تا حالا شده فرزندتون برای حموم رفتن مقاومت کنه؟ یا سرویس بهداشتی رو کثیف رها کنه؟ یا اصلا برای شستن دستاش چندین بار بهش تذکر بدین؟ اگر شما هم با این مسایل مشکل دارید و بارها از دیدن یه سرویس بهداشتی کثیف، شاکی شدین و جیغ زنان دنبال فرزندتون بودین که بیاد و دسشویی رو دوبااره بشوره، پس تا اخر این مقاله با ما همراه باشید.

نظافت شخصی یکی از مسائل مهمیه که باید از سنین کم به بچه هامون آموزش بدیم. اما بچه ها چون دنبال لذت آنی هستن دلشون نمیخواد برای این کارها زمان بذارن و تو انجامش کوتاهی میکنن؛ نتیجه میشه دعوا و سرزنش کردن توسط والدین. تو این مقاله چند راهکار برای رعایت بهداشت فردی در کودکان رو یاد میگیریم.

آموزش بهداشت فردی به کودکان از اهمیت زیادی برخورداره. این آموزش ها بهتره از زمان کودکی شروع بشه تا در کودک نهادینه بشه و به صورت عادت در بیاد تا در موقعیتهای مختلف کودک بتونه بدون حضور والدین هم بهداشت فردی رو رعایت کنه.

از اونجایی که انجام این کارها به تنهایی، در ایجاد حس استقلال کودک اثرگزاره پس بهتره رعایت اصول بهداشتی رو از کودکی به فرزندانمون یاد بدیم.

حوزه های بهداشت فردی که کودکان باید حتما آموزش ببینن

بهداشت دهان و دندان | یادگیری مسواک زدن به کودکان 

از حوالی 6 ماهگی، زمانی که اولین دندون کودک رشد میکنه والدین بهتره برای کودک مسواک بزنن. به محض اینکه اولین دندون کودک از لثه بیرن میزنه، مسواک زدن رو باید شروع کنیم. با استفاده از مسواک انگشتی میتونیم دندون کودک رو بعد از غذا و قبل از خواب تمیز کنیم.

با بزرگتر شدن کودک، ازش بخوایم تا این کار رو خودش انجام بده. ولی کم کم باید اصول صحیح رو از طریق نشون دادن فیلم یا عکس، و آموزش مستقیم بهشون یاد بدیم.

یکی از تکنیک هایی که برای مسواک زدن بچه ها میتونیم به کار ببریم تکنیک الگوسازیه که تو دوره پدر و مادر حرفه ای حسابی درموردش توضیح دادیم، این تکنیک به موارد خیلی زیادی اشاره میکنه از جمله اینکه مسواک زدن رو با حال خوب انجام بدیم یعنی با شعر و بازی اینکار رو انجام بدیم و از حس خوبی که بعد مسواک زدن داریم، حرف بزنیم. 

حمام کردن بچه ها در بهداشت فردی کودک 

اکثر کودکان حمام کردن رو به دلیل آب بازی دوست دارن، خیلی خوبه از این عشق و علاقه بچه ها استفاده کنیم و هر از گاهی با توجه به اینکه بچه مون اشتیاق شنیدن داشته باشه، از فواید حمام کردن برای کودکمون بگیم. مثلا بعد حمام بگیم به به چه عطر خوبیی.. چقدر خوشبو شدی، ادم از اینکه کنارت بشینه کیف میکنه، یا خودمون وقتی از حمام بیایم اینکارو بکنیم. 

مقاومت کودک در برابر حمام رفتن

و اما ممکنه بعضی از بچه ها، حموم کردن رو دست نداشته باشن، در این شرایط چیکار باید کرد؟

نکته ی مهمی که تو سمینار فرمول از استاد درنا شریفی یاد گرفتم این بود: زمانی کاری برای بچه هامون سخته، باید تا جایی که امکان داره، اون کار رو ساده‌‌ش کنیم و آروم اروم اون کار رو تبدیل به یک عادت کنیم، پس ما میتونیم اقداماتی انجام بدیم که حمام رفتن رو برای فرزندمون جذاب‌تر و ساده تر کنه:

اول باید حتما ریشه یابی کنیم شاید شامپو چشمش رو میسوزونه، چشاش رو اذیتش میکنه یا اینکه شامپوش رو دوست نداره. پس سعی کنیم با همراهی خودش و به سلیقه ی کودکمون شامپو براش تهیه کنیم، شامپویی که بهش علاقه داره انتخاب کنیم تا بیشتر ترغیب بشه.

شاید لازم باشه شامپو رو به کودک بدیم و هر چقدر که دوست داره و هر طوری دوست داره موهاش رو بشوره.

یا مثلا بچه ای که صابون دوست نداره، براش شامپوی سر و بدن بگیریم تا راحت تر بتونه با اون کل بدنش رو بشوره. 

یاددادن شستن دست به کودکان 

بعد از شیوع ویروس کرونا، اهمیت شستن دست ها در اتتقال بیماری‌ها بیشتر مشخص‌تر شد. از اونجاییکه دستها اولین راه انتقال و ورود میکروبها و باکتریها به بدن هستند پس شستشوی دست ها یکی از مهم ترین مسائلیه که والدین باید برای آموزشش زمان بزارن.

فراموش نکنیم که به بچه هامون یاد بدیم که چه وقتایی باید دستامون رو بشوریم: وقتی از بیرون میایم خونه، بعد از بازی در پارک، قبل از غذا و بعد از دستشویی و …

شستن دستها شاید فعالیت ساده‌ای به حساب میاد ولی از مریض شدن بچه ها و ورود میکروب به بدن کودک جلوگیری میکنه. در آموزش شستشوی دست بهتره به کودکان یاد بدیم که با صابون یا مایع دستشویی دستها رو  شست نه آب خالی.

دستشویی رفتن بچه ها برای بهداشت فردی کودک 

وقتی کودکان رو از پوشک میگریم بهتره نحوه ی استفاده از سرویس بهداشتی، نحوه‌ی شستن خود و نحوه‌ی شستشوی دست رو به کودکمون یاد بدیم.

بهتره به بچه ها یادبدیم خودشون رو به چه صورت بشورن و سپس با استفاده از دستمال خودشون رو خشک کنن. این موضوع ربطی به جنسیت کودک نداره و به هردو جنس باید یاد داده بشه.

اما یکی از مهم ترین چالش هایی که والدین در نظافت دارن، بحث تمیز کردن سرویس بهداشتی هستش. چرا؟

چون خیلیییییی از کودکان سرویس بهداشتی رو کثیف رها میکنن که به بازیشون برسن و همین باعث درگیری و بحث بین والدین و بچه ها میشه. تو این مقاله دو تا راهکار جالب و خلاقانه یاد میگیریم که برای آموزش دست شستن، تمیز کردن سرویس بهداشتی و دیگر مسایل کاربرد زیادی داره.

علت مقاومت کودکان در رعایت بهداشت فردی چیه؟

بچه ها دنبال لذت های آنی هستن، اونا دوست دارن زود کارشونو انجام بدن و به بازیشون برسن پس اینکه بخوان زمان بزارن و بخوان دستهاشونو تمییز بشورن یا اینکه بخوان سرویس بهداشتی رو تمییز کنن براشون ازاردهنده هست. ولی از یک جهت یادگیری این کارها ضروریه. 

راهکار تمیز کردن سرویس بهداشتی بچه ها

استفاده از نقاشی یا شکلک
یکی از کارای خلاقانه‌ای که میتونیم انجام بدیم استفاده از نقاشی یا استیکر ها هستش. مثلا می تونیم نقاشی یک ادمک غمگین بکشیم با نوشته‌ی لطفا مرا بشورید.
اما اینکار چه فایده‌ای دارد؟
نقاشی یا ادمک باعث جلب توجه‌ی کودک میشه. بچه هایی که سواد خوندن ندارن براشون سوال پیش میاد و ما میتونیم براشون بخونیم و یاد بدیم . برای کودکانی که میتونن بخونن خودشون متوجه‌ی نقاشی میشن.
نکته‌ای که بهتره بهش توجه کرد اینه که این نقاشی ها بهتره با طنز و شوخی همراه باشه یعنی ما در قالب طنز اموزش های لازم رو به فرزندمون بدیم.

این روش مثل یک یادآوری به کودکه که اگر خواست سرویس بهداشتی رو کثیف رها کنه با دیدن یادداشت یادش بیوفته که باید دستشویی رو تمییز کنه. با این روش میتونیم به کودک مسواک یا شستشوی دستها رو نیز یادآوری کنیم.

اجازه بدید با پیامد رفتارش رو به رو بشه.
یعنی چی؟؟
یعنی وقتی شما رفتید و دیدید سرویس بهداشتی رو کثیف رها کرده بدون اینکه بخواید دعوا یا سرزنشش کنید صداش کنید و ازش بخواید سرویس بهداشتی رو که کثیف کرده تمیز کنه.
این کار طنز راهکار اول رو نداره و با جدیت بیشتری همراهه.

اما ما‌ والدین بهتره توجه کنیم کاری که به کودکمون یاد ندادیم رو ازش نخوایم. یعنی ما بهتره  اول نحوه‌ی تمیز کردن رو به فرزندمون یادبدیم و بعد ازش بخوایم که سرویس بهداشتی رو تمیز کنه.

چه جوری یاد بدیم بچه ها سرویس بهداشتی رو تمیز کنن؟

برای آموزش انجام کارهای شخصی به کودکان مثل: گذاشتن اسباب بازی سرجاش، یا تمیز کردن اتاق و سرویس بهداشتی ابتدا خودمون باید این کارهارو جلوی بچه‌مون انجام بدیم تا یاد بگیره.

برای رعایت کردن اصول بهداشتی اول بهتره همه ی موارد رو به بچه هامون یاد بدیم و بعد ازشون بخوایم به تنهایی انجام بدن. یادمون باشه اوایل که شروع به انجام اینکار میکنه همه مراحل رو به فرزندمون توضیح بدیم، مثلا شیلنگ رو بذاره سرجاش، و بعد از اون فلاش تانک رو بکشه، موقع شستن دستها اگه دستش به روشویی نمیرسه براش شرایط رو ساده تر کنیم، براش چهارپایه بذاریم که بتونه براحتی دستش رو بشوره(البته حواسمون باشه زیر چهارپایه چیزی بذاریم که لیز نباشه که کودکمون بیفته). در واقع طبق فرمول ساج، این روند رو اینقدر ساده کنیم که به راحتی بتونه انجامش بده.

پروسه شستن دستها رو با فرزندمون بارها و بارها تمرین کنیم. حتی اگه خواست زود دستش رو،آبکشی کنه خودمون بگیم بیایم بشماریم 1، 2، 3، ..، 10 و بعد دستمون رو ابکشی کنیم و کم کم این روند برای فرزندمون هم جا میفته و روند شستن دستها به یک عادت در فرزندمون تبدیل میشه. 

و بعد که در انجام اون کار به تنهایی، نمره 7 از 10 رو به بچه امون دادیم، اجازه بدیم خودش اون کار رو به تنهایی انجام بده. 

مواردی که هنگام اموزش بهداشت به بچه ها نباید انجام بدیم:

1- سرزنش نکنیم: کودکمون رو سرزنش نکنیم، چون اونها رو از یادگیری منصرف میکنه. حواسمون باشه زمان یادگیری برای هر کودک متفاوته. بعضی از بچه ها زمان بیشتری برای بادگرفتن چیزهای جدید نیاز دارن. پس با آنها صبور و در عین حال قاطع باشیم.

2- با بچه های دیگه مقایسه‌شون نکنید.
مقایسه کودکمون با بقیه بچه ها، او رو تحقیر میکنه و در دراز مدت عزت نفس اونها رو کاهش میده. بنابراین، مقایسه به یادگیری بهتر بهداشت فردی کمک نمیکنه. صبر و ثبات در اینجا نکته کلیدیه.

3-بچه ها رو تنبیه نکنید
تنبیه بچه ها یکی دیگر از جنبه های دشوار تربیت فرزنده. افراط در تنبیه می‌تونه آسیب های زیادی رو برای کودکمون به همراه داشته باشه. 

در این مقاله از اهمیت رعایت و آموزش بهداشت فردی به کودکان صحبت کردیم. و دو راهکار درباره ‌ی نحوه‌ی آموزش شستشوی سرویس بهداشتی که هم برای کودکان جذاب باشه هم آموزشهای لازم رو در این زمینه ببینن. 

ازتون میخوایم اگر تجربه ی مشابه‌ای در این زمینه دارید، یا اگر از روشی استفاده کردید که در آموزش بهداشت فردی به بچه ها موثر بوده؛ تجربیاتتون رو برامون بنوسید.

از طریق اپلیکیشن سلام آگاهی میتونید کلی مطالب مفید در حوزه‌ی فرزندپروری یادبگیرید و از والدگری خودتون لذت ببرید.