حتما همه شماها قصه چویان دروغگو رو شنیدید و یکبار هم که شده برای بچتون این قصه رو تعریف کردین و درمورد بد بودن دروغ و عواقبش با بچه هاتون صحبت کردین.

اگه شما هم نگران دروغ های گاه و بی گاه فرزندتون هستین و از دروغ گفتن فرزندتون حرص میخورید و با خودتون فکر کردید که واقعا چرا اینقدر دروغ میگه؟ من و باباش که هیچوقت دروغ نگفتیم این چرا اینقدر دروغ میگه؟!!

و به دنبال پیدا کردن راهکاری برای جلوگیری از دروغگویی فرزندتون هستین، یا شاید نمیدونین وقتی دروغ میگه چطور باید باهاش برخورد کنید و دوست دارید بهش یاد بدین که دروغ نگه؛ پس با من همراه باشید و تا آخر این مقاله رو با دقت بخونین.

دروغگویی کودکان و علت هاش

در همه ی فرهنگ ها، دروغ گفتن کار نادرست و ناپسندیه و هیچ پدر یا مادری دوست نداره فرزندش دروغ بگه. با اینکه خیلی از پدر و مادر ها مراقب رفتار و تربیت فرزندشون هستن، اکثرا از دروغ گفتن فرزندشون شکایت دارن. این در حالیه که بعضی از والدین حتی علت این موضوع رو هم نمیدونن.

اما واقعا چرا کودکمون به ما دروغ میگه؟ برای پیدا کردن پاسخ این سوال، لازمه ابتدا دلایل دروغگویی رو بدونیم، چرا که وقتی دلیل و ریشه دروغ گفتن رو پیدا کنیم، میتونیم مسئله رو راحت تر حل کنیم. 

• بیشتر بخوانید: لجبازی شدید کودک
• بیشتر بخوانید: از پوشک گرفتن کودک بچه
• بیشتر بخوانید: کنترل خشم در مقابل کودکان

علت دروغ گفتن بچه ها

ترس از مجازات

والدین سخت گیر کودکان دروغگو تربیت می کنند. خیلی وقت ها کودکمون از واکنش های هیجانی ما میترسه و از ترس اینکه دعواش نکنیم، قهر نکنیم، تنبیهش نکنیم، به ما دروغ میگه تا از خودش محافظت کنه. شاید برای خودمون هم دوران کودکی پیش اومده که یه ظرف مامامون رو شکستیم و یا وسیله ای رو خراب کردیم، اما از ترس اینکه دعوامون نکنن اون وسیله رو گم و گور کردیم و وقتی ازمون پرسیدن که اون وسیله رو ندیدی؟ به دروغ گفتیم نه!

توقع سنگین و بی جای والدین و مربیان

بعضی وقت ها والدین از فرزندشون توقعاتی دارن که برای کودک سخته و نمیتونه برآورده کنه. در واقع وقتی سطح انتظارات والدین از کودک بالا باشه برای جلب رضایت والدین ممکنه دروغ بگه. مثلا: هر شب باید مسواک بزنی، هر روز صبح باید تختتو مرتب کنی، هرشب باید ساعت نه بخوابی و … کودک ما در تلاشه تا توقعات مارو برآورده کنه و زمانی که موفق به انجامشون نمیشه به دروغ میگه اون کارهارو انجام داده. پس تلاش کنیم از کودکمون بر اساس توانایی های سنی خودش انتظار داشته باشیم.

حسادت و رقابت

حسادت و رقابت هم دو عامل موثر دیگه در دروغگویی کودکانه. زمانی که فرزند ما میبینه که برادر کوچیکترش با شیرین زبونی نظر مارو جلب میکنه و از ما محبت دریافت میکنه، حسادت زیادی رو احساس میکنه و ناخودآگاه وارد بازی رقابت با خواهر یا برادرش میشه. برای مثال فرزندمون برادر کوچیکش رو نیشگون میگیره و به گریه میندازه و زمانی که ازش میپرسیم تو این کار رو کردی به دروغ میگه نه خودش اینجوری شد.

الگوی غلط

بچه های آینه تمام نمای ما هستن. اگه دائما جلوی کودک به دیگران دروغ بگیم باید منتظر باشیم همین رفتار رو با خودمون داشته باشه.

فرزند ما به ما نگاه میکنه و به عنوان اولین و عزیزترین افرادی که در زندگیش داره، از ما الگو برداری میکنه. اینکه ما فرزندمون رو نصیحت کنیم که راستگو باشه تاثیر خیلی کمتری داره، نسبت به زمانی که کودک ما ببینه که به شخص دیگه ای دروغ نمیگیم. پس در گام اول، لازمه خودمون الگوی خوبی برای فرزندمون باشیم. 

نیاز به جلب توجه

بچه هایی که پدر و مادر یا بزرگسالان بهشون توجه نمیکنند، به رفتارهای مخرب رو می آورند. در واقع کودکانی که مورد توجه خانواده قرار نمی گیرند، برای اینکه خود را مرکز توجه خانواده قرار دهند، اقدام به دروغگویی می کنند.

عدم تشخیص خیال از واقعیت

خیلی از بچه های زیر 6 سال، قادر نیستند حقیقت را از خیال تشخیص بدن، اونها فکر میکنند هر چه در خیال و تصور و ذهنشون خطور میکنه، واقعیه. مثلا یک کودک دو ساله به راحتی اسباب بازی دوستش رو برمیداره و میگه مال خودمه، این رفتارها بخاطر دروغگویی بچه ی ما نیست، بلکه هنوز تصوری از مفهوم مالکیت نداره و فکر میکنه چیزی که دوست داره میتونه متعلق به خودش باشه.

 راه حل های برطرف کردن دروغگویی کودکان

علت دروغگویی رو شناسایی کنیم

برای اینکار نیاز نیست کودکمون رو سوال پیچ کنیم؛ کافیه به مواردی که در بالا اشاره شده، توجه کنیم و تشخیص بدیم انگیزه کودکمون از دروغ گفتن چیه و بعد از شناسایی علت ها(ریشه یابی) به حل این موضوع میپردازیم.

برچسب نزدن

حواسمون باشه برچسب دروغگو بودن رو به فرزندمون نزنیم و هر وقت دروغ گفت سریع بهش نگیم به اینکار میگن دروغ گویی، میدونستی اگه این کارارو بکنی بهت میگن دروغگو، دروغ گوها میرن جهنم و وو…. به هیچ عنوان نباید از این عناوین استفاده کنیم.  

• بیشتر بخوانید: لجبازی کودک
• بیشتر بخوانید: با کودک لجباز چه کنیم؟
• بیشتر بخوانید: لجبازی کودکان در غذا خوردن

برای اشکار کردن دروغ، کودک رو امتحان نکنیم

با سوال پرسیدن در مورد چیزی که میدونیم، کودکمون رو در تنگنا قرار میدیم که یا دروغ بگه و خودش رو رها کنه یا حقیقت رو بگه و تنبیه بشه. وقتی مطمئنیم کودک کاری رو انجام داده، درباره اون سوال نپرسیم، چون سوال پرسیدن فرصت دروغگویی رو فراهم میکنه. مثلا وقتی میدونیم فرزندمون مداد خواهرش رو برداشته، نپرسیم که مداد رو تو برداشتی؟ چون در جواب فرصت دروغگویی رو فراهم میکنیم و میگه نه!! بهتره بگیم میدونم مداد رو تو برداشتی لطفا اون رو بده.

آشنا کردن کودک با پیامد دروغگویی

کودکمون رو با پیامدهای طبیعی دروغگویی آشنا کنیم:
از طریق گفتگو: تو خوب حالی و زمانی که حال خونه خوبه، با فرزندمون صحبت کنیم و بگیم: مامانی اگر من بهت قول بدم فردا ظهر برای ناهار پیتزا درست میکنم و تو بعد از مدرسه بیای و ببینی که من برات پیتزا درست نکردم چه حسی بهت دست میده؟

فرزندمون هم به احتمال زیاد میگه: خب ناراحت میشم، گریه میکنم، عصبانی میشم. بعدش بگیم: حالا فکر کن من بازم بهت قول بدم و بگم شام برات پیتزا درست میکنم و تورو امیدوار کنم اما شب باز بیای ببینی که برات پیتزا درست نکردم.

اونموقع چه حالی میشی؟ فرزندمون هم میگه: عصبانی تر میشم مامان، ناراحت تر میشم، باهات قهر میکنم ایندفه. بعدش ازش بپرسیم: اگر من باز همون شب بگم ببخشید و قول بدم که فردا ناهار برات درست میکنم تو باور میکنی؟ به احتمال زیاد کودکتون بگه نخیر! تو الکی میگی… یعنی بذاریم این حس رو تجربه کنه و بگیم مامان وقتی یه چیزی میگی و خلافش ثابت بشه، اطرافیان این حس رو نسبت به تو دارن و اعتمادی به حرفت ندارن.

بصورت عملی به بچمون نشون بدیم نباید دروغ بگه: یکبار که کودکمون داره راجع به موضوعی صحبت میکنه طوری بهش نگاه کنید، انگار که حرفاش رو باور نمیکنید. هدف ما از اینکار انکار فرزندمون نیست یا اینکه بهش بفهمونیم که دروغگویی. طوری به فرزندمون نگاه میکنیم که انگار دوست داریم حرفش رو باور کنیم ولی نمی تونیم.

تو این شرایط کودکمون بهمون میگه: مامانی بخدا راست میگما. بعدش شما بگین: مامانی / بابایی دوست دارم حرفتو باور کنما ولی قبول داری سخته؟ وقتی از کسی چندبار حرفی رو یجور دیگه بشنوی، سخته باور کنی راست میگه، قبول داری؟ این کار باعث میشه کودک ما برای ارزشی به نام راستگویی تلاش کنه و بیشتر دقت کنه.

آیا کودک شما هم دروغ میگه؟ از تجربه های دروغگویی بچه هاتون بگید و برامون بنویسید که با شنیدنش چه عکس العملی نشون دادید؟