید. بنابراین چند راه دارید؛ یا کتاب‌های مناسب در زمینه موردنظر را برایش پیدا کنید که معرفی کرده‌ایم؛ یا در دوره‌های موردنظر ثبت نامش کنید و یا با یک متخصص تربیت فرزند مشورت کرده و کودک را تحت هدایت او بزرگ کنید.
مهارت اول: خلاقیت و قوه تخیل
برای تربیت فرزند، باید خلاقیت و قوه تخیل او را زنده کنید و به آن بها بدهید.
چرا خلاقیت و قوه تخیل برای تربیت فرزند مهم است؟
مهارت خلاقیت، موتور نوآوری، حل مسئله و اظهار وجود است. این به کودکان شما اجازه می‌دهد تا دنیاهای تازه ذهنی‌شان را کشف کنند، راه حل‌های مختلف را آزمایش کنند و راه‌های منحصر به فردی برای حرکت در جهان بیابند.
خوشبختانه باید بگوییم خلاقیت، تقریباً یک مهارت آموختنی است، با وجود اینکه بخشی از آن ارثی است.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
می‌توانیم از این مهارت در داستان‌نویسی، طراحی راه‌حل، ابراز احساسات از طریق هنر و موسیقی و ارائه ایده‌های نوآورانه در هر زمینه استفاده کرد.
مهارت دوم: تاب آوری
یک مهارت مهم برای هماهنگ شدن با تغییرات مختلف زندگی…!
چرا تاب‌آوری برای تربیت فرزند مهم است؟
زندگی پر از چالش و اغلب اوقات رنج است! واقعیتش را هم بخواهید، در زندگی، آن کسانی بقا می‌یابند و زیر بار مشکلات خم نمی‌شوند که تاب‌آوری بیشتری داشته باشند. تاب‌آوری به کودکان کمک می‌کند تا از چالش‌ها عقب نشینی نکنند، از شکست‌ها درس بگیرند و در سختی‌ها پایدار و مقاوم باقی بمانند.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
هنگام غلبه بر موانع تحصیلی، تحمل زیان‌ها و ضرر‌های شخصی، کنترل درگیری‌هایی که در سطح اجتماع برای او پیش می‌آید، سازگاری با محیط‌های تازه مثل مهاجر و همچنین ضروری برای ایجاد اعتماد به نفس.
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودک
- بیشتر بخوانید: با کودک لجباز چه کنیم؟
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودکان در غذا خوردن
مهارت سوم: تفکر انتقادی
هرگاه در مورد تربیت فرزند حرف می‌زنید، یادتان باشد که مهارت تفکر انتقادی، برای رشد و توسعه فردی او بسیار مهم است.
چرا تفکر انتقادی برای تربیت فرزند مهم است؟
در دنیای بماباران شده با اطلاعات، تفکر انتقادی کودکان را قادر می‌کند تا اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنند، سوگیری‌ها را شناسایی کنند و نظرات کاملاً آگاهانه نسبت به موارد مختلف داشته باشد.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
تفکر انتقادی را به فرزندانتان یاد دهید تا در این مواقع از آن استفاده کنند: برای ارزیابی منابع خبری، تصمیم‌گیری آگاهانه (از انتخاب لباس گرفته تا انتخاب شغل و شهر زندگی و کارمندان و …)، زیر سؤال بردن فرضیات و حدسیات، ایجاد حس قوی منطق و دلیل برای پدیده‌ها و …
مهارت چهارم: عزت نفس
تحقیقات علمی نشان می‌دهد عزت نفس، به صورت مستقیم با افزایش رضایت بیشتر از زندگی، با باور به توانایی و ارزش‌های وجودی خود نقش عمده‌ای ایفا می‌کند.
مثلاً در پژوهشی که در سال 2019 انجام ودر مجله ریسرچگیت هم منتشر شده است (لینک پژوهش) نشان داده شده است که میزان افزایش عزت نفس با بهبود موفقیت‌های شغلی، ارتباط مستقیم دارد.
همچنین می‌توانید در لینک زیر، نکات طلایی در مورد اعتماد به نفس کودکان را مطالعه کنید:
اعتماد به نفس فرزندتو ۳ برابر کن | اعتماد به نفس کودک
چرا عزت نفس برای تربیت فرزند مهم است؟
عزت نفس، احساس ارزشمندی را در فرد بیشتر کرده و ضمناً باعث بهبود مهارت‌های دیگری همچون اعتماد به نفس، انگیزه و خلقیات روانی می‌شود. مطمئن باشید که تلاش شما برای بهبود عزت نفس بچه‌هایتان، منجر به به کودکان تواناتر و موفق‌تری خواهد شد.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
عزت نفس نقش بسیار مهمی در زندگی ایفا می‌کند. برای تعیین و دستیابی به اهداف، ریسک کردن و امتحان کردن چیزهای جدید، بهبود در تعاملات اجتماعی، ایجاد روابط سالم با خانواده و دوستان، توانایی نه گفتن در موقعیت‌های خطرناک و …!
مهارت پنجم: توانایی‌های ارتباطی و شبکه‌سازی
یک اهرم قدرتمند و موثر برای موفقیت؛ استفاده از نیروی دیگران برای رفتن به مراتب بالاتر و رسیدن به قله‌های موفقیت!
چرا شبکه‌سازی برای تربیت فرزند مهم است؟
ارتباط با دیگران و شبکه‌سازی برای ایجاد روابط، به فرزندان شما اجازه می دهد تا روابطش را با دیگران گسترش داده و افراد موفق بیشتری را پیدا کند. شبکه سازی به آنها کمک می کند تا روابط ارزشمندی ایجاد و درها را به روی فرصت‌های بالقوه باز کند.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
شبکه سازی با قدرت بی‌نظیر خود در موقعیت‌هایی مثل زیر به کار فرزندانتان در آینده می‌آید:
ایجاد دوستی، کار در یک گروه یا تیم، ارائه ایده‌ها در مدرسه یا محل کار، ایجاد شبکه‌های حرفهای، به چنگ آوردن فرصت‌های طلایی در کار و زندگی و تحصیل، حل مشکلات مختلف با استفاده از نیروی دیگران و..
بیشتر بخوانید:
- چگونه کودکان را به کتاب خواندن علاقمند کنیم؟
- بهترین زمان برای شروع کتاب خواندن برای کودکان
- معرفی کتاب برای کودکان
- بهترین سن برای آموزش زبان دوم
مهارت ششم: حل مسئله
زندگی پر از چالش است؛ توانایی حل آنها را به بچه‌هایتان هدیه دهید!
چرا مهارت حل مسئله برای تربیت فرزند مهم است؟
همانطور که گفتیم، زندگی می‌تواند آبستن اتفاقات و مسائل دشواری باشد؛ اگر بلد نباشیم چگونه با این مسائل کنار بیاییم، شکست حتمی است. شما وظیفه دارید تا بچه‌های خودتان را آماده روبرو شدن با این همه مسئله ریز و درشت کنید. کودکان نیاز دارند بدانند تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها را چطور انجام دهند و چگونه از طریق تجزیه و تحلیل، به راه‌حل‌های پایدار و مناسب برسند.
حل مسئله، کلید یک زندگی هدفمند و با برنامه برای کودکان و البته برای مهارت دیگری به اسم تصمیم‌گیری، یک پیش زمینه است!
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
از عنفوان کودکی برای تعمیر اسباب بازی شکسته گرفته تا بزرگسالی و روبرو شدن با مسائلی مثل تعارض با دوستان، عیب‌یابی در کار و مشغله، غلبه بر موانع تحصیلی، مدیریت امور مالی شخصی و یا پیدا کردن راه‌حل برای بیماری‌ها و رنج‌های فراوان احتمالی!
مهارت هفتم: هدف‌گذاری
وسیله‌ای که با آن می‌توانید به آرزوهایتان جامه عمل بپوشانید…!
چرا مهارت هدف‌گذاری برای تربیت فرزند مهم است؟
زندگی هدفمند، بدون تردید شادی، رضایت از زندگی و احساس موفقیت و انگیزه بیشتری به دنبال خواهد داشت. یک زندگی پوچ و بی‌هدف، فرزندان شما را در آینده دچار رخوت و سستی و بی‌عملی خواهد کرد. هدف‌گذاری می‌تواند در فرایند تریبیت فرزند، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. با هدف‌گذاری به کودکانتان کمک کنید تا نقاط عطف مختلفی رقم بزنند و در نهایت سپاسگزار شما باشند!
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
مشخصاً برای پیدا کردن و روشن شدن مسیر زندگی در جاهایی مثل تکمیل پروژه‌های دانشگاهی، دستیابی به آرزوهای شخصی (یادگیری یک مهارت تازه، دنبال کردن یک سرگرمی)، به دست آوردن یک نوع اخلاق و مرام کاری قوی، مدیریت موثر زمان و…
مهارت هشتم: ذهن‌آگاهی
در دنیای پرسرعت و پیچیده کنونی، ذهن اگاهی مهارتی ضروری است تا کمی کندتر عمل کنیم، سرعتمان را کم کنیم و با اگاهی بیشتری از زندگی لذت ببریم.
چرا مهارت ذهن‌آگاهی برای تربیت فرزند مهم است؟
ذهن آگاهی به شما کمک می‌کند با تنظیم عواطف و احساسات خود، تمرکزتان را دوباره به دست آورید و خودآگاه‌تر شوید. پس این مهارت را به کودکان خود آموزش دهید و در تربیت فرزند به کار بگیرید تا او را به سلاح‌هایی مثل مدیریت استرس، حضور در لحظه و ارتباط با خود مجهز کنید.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
برای مدیریت اضطراب و احساسات در شرایط بحرانی و دشوار، بهبود تمرکز و یادگیری، ایجاد شفقت و مهرورزی به خود، پرورش همدلی با دیگران، توسعه مکانیسم‌های مقابله سالم.
بیشتر بخوانید:
- انیمیشن و تاثیر آن بر کودکان
- دلیل وابستگی فرزند به مادر
- تاب آوری در کودکان
- راهکار کاهش اضطراب جدایی در کودک
مهارت نهم: عملگرایی و قدرت اراده
بااین مهارت، به وسوسه‌های بیهوده خود پایان داده و ضمناً به فردی عملگرا و پراراده بدل خواهید شد.
چرا مهارت عملگرایی و اراده برای تربیت فرزند مهم است؟
«عمل گرایی و اراده»، بچه‌ها را قادر می‌سازد تا فاصله بین تصمیم تا عملشان را کم کرده و به فردی عملگرا تبدیل شوند. عملگرایی باعث می‌شود اگر تصمیمتان بد باشد، سریعاً بهدنبال تصمیم بعدی بروید و اگر خوب باشد، به موفقیت‌های خیره‌کننده‌ای دست پیدا کنید.
قدرت اراده به آنها می‌آموزد که انتخاب‌های عملی داشته باشند، در صورت نیاز، رضایت آنی را به تأخیر بیندازند و در چالش ها پشتکار قوی داشته باشند.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
برای برعهده گرفتن مسئولیت زندگی، مدیریت امور مالی، موفقیت‌های پایدار و درازمدت، مقاومت در برابر چالش‌ها و بحران‌ها، تصمیم‌گیری‌های قاطعانه، تعیین انتظارات واقع بینانه و…
مهارت دهم: تصمیم گیری
زندگی پر از انتخاب است. مهارت‌های تصمیم‌گیری قوی، کودکان را قادر می‌سازد تا گزینه‌ها را بسنجند، پیامدهای بالقوه را در نظر بگیرند و انتخاب‌های آگاهانه و اغلب بهتری داشته باشند.
بیشتر بخوانید:
چرا مهارت تصمیم‌گیری برای تربیت فرزند مهم است؟
در مسیر تربیت فرزند، مهارت دهم، «تصمیم‌گیری»، به بچه‌ها قدرت می‌دهد تا مانند کارآگاه‌های کوچک در انتخاب‌های زندگی پیش بروند، یعنی گزینه ها را می سنجند، عواقب را در نظر می‌گیرند و عاقلانه انتخاب می کنند. چه انتخاب دوستان، تعیین اهداف، یا مواجهه با فشار همسالان که نیاز به نه گفتن‌های قاطعانه دارد.
آنها یاد می گیرند که تصمیمات آگاهانه بگیرند که اگر درست باشد، منجر به بهبود اعتماد به نفسشان هم خواهد شد.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
در سراسر زندگی، ما در حالتصمیم گرفتنیم. از انتخاب دوستان، انتخاب مسیرهای تحصیلی، انتخاب شغل، تصمیم برای راه‌اندازی کسب‌وکار ، گرفتن تصمیمات اخلاقی، مدیریت امور مالی شخصی و…
مهارت یازدهم: عادت‌های خوب
عادات مثبتی مثل نظم، مسئولیت پذیری و مدیریت زمان، پایه و اساس یک زندگی موفق و رضایت‌بخش را تشکیل می‌دهند.
چرا مهارت ایجاد عادت برای تربیت فرزند مهم است؟
ایجاد عادات خوب مانند زدن یک چوب جادویی به زندگی است! عادت‌ها کمک می‌کنند تا بدون احساس فشار، کارهای بزرگ انجام دهیم. لابد کتاب اثر مرکب را خوانده‌اید نه؟
ایجاد عادات خوب را پایه و اساس تربیت فرزند و فرزندپروی قرار دهید.
داشتن عادت‌های خوب به بچه‌ها کمک می‌کند منظم باشند، زمان را عاقلانه مدیریت کنند، مسئولیت‌پذیر باشند و سلامتی را در اولویت قرار دهند.
از پرداختن به تکالیف خانه گرفته تا صرفه جویی در پول، این عادت‌های مثبت آنها را برای موفقیت‌های آینده‌شان در نظر بگیرید.
کجای زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
در همه جا! مدیریت مؤثر امور مالی، دستیابی به اهداف تحصیلی، ایجاد روابط قوی، ایجاد عاداتی مثل نظم، ورزش و…
- بیشتر بخوانید: آموزش سلام کردن به بچه ها
- بیشتر بخوانید: دارو دادن به کودکان
- بیشتر بخوانید: آرایش کردن کودکان
- بیشتر بخوانید: جدا کردن جای خواب کودک
چه کتاب‌هایی برای فرزندپروری و تربیت فرزند بخوانیم؟
کتاب‌های بی‌شماری برای تربیت فرزند وجود دارد. از پرفروش‌ترین‌ها گرفته تا کتاب‌هایی که ایده‌هایشان از مد افتاده یا رد شده‌اند.
در اینجا سعی کرده‌ایم سه کتاب که بر اصول علمی مبتنی هستند و می‌توانند به خوبی به موفقیت فرزندانتان در آینده کمک کنند، رونمایی اشاره کنیم.
کتاب اول تربیت فرزند: تربیت کودک برای مغزی یکپارچه
این کتاب که در ایالات متحده هم جزو پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زمینه تربیت فرزند است، از جدیدترین تحقیقات علوم اعصاب برای توضیح چگونگی رشد مغز کودکان و چگونگی حمایت والدین از رشد عاطفی و شناختی آنها استفاده می‌کند. این کتاب شامل استراتژی‌های عملی برای کنترل عصبانیت‌ها و سایر رفتارهای چالش‌برانگیز ارائه می‌کند، و همواره در جای جای کتاب سعی در ایجاد پیوند قوی والدین و فرزند دارد.
توضیحات کامل‌تر در مورد این کتاب تربیت فرزند را در لینک خریدی که پایین‌تر گذاشته‌ایم بخوانید.
- نویسندگان: دنیل جی سیگل، تینا پین برایسن
- مترجم: شادی جهرانی
- ناشر: انتشارات پندار تابان
کتاب دوم تربیت فرزند: چگونه با کودکان صحبت کنیم تا یاد بگیرند
یک راهنمای کلاسیک برای والدین جهت تربیت فرزندان!
دارای تکنیک‌های ارتباطی مؤثر برای حل تعارضات، تعیین محدودیت‌ها و تشویق همکاری‌ها.
این کتاب بر اساس تجربیات خود نویسندگان و دهه‌ها تحقیق، راهبردهای عملی برای تقویت ارتباط مثبت و ایجاد روابط قوی با فرزندان شما ارائه می‌کند.
توضیحات کامل‌تر در مورد این کتاب تربیت فرزند را در لینک خریدی که پایین‌تر گذاشته‌ایم بخوانید.
- نویسندگان: آدل فابر، الین مازلیش
- مترجم: فریبا سبز چمنی
- ناشر: شادن پژواک
کتاب سوم تربیت فرزند: تربیت بدون قشقرق
این کتاب به نوعی ادامه کتاب اول است که به صورت عمیق‌تریبه مفهوم نظم و انضباط می‌پردازد و به والدین کمک می‌کند تا از تنبیه دور شوند و به سمت تقویت همکاری و ارتقای هوش هیجانی کودکان بروند. بااین کتاب، راهبردهای عملی را برای رسیدگی به مشکلات رفتاری رایج در حین آموزش مهارت های ضروری زندگی به کودکان پیدا خواهید کرد.
توضیحات کامل‌تر در مورد این کتاب تربیت فرزند را در لینک خریدی که پایین‌تر گذاشته‌ایم بخوانید.
- نویسندگان: دنیل جی سیگل، تینا پین برایسن
- مترجم: شادی حامدی آزاد
- ناشر: نسل نون
کلام آخر
تربیت فرزند و بزرگ کردن کودک سخت است و نیاز به اقیانوسی از صبر و کوهی از حوصله دارد. اما در میان شب‌های بی‌خوابی و عصبانیت‌های بی‌پایان، این را به خاطر بسپارید: در چالش‌ها عشقی نهفته است که شبیه هیچ عشقی نیست، سفری با رشد باورنکردنی هم برای شما و هم برای فرزندتان.
تربیت فرزندان را همچون یک سفر ببینید که باید از مسیر آن حسابی لذت ببرید. در این مسیر هم خنده و لذت هست و هم گریه و بی‌حوصلگی و بی‌تابی…!
یادتان باشد در این مسیر، تنها نیستید. شما می‌توانید از منابع دست اول، کتاب‌های خوب، دوره‌های آموزشی علمی و منابع دیگر استفاده کنید تا تبدیل به چند نفر شوید و از تجربیات اساتید فن بهره ببرید.
و مهم‌تر از همه، مسئولیت پذیری. این را درک کنید که شما نفر اول مسئولیت کودکانتان هستید. شما در حال شکل دادن به یک زندگی هستید، پس با عشق و علاقه و مهربانی، متوجه باشید که دارید کار بسیار بزرگی انجام می‌دهید.
این سفر آسان نیست، اما پاداش آن غیرقابل اندازه‌گیری است؛ یک خانواده موفق، شاد و سر زنده…
منابع:
