ضعیف شدن چشم کودکان یکی از مشکلات شایع بینایی است. طبق مطالعات جهانی، حدود ۳۶% کودکان و نوجوانان در سال ۲۰۲۳ دچار نزدیک‌بینی هستند. این مشکل در دوران رشد. در این مقاله، با علل، نشانه‌ها، روش‌های پیشگیری و درمان ضعیف شدن چشم در کودکان آشنا خواهید شد. (منبع)
ضعیف شدن چشم کودکان یعنی چه؟
ضعف چشم در کودکان یعنی کاهش توانایی دیدن واضح اشیاء در فاصله دور یا نزدیک. این مشکل معمولاً به دلیل تغییر در شکل چشم یا خمیدگی قرنیه ایجاد می‌شود. در نتیجه، نور به‌درستی روی شبکیه متمرکز نمی‌شود.
شایع‌ترین نوع این اختلال، نزدیک‌بینی یا میوپیا (Myopia) است. کودکانی که دچار میوپیا هستند، اشیای دور را تار می‌بینند. گاهی ضعف بینایی به دلیل آستیگماتیسم، دوربینی یا تنبلی چشم هم رخ می‌دهد.
اگر این مشکل به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است در نوجوانی و بزرگسالی شدیدتر شود. والدین باید علائم را جدی بگیرند و در صورت مشاهده نشانه‌های ضعف بینایی، کودک را برای بررسی و درمان نزد پزشک ببرند.
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث تنبلی چشم در کودکان می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
علائم شایع ضعیف شدن چشم در کودکان
ضعف چشم در کودکان معمولاً با تغییرات رفتاری خود را نشان می‌دهد. با رشد کودکان نوپا و مشارکت بیشتر آن‌ها در بازی و فعالیت‌های روزمره، رفتارهایشان می‌تواند سرنخ‌هایی از مشکلات بینایی ارائه دهد. والدین باید به این علائم رایج توجه کنند:
چشم‌تنگ کردن یا کج کردن سر
اگر کودک هنگام تمرکز روی اشیا چشم‌هایش را تنگ می‌کند یا سرش را کج نگه می‌دارد، ممکن است دچار نزدیک‌بینی یا دوربینی باشد.
پوشاندن یک چشم
پوشاندن مکرر یک چشم می‌تواند نشانه تنبلی چشم یا اختلال بینایی دوچشمی باشد. کودک ممکن است برای جبران عدم تعادل بین دو چشم این کار را انجام دهد.
مالش مکرر چشم‌ها
اگر کودک هنگام خواندن یا بازی، چشم‌هایش را زیاد می‌مالد، ممکن است دچار خستگی چشم یا فشار بینایی باشد که نیاز به بررسی دارد.
بی‌علاقگی به فعالیت‌های دیداری
کاهش علاقه به کتاب، پازل یا نقاشی می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در دید واضح باشد. این فعالیت‌ها ممکن است برای کودک خسته‌کننده شوند.
حساسیت زیاد به نور
واکنش شدید به نور یا اجتناب از فضاهای روشن ممکن است نشانه فوتوفوبیا/ نور هراسی (Photophobia) یا بیماری چشمی باشد که باید جدی گرفته شود.
چالش در هماهنگی چشم و دست
مشکل در گرفتن توپ، چیدن بلوک یا نقاشی در خطوط ممکن است به دلیل اختلال در درک عمق یا هماهنگی حرکتی مرتبط با بینایی باشد.
علل و عوامل موثر در ضعیف شدن چشم در کودکان
ضعیف شدن چشم در کودکان معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و رفتاری است. برخی کودکان به دلیل سابقه خانوادگی مستعد مشکلات بینایی هستند. در برخی دیگر، سبک زندگی و عادات روزمره نقش بیشتری دارد. شناخت این عوامل به والدین کمک می‌کند تا زودتر برای پیشگیری و درمان اقدام کنند.
در مقاله‌ای که در PNAS Nexus منتشر شده، پژوهشگران به بررسی تأثیر آلودگی هوا بر سلامت بینایی کودکان پرداخته‌اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که قرارگیری طولانی‌مدت در معرض آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن و ذرات معلق ریز (PM2.5) می‌تواند باعث افزایش شیوع نزدیک‌بینی (میوپی) در کودکان شود.
این تحقیق با بهره‌گیری از مدل‌های یادگیری ماشینی و تحلیل داده‌های محیطی، ژنتیکی و سبک زندگی انجام شده است. یافته‌ها نشان دادند که در مناطقی با کیفیت هوای پایین، کودکان بیشتر در معرض کاهش کیفیت بینایی قرار دارند. در مقابل، بهبود کیفیت هوا می‌تواند اثر مثبتی بر سلامت چشم و رشد طبیعی بینایی کودکان داشته باشد. (منبع)
در ادامه به بررسی علل و عوامل مؤثر در ضعیف شدن چشم در کودکان می‌پردازیم:
۱ـ عوامل ژنتیکی و ارثی
اگر یکی یا هر دو والدین دچار نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم باشند، احتمال ابتلای کودک بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که ژن‌ها در شکل‌گیری و رشد چشم نقش مهمی دارند.
۲ـ استفاده بیش از حد از وسایل دیجیتال
کار طولانی با تلفن همراه، تبلت یا کامپیوتر باعث خستگی چشم و افزایش خطر نزدیک‌بینی می‌شود. تمرکز زیاد روی فاصله نزدیک، رشد طبیعی چشم را مختل می‌کند. نور آبی صفحه‌نمایش‌ها نیز به شبکیه آسیب می‌زند و خطر خشکی چشم، سردرد و تاری دید را بالا می‌برد.
۳ـ مطالعه و کار نزدیک طولانی
کودکانی که زمان زیادی را صرف مطالعه یا نقاشی بدون استراحت می‌کنند، بیشتر در معرض ضعف بینایی هستند. فاصله نامناسب بین چشم و کتاب یا صفحه‌نمایش، فشار زیادی به عضلات چشم وارد می‌کند.
۴ـ تغذیه نامناسب
کمبود ویتامین‌های A ،C ،E و امگا-۳ می‌تواند سلامت چشم را تهدید کند. رژیم غذایی متعادل برای رشد طبیعی چشم و پیشگیری از مشکلات بینایی ضروری است.
۵ـ نور و شرایط محیطی نامناسب
نور کم یا نور شدید هنگام مطالعه، فشار مضاعفی به چشم وارد می‌کند. محیط‌های تاریک یا با تابش مستقیم نور، باعث خستگی و ضعف بینایی می‌شوند. استفاده از موبایل در اتاق تاریک آسیب بیشتری به چشم وارد می‌کند.
۶ـ بیماری‌ها و شرایط پزشکی
برخی بیماری‌ها مانند دیابت، آلرژی‌های چشمی یا عفونت‌های مکرر می‌توانند در ضعف چشم کودکان نقش داشته باشند. همچنین، نارسایی در رشد چشم در دوران نوزادی ممکن است منجر به مشکلات جدی بینایی شود.
مراحل رشد بینایی کودک از تولد تا سه سالگی
بینایی کودک در سال‌های اول زندگی به‌سرعت رشد می‌کند و نقش مهمی در درک و تعامل او با محیط دارد. هر مرحله از رشد بصری، گامی کلیدی در توانایی تمرکز، دنبال کردن حرکت‌ها و پردازش اطلاعات است. اگرچه سرعت رشد در کودکان متفاوت است، تأخیرهای قابل‌توجه یا رفتارهای غیرعادی ممکن است نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد.
در ادامه به بررسی مراحل رشد بینایی کودک از تولد تا سه سالگی می‌پردازیم:
۰ تا ۱ ماه: تشخیص نور و حرکت
نوزادان تازه‌متولدشده بینایی محدودی دارند. آن‌ها بیشتر به نور و حرکت واکنش نشان می‌دهند. ممکن است در برابر نور روشن پلک بزنند، اما هنوز نمی‌توانند روی اشیا تمرکز کنند. حرکات چشم ممکن است ناهماهنگ یا لوچ باشد که در این سن طبیعی است. در این مرحله، نوزاد بیشتر به صدا و لمس برای شناخت محیط وابسته است.
۱ تا ۲ ماه: تمرکز بر چهره‌ها
در یک ماهگی، نوزادان شروع به تمرکز روی اشیای نزدیک می‌کنند. فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر برای دیدن چهره مراقب هنگام شیردهی مناسب است. آن‌ها ممکن است تماس چشمی برقرار کنند و چهره‌های متحرک را دنبال کنند. این رفتار نشانه‌ای از رشد بصری و اجتماعی اولیه است.
۳ ماه: تقویت تمرکز و دنبال کردن
در سه ماهگی، نوزادان کنترل بیشتری بر عضلات چشم دارند. آن‌ها می‌توانند اشیای متحرک را دنبال کنند و تمرکزشان پایدارتر می‌شود. علاقه به چهره‌های آشنا و اسباب‌بازی‌ها بیشتر می‌شود. اگر کودک در این سن نتواند حرکت‌ها را دنبال کند یا تماس چشمی برقرار نکند، باید با چشم‌پزشک مشورت شود.
۵ ماه: درک عمق و دسترسی به اشیا
در پنج ماهگی، نوزادان شروع به درک عمق و فاصله می‌کنند. این توانایی به آن‌ها کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به سمت اسباب‌بازی‌ها دست دراز کنند. همچنین، علاقه به رنگ‌های روشن و با کنتراست بالا افزایش می‌یابد.
۹ ماه: تثبیت رنگ چشم
حدود نه ماهگی، رنگ چشم نوزاد به دلیل تثبیت رنگدانه‌ها در عنبیه، معمولاً ثابت می‌شود. اگرچه تغییرات جزئی ممکن است ادامه داشته باشد. در این سن، بینایی کودک تیزتر شده و در بازی‌های تعاملی مشارکت بیشتری دارد.
۱۲ تا ۱۸ ماه: بهبود بینایی دور
در این مرحله، کودکان نوپا می‌توانند اشیای دورتر را تشخیص دهند. بینایی قوی‌تر باعث افزایش اعتمادبه‌نفس در راه رفتن و کاوش در محیط می‌شود.
۱۸ تا ۲۴ ماه: بهبود تمرکز نزدیک
کودک در این سن توانایی تمرکز روی اشیای نزدیک را تقویت می‌کند. این مهارت در انجام فعالیت‌هایی مثل چیدن بلوک‌ها، ورق زدن کتاب و رنگ‌آمیزی مؤثر است. هماهنگی چشم و دست نیز بهبود می‌یابد.
۲۴ تا ۳۶ ماه: شناسایی اشکال و رنگ‌ها
بین دو تا سه سالگی، کودک در تشخیص و نام‌گذاری رنگ‌ها و اشکال مهارت پیدا می‌کند. توانایی تغییر تمرکز بین اشیای نزدیک و دور بیشتر می‌شود. این مرحله، پایه‌ای برای یادگیری خواندن، نوشتن و فعالیت‌های حرکتی پیچیده‌تر مانند دویدن و پریدن است.
۶ راه برای پیشگیری از ضعیف شدن بینایی کودکان
سلامت چشم کودکان از بدو تولد تا دوران مدرسه دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. والدین با رعایت چند نکته ساده می‌توانند از بروز مشکلات بینایی جلوگیری کنند. در ادامه به معرفی ۶ راه برای پیشگیری از ضعف چشم در کودکان می پردازیم:
۱ـ تقویت تمرکز و تحریک بینایی
استفاده از اسباب‌بازی‌های رنگی و الگوهای متضاد به نوزاد کمک می‌کند تا بهتر تمرکز کند و میدان دید خود را گسترش دهد. بازی‌هایی مثل دالی‌بازی و کف‌زدن، هماهنگی دست و چشم را تقویت می‌کنند و پایه‌ای برای مهارت‌های دیداری آینده می‌سازند.
۲ـ تغذیه متعادل
همانطور که گفته شد، ویتامین‌های A، C، E و امگا-۳ برای سلامت چشم ضروری هستند. مصرف میوه تازه، سبزیجات برگ‌سبز، ماهی، تخم‌مرغ و مغزها به پیشگیری از خشکی چشم، عفونت و بیماری‌های چشمی کمک می‌کند.
۳ـ محافظت از چشم‌ها با عینک ایمنی
فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های پرتحرک ممکن است باعث آسیب چشمی شوند. استفاده از عینک ایمنی با لنز پلی‌کربنات که استاندارد ASTM دارد، بیش از ۹۰٪ آسیب‌های چشمی را کاهش می‌دهد.
۴ـ محدود کردن استفاده از وسایل دیجیتال
رعایت فاصله مناسب با صفحه‌نمایش ( 45 تا 60 سانتی متر) و قانون ۲۰-۲۰-۲۰ (هر ۲۰ دقیقه، نگاه به نقطه‌ای در 6 متری برای ۲۰ ثانیه) فشار چشم را کم می‌کند و از خستگی بینایی جلوگیری می‌کند.
۵ـ توجه به علائم هشداردهنده
نشانه‌هایی مثل مالش چشم، حساسیت به نور، سردرد یا بی‌میلی به مطالعه ممکن است هشداردهنده باشند. والدین باید نسبت به این علائم هوشیار باشند و در صورت مشاهده، اقدام کنند.
۶ـ مراجعه منظم به چشم‌پزشک
معاینات دوره‌ای چشم‌پزشکی بهترین راه برای شناسایی زودهنگام مشکلات بینایی است. پزشک می‌تواند اقدامات پیشگیرانه یا درمانی مناسب را توصیه کند.
چه زمانی باید معاینه چشم کودکان را برنامه‌ریزی کرد؟
اگر هر یک از نشانه‌های ضعف بینایی را در کودک خود مشاهده کردید، برنامه‌ریزی سریع معاینه چشم ضروری است. تشخیص زودهنگام می‌تواند از تبدیل مشکلات کوچک به چالش‌های بزرگ‌تر جلوگیری کند. بسیاری از بیماری‌های چشمی مانند تنبلی چشم، در صورت تشخیص به‌موقع، بهترین پاسخ را به درمان می‌دهند.
در مرکز مراقبت‌های چشمی، ما معاینات جامع چشم کودکان را انجام می‌دهیم تا سلامت بینایی آن‌ها را ارزیابی کنیم. تیم متخصص ما متعهد است پایه‌ای قوی برای سلامت بصری مادام‌العمر کودک شما ایجاد کند.
چگونه والدین می‌توانند رشد بینایی سالم نوزاد را تقویت کنند؟
والدین نقش مهمی در رشد بینایی کودک دارند. فعالیت‌های ساده و متناسب با سن، تمرکز، دنبال کردن و هماهنگی چشم و دست را تقویت می‌کند. این فعالیت‌ها علاوه بر تقویت بینایی، پیوند عاطفی بین والد و کودک را نیز افزایش می‌دهند.
- تولد تا ۴ ماه: اشیای با کنتراست بالا یا رنگ‌های روشن را در فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متری از صورت نوزاد حرکت دهید تا تمرکز و دنبال کردن تقویت شود.
- ۵ تا ۸ ماه: اسباب‌بازی‌هایی مثل جغجغه یا بلوک‌های نرم به کودک کمک می‌کنند تا دست دراز کند و اشیا را بگیرد. این کار هماهنگی چشم و دست را افزایش می‌دهد.
- ۹ تا ۱۲ ماه: بازی با حلقه‌های رنگی یا مرتب‌سازی اشکال، درک عمق و دقت حرکتی را تقویت می‌کند.
- ۱ تا ۲ سال: اشاره به اشیا در کتاب‌ها، تطبیق رنگ‌ها و مرتب‌سازی اشکال، حافظه بصری و تشخیص را بهبود می‌بخشد.
- ۲ تا ۳ سال: بازی با بلوک‌های ساختمانی، پازل‌های ساده و فعالیت‌های فضای باز، تمرکز بصری و هماهنگی حرکتی را تقویت می‌کند.
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث خطاهای فرزند پروری و فرزند پروری چیست؟ می‌توانید به همین مقالات مراجعه کنید.
چرا معاینات چشم کودکان مهم است؟
معاینات منظم چشم بخش مهمی از مراقبت‌های سلامت کودک هستند. بسیاری از مشکلات بینایی مانند تنبلی چشم یا خطاهای انکساری، بدون علامت‌اند اما می‌توانند بر یادگیری و رشد تاثیر بگذارند. غربالگری حرفه‌ای، این مشکلات را قبل از ایجاد اختلال در تحصیل و روابط اجتماعی شناسایی می‌کند.
برنامه پیشنهادی معاینه چشم کودکان به شرح زیر است:
- ۶ ماهگی: بررسی سلامت چشم و مشکلات هم‌ترازی
- ۳ سالگی: ارزیابی وضوح بینایی و تشخیص خطاهای انکساری
- قبل از پیش‌دبستانی: اطمینان از آمادگی بصری برای یادگیری
با برنامه‌ریزی منظم معاینات چشم در مرکز مراقبت‌های چشمی، می‌توانید مطمئن شوید که بینایی کودک شما در مسیر درست قرار دارد. مراقبت‌های پیشگیرانه پایه‌ای برای موفقیت در مدرسه و زندگی روزمره ایجاد می‌کنند.
برنامه‌ریزی معاینه چشم در مرکز مراقبت‌های چشمی
سال‌های اولیه زندگی کودک برای رشد بینایی حیاتی است. با تشخیص زودهنگام و تقویت عادات سالم، والدین می‌توانند پایه‌ای برای دید شفاف و پایدار در طول عمر کودک ایجاد کنند.
در مرکز مراقبت‌های چشمی، ما با تیمی متخصص، معاینات دقیق و متناسب با نیازهای بصری کودک شما را ارائه می‌دهیم. برای شروعی مطمئن، همین امروز معاینه چشم کودک خود را برنامه‌ریزی کنید.
انواع مشکلات بینایی مرتبط با ضعیف شدن چشم در کودکان
ضعف چشم در کودکان می‌تواند با چندین اختلال بینایی همراه باشد. اگر این مشکلات به‌موقع تشخیص داده شوند، قابل کنترل و درمان هستند. در ادامه، رایج‌ترین اختلالات مرتبط با ضعف چشم را بررسی میکنیم.
نزدیک‌بینی (Myopia) و پیشرفت آن
نزدیک‌بینی یا میوپی زمانی رخ می‌دهد که طول چشم بیش از حد باشد و تصاویر دور تار دیده شوند. کودکان مبتلا معمولاً برای دیدن تخته یا تلویزیون، به آن نزدیک‌تر می‌شوند.
پیشرفت میوپی در دوران مدرسه سریع‌تر است و ممکن است نیاز به تغییر مکرر نسخه عینک باشد. روش‌های درمان شامل:
- استفاده از عینک یا لنز؛
- برنامه‌های کنترل پیشرفت مانند اورتو-کراتولوژی؛
- قطره‌های آتروپین کم‌دوز.
دوربینی و آستیگماتیسم
دوربینی (Hyperopia) باعث دشواری در دیدن اشیای نزدیک می‌شود. آستیگماتیسم به دلیل انحنای غیرطبیعی قرنیه یا عدسی، باعث تاری دید در فواصل مختلف است.
این اختلالات می‌توانند منجر به سردرد و خستگی چشم شوند. درمان رایج آن‌ها استفاده از عینک یا لنزهای اصلاحی است.
تنبلی چشم (Amblyopia)
آمبلیوپی یا تنبلی چشم نوعی کاهش بینایی است که با عینک ساده قابل اصلاح نیست. معمولاً در یک چشم رخ می‌دهد و ناشی از عدم استفاده مناسب از چشم در سال‌های اولیه رشد است.
تشخیص آن با معاینه چشم و تست‌های بینایی انجام می‌شود. تفاوت اصلی آن با ضعف ساده این است که حتی با عینک، دید کامل بازنمی‌گردد.
درمان‌های مؤثر شامل موارد زیر است:
- پوشاندن چشم قوی برای تحریک چشم ضعیف؛
- تمرینات بینایی تخصصی زیر نظر چشم‌پزشک.
عوارض و خطرات بلندمدت ضعیف شدن چشم در کودکان
ضعف بینایی در کودکان فقط یک مشکل دید کوتاه‌مدت نیست. در صورت عدم تشخیص و مدیریت مناسب، می‌تواند عوارض بلندمدت و جدی به همراه داشته باشد. این عوارض شامل اختلالات بینایی پایدار و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی در بزرگسالی است. در ادامه به صورت موردی به عوارض و خطرات بلندمدت ضعیف شدن چشم در کودکان می‌پردازیم:
افزایش خطر بیماری‌های چشمی
کودکانی که دچار نزدیک‌بینی شدید یا پیشرفته هستند، در بزرگسالی بیشتر در معرض بیماری‌هایی مانند آب مروارید، گلوکوم و مشکلات شبکیه قرار می‌گیرند. رشد غیرطبیعی طول چشم ممکن است منجر به پارگی یا جداشدگی شبکیه شود که نیازمند درمان‌های پیچیده است.
مشکلات در یادگیری و فعالیت‌های روزمره
ضعف چشم می‌تواند باعث خستگی سریع چشم، سردرد و کاهش تمرکز شود. این علائم عملکرد کودک را در مدرسه و فعالیت‌های ورزشی تحت تأثیر قرار می‌دهند و ممکن است باعث افت تحصیلی یا بی‌میلی به مشارکت در فعالیت‌ها شوند.
تنبلی چشم و اثرات غیرقابل برگشت
در صورت عدم درمان به‌موقع آمبلیوپی (تنبلی چشم) در سنین پایین، بینایی چشم آسیب‌دیده حتی با عینک اصلاحی بهبود نمی‌یابد. این اختلال ممکن است تا بزرگسالی باقی بماند و اثرات آن غیرقابل برگشت باشد.
پیامدهای اجتماعی و روانی
کودکانی که دچار ضعف بینایی هستند، ممکن است در فعالیت‌های گروهی و بازی‌ها با مشکلاتی مانند ناهماهنگی دست و چشم مواجه شوند. این موضوع می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و محدود شدن تعاملات اجتماعی آن‌ها شود.
راهکارهای پیشگیری و تقویت بینایی کودکان
حفظ سلامت چشم کودکان از سنین پایین اهمیت زیادی دارد. با رعایت چند عادت روزانه می‌توان از ضعیف شدن چشم پیشگیری کرد و بینایی را تقویت نمود.
۱ـ عادت‌های روزانه
یکی از مهم‌ترین راهکارها، رعایت قانون ۲۰-۲۰-۲۰ است: هر ۲۰ دقیقه، کودک باید ۲۰ ثانیه به شیئی در فاصله حداقل ۶ متری نگاه کند. این کار باعث کاهش خستگی چشم می‌شود. همچنین بازی‌های فیزیکی و تعاملی که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارند، مانند پرتاب توپ یا بازی‌های پازل، باعث تقویت عضلات چشم و بهبود تمرکز بینایی می‌شوند. نور کافی و استفاده متعادل از صفحات نمایش دیجیتال نیز بسیار موثر است.
۲ـ نقش والدین در نظارت بر عادت‌های چشمی
والدین باید بر زمان استفاده از تبلت، گوشی و تلویزیون نظارت داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که کودکان فاصله مناسب از صفحه را رعایت می‌کنند. تشویق به فعالیت‌های بیرونی و کاهش زمان نزدیک‌بینی باعث کاهش خطر پیشرفت نزدیک‌بینی می‌شود. همچنین والدین باید به علائم اولیه مشکلات بینایی توجه کنند، مانند چشم‌مالی، سردرد یا نزدیک‌شدن بیش از حد به کتاب و تلویزیون، و در صورت مشاهده، به پزشک متخصص مراجعه کنند.
اهمیت موضوع در دوران دیجیتال و رشد سریع چشم‌ها
در دنیای امروز، کودکان از سنین پایین با تلفن همراه و تبلت در تماس هستند. استفاده زیاد از صفحه‌نمایش، به‌ویژه در فاصله نزدیک، باعث افزایش خطر ضعف چشم و خستگی بینایی می‌شود.
از طرفی، چشم کودکان در حال رشد است و ساختار آن هنوز کامل نشده. فشار ناشی از کار نزدیک یا استفاده مداوم از دستگاه‌های دیجیتال می‌تواند رشد طبیعی چشم را مختل کند.
ترکیب این دو عامل — زمان زیاد استفاده از وسایل دیجیتال و حساسیت رشد چشم — نشان می‌دهد که مراقبت از چشم کودکان در این دوره بسیار مهم است.
آمار کلی (شیوع در ایران و جهان)
طبق اطلاعات موجود، آمار جهانی نشان می‌دهد که حدود ۳۶ درصد از کودکان و نوجوانان در سراسر جهان به نزدیک‌بینی مبتلا هستند. این رقم رو به افزایش است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۴۰ درصد برسد. در برخی مناطق، به‌ویژه در شرق آسیا، شیوع نزدیک‌بینی بسیار بالاتر است و به ۸۰ تا ۹۰ درصد می‌رسد.
از سوی دیگر، شیوع دوربینی (هایپروپی) در کودکان حدود ۴.۶ درصد گزارش شده است. بنابراین، با توجه به این آمار، می‌توان گفت که نزدیک به ۴۰ درصد از کودکان در جهان به درجاتی از نزدیک‌بینی یا دوربینی مبتلا هستند.
در ایران نیز شیوع نزدیک‌بینی در بین دانش‌آموزان قابل توجه است، هرچند منابع دقیق‌تری باید بررسی شوند.
مطالعات نشان می‌دهند که هر یک ساعت افزایش در استفاده روزانه از دستگاه‌های دیجیتال می‌تواند خطر ابتلا به ضعف بینایی در کودکان را تا ۲۱ درصد افزایش دهد. این یافته‌ها اهمیت مدیریت زمان استفاده از صفحه‌نمایش‌ها را در حفظ سلامت چشم کودکان برجسته می‌کنند.
این آمارها نشان می‌دهد که ضعف چشم در کودکان، یک چالش جهانی در حال رشد است و نیاز به توجه جدی دارد.
کلام آخر
ضعیف شدن چشم کودکان یک چالش مهم سلامت در دوران رشد است که می‌تواند اثرات بلندمدت بر تحصیل، فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی آن‌ها داشته باشد. با شناخت علائم، توجه به عوامل مؤثر، رعایت عادات روزانه سالم، تغذیه مناسب و معاینات منظم چشم‌پزشکی، والدین می‌توانند از بروز مشکلات بینایی جلوگیری کنند.
