همه والدین با چالش‌های خواب کودکان آشنا هستند؛ شب‌هایی که کودک بهانه می‌گیرد، بارها از خواب بیدار می‌شود یا اصلاً حاضر نیست به تخت برود. تحقیقات نشان داده است که کیفیت خواب در سال‌های اولیه زندگی تأثیر مستقیمی بر رشد مغزی، رفتاری و عاطفی کودکان دارد.

بااین‌حال، بسیاری از والدین نمی‌دانند که روش‌های ساده‌ای مانند ایجاد یک روال منظم خواب، محیط آرام و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند تأثیر چشمگیری بر بهبود کیفیت خواب کودک داشته باشند. اما بهترین روش خواباندن کودکان چیست و والدین چطور می‌توانند محیطی آرام و مناسب برای خواب کودک فراهم کنند؟ در ادامه به راهکارهایی برای خواب آرام و راحت می‌پردازیم.

اهمیت خواب کافی برای کودکان

Good sleep improves your brain performance, mood, and health. Not getting enough quality sleep regularly raises the risk of many diseases and disorders. These range from heart disease and stroke to obesity and dementia.

خواب خوب عملکرد مغز، خلق‌وخو و سلامت شما را بهبود می‌بخشد. نداشتن خواب کافی و با کیفیت به‌طور منظم، خطر بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات را افزایش می‌دهد. این بیماری‌ها از بیماری‌های قلبی و سکته مغزی گرفته تا چاقی و زوال عقل را شامل می‌شوند. NIH News in Health

چرا کودکان باید زود بخوابند؟ خواب کافی و باکیفیت برای رشد جسمی، ذهنی و عاطفی کودکان ضروری است. کودکانی که خواب منظم و آرامی دارند، در طول روز انرژی بیشتری داشته، تمرکز بهتری پیدا می‌کنند و رفتار آرام‌تری از خود نشان می‌دهند. علاوه بر این، خواب مناسب به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و نقش مهمی در رشد مغزی و یادگیری کودکان دارد. در مقابل، کمبود خواب می‌تواند باعث بی‌قراری، کاهش توانایی تمرکز، اختلال در رشد و حتی تضعیف سلامت عمومی آن‌ها شود.

علاوه بر این، در طول خواب عمیق، هورمون رشد ترشح می‌شود که برای رشد جسمی و تقویت سیستم ایمنی کودک ضروری هستند. بنابراین، ایجاد یک برنامه خواب منظم، کاهش استفاده از وسایل الکترونیکی پیش از خواب و فراهم کردن محیطی آرام و مناسب برای خواب، از مهم‌ترین راهکارهای کمک به خواب سالم کودکان است.

بهترین روش خواباندن کودک چیست؟

خواباندن کودک، می‌تواند ساده یا به اندازه جدال نفس‌گیر و دشوار باشد. در واقع، نحوه خوابیدن کودک بسته به نوع عادت‌ خواب و تا حدی ژنتیک متغیر است. با این حال، همچنان راهکارهایی وجود دارد که با استفاده از آن می‌توانید خوابی آرام و مفید را برای کودک فراهم آورید.

1_ ایجاد یک برنامه منظم خواب برای کودکان

داشتن یک روتین قبل از خواب (کارهای قبل از خواب برای کودکان) به کودک کمک می‌کند تا ساعت بیولوژیکی بدنش تنظیم شود و هر شب بدون دردسر به خواب برود. وقتی کودک در ساعت مشخصی به خواب می‌رود و بیدار می‌شود، بدن او به این ریتم عادت می‌کند و خوابیدن برایش آسان‌تر می‌شود. این الگوی منظم باعث می‌شود کودک خواب عمیق‌تری داشته باشد، در طول روز هوشیارتر باشد و خلق‌وخوی بهتری داشته باشد.

برای اینکه کودک راحت‌تر بخوابد، می‌توان یک سری فعالیت‌های آرامش‌بخش را در برنامه قبل از خواب قرار داد. این کارها به مغز کودک پیام می‌دهند که زمان استراحت فرا رسیده است. قبلا در مقاله تنظیم خواب کودک به طور مفصل درباره این موضوع صحبت کرده‌ایم، در ادامه نیز چند روش موثر را به شما معرفی می‌کنیم:

• حمام گرم: یک دوش کوتاه با آب ولرم به آرامش بدن و خواب راحت کمک می‌کند.
• خواندن داستان: قصه‌های آرام ذهن کودک را آماده خواب می‌کنند.
• موسیقی ملایم: آهنگ‌های آرامش‌بخش به کودک کمک می‌کنند سریع‌تر بخوابد.
• نور کم: کاهش نور محیط، تولید هورمون خواب را افزایش می‌دهد.
• گفت‌وگوی آرام: چند دقیقه صحبت محبت‌آمیز، احساس امنیت کودک را تقویت می‌کند.

یک برنامه خواب منظم، اگر به درستی اجرا شود، باعث می‌شود که کودک بدون بی‌قراری به رختخواب برود و شب‌هایی آرام را سپری کند. مهم‌ترین نکته این است که این روال را هر شب به‌طور ثابت انجام دهید تا بدن کودک به آن عادت کند.

2_ محیط خواب مناسب برای کودک

داشتن یک محیط آرام و مناسب، نقش مهمی در خواب راحت کودک دارد. تنظیم نور، صدا و دمای اتاق می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد و باعث شود کودک سریع‌تر و عمیق‌تر بخوابد.

کاهش نور محیط قبل از خواب به تولید هورمون ملاتونین کمک می‌کند که برای خواب ضروری است. استفاده از نورهای کم و گرم، مانند چراغ خواب ملایم، می‌تواند احساس امنیت بیشتری به کودک بدهد. همچنین، حذف صداهای مزاحم مانند تلویزیون یا مکالمات بلند، به کودک کمک می‌کند بدون حواس‌پرتی به خواب برود. اگر محیط کاملاً ساکت نباشد، استفاده از صداهای سفید یا موسیقی ملایم می‌تواند به آرامش بیشتر او کمک کند.

دمای اتاق نباید خیلی گرم یا خیلی سرد باشد. بهترین دما برای خواب کودک بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است. دمای متعادل باعث می‌شود که کودک در طول شب کمتر بیدار شود و احساس راحتی بیشتری داشته باشد. همچنین، استفاده از لباس خواب مناسب و یک پتوی سبک می‌تواند به تنظیم دمای بدن کودک کمک کند.

با ایجاد یک محیط خواب مناسب، می‌توان شرایطی فراهم کرد که کودک هر شب خوابی آرام و بدون اختلال را تجربه کند.

3_ محدود کردن استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب

نور آبی که از صفحه‌نمایش‌هایی مانند موبایل، تبلت و تلویزیون منتشر می‌شود، تولید ملاتونین (هورمون خواب) را کاهش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود که مغز دیرتر فرمان خواب را صادر کند و کودک برای به خواب رفتن دچار مشکل شود. همچنین، تماشای محتوای هیجان‌انگیز یا بازی‌های ویدیویی، ذهن کودک را فعال نگه می‌دارد و آرامش او را قبل از خواب از بین می‌برد.

به جای استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب، می‌توان فعالیت‌های آرامش‌بخش و خلاقانه‌ای را جایگزین کرد:

• خواندن کتاب: قصه‌گویی یا مطالعه کتاب تصویری ذهن کودک را آرام می‌کند. (قصه بچه حرف گوش کن)
• نقاشی یا رنگ‌آمیزی: استفاده از رنگ‌های ملایم می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.
• حل پازل یا بازی‌های فکری ساده: این فعالیت‌ها تمرکز کودک را به شکل آرامی درگیر می‌کند و برای خواب آماده‌اش می‌کند.
• گوش دادن به موسیقی ملایم: آهنگ‌های آرام می‌توانند کودک را به خواب عمیق‌تری هدایت کنند.

با جایگزین کردن این روش‌ها، می‌توان به بهبود کیفیت خواب کودک کمک کرد و او را بدون وابستگی به صفحه‌نمایش‌ها، برای خواب آماده کرد.

گاهی کودک شاید در استفاده از وسایل الکترونیکی یا هر کار دیگری لجبازی کند. لجبازی کودک موقع خواب اتفاقی متداول است که می‌توانید با برخورد مناسب لجبازی او را از بین ببرید. ما در یک مقاله به‌صورت جداگانه در این مورد صحبت کرده‌ایم.

4_ تغذیه مناسب قبل از خواب

انتخاب انواع میان وعده برای کودکان قبل از خواب می‌تواند به آرامش کودک و خواب بهتر او کمک کند. برخی از گزینه‌های مناسب شامل:

• شیر گرم: یک لیوان شیر ولرم باعث تولید ملاتونین و آرامش کودک می‌شود.
• موز: حاوی منیزیم و پتاسیم است که به شل شدن عضلات و خواب راحت کمک می‌کند.
• ماست ساده: منبع خوبی از کلسیم است که به تنظیم هورمون خواب کمک می‌کند.
• گردو و بادام: دارای تریپتوفان و منیزیم هستند که خواب را بهبود می‌بخشند.
• جو دوسر: سرشار از فیبر و کربوهیدرات‌های پیچیده است که باعث آرامش و خواب بهتر می‌شود.

خوب است بدانید برخی مواد غذایی می‌توانند خواب کودک را مختل کنند و بهتر است قبل از خواب مصرف نشوند:

• نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای، نوشابه و شکلات داغ که باعث بی‌خوابی می‌شوند. (انواع آبمیوه های مفید برای کودکان)
• خوراکی‌های شیرین مثل کیک، شکلات و آب‌نبات که سطح انرژی را بالا می‌برند و مانع خواب آرام می‌شوند.
• غذاهای سنگین و چرب که هضم سختی دارند و ممکن است باعث ناراحتی گوارشی در خواب شوند.

با انتخاب تغذیه مناسب قبل از خواب، می‌توان به کودک کمک کرد تا خوابی آرام و بدون اختلال را تجربه کند.

In a study published in the journal Pediatrics, researchers found that children who sleep less than 10 hours per night are at higher risk for behavioral problems. These findings highlight the importance of adequate sleep for children’s mental health

در مطالعه‌ای که در مجله Pediatrics منتشر شد، محققان دریافتند که کودکانی که کمتر از ۱۰ ساعت در شب می‌خوابند، در معرض خطر بیشتری برای مشکلات رفتاری هستند. این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت خواب کافی در سلامت روانی کودکان است.

منبع

5_ تکنیک‌های آرام‌سازی و ریلکسیشن برای خواب کودک

برای کمک به خواب راحت‌تر کودکان، تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تمرینات تنفسی و ماساژ ملایم می‌توانند بسیار موثر باشند. این روش‌ها باعث کاهش استرس، ایجاد حس امنیت و آماده‌سازی ذهن و بدن برای خواب می‌شوند.

تمرینات ساده تنفسی می‌توانند کودک را آرام کرده و ذهن او را برای خواب آماده کنند. یک روش موثر، تکنیک «۴-۷-۸» است:

• ۴ ثانیه نفس را از بینی بکشید.
• ۷ ثانیه نفس را نگه دارید.
• ۸ ثانیه به‌آرامی از دهان بازدم کنید.

این روش باعث کاهش ضربان قلب و فعال‌سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک می‌شود که بدن را برای استراحت آماده می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که تمرینات تنفسی منظم می‌توانند کیفیت خواب را بهبود ببخشند.

ماساژ ملایم

ماساژ دادن کودک قبل از خواب می‌تواند تنش‌های بدن را کاهش دهد و باعث ترشح هورمون‌های آرامش‌بخش شود. حرکات آهسته و نرم روی پشت، شانه‌ها و پاهای کودک باعث آرامش او شده و فرآیند به خواب رفتن را تسهیل می‌کند.

مطالعه‌ای در Journal of Clinical Sleep Medicine نشان داده است که ایجاد یک روتین خواب منظم، از جمله تکنیک‌های آرام‌سازی، می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کودکان کمک کند و مدت زمان خواب آن‌ها را افزایش دهد. (منبع)

با استفاده از این روش‌ها، می‌توان محیطی آرام برای کودک ایجاد کرد و خواب او را بهبود بخشید.

6_ مدیریت ترس‌ها و اضطراب‌های شبانه در کودکان

برخی کودکان هنگام خواب دچار اضطراب یا ترس از تاریکی، تنهایی یا رویاهای ناخوشایند می‌شوند. این احساسات می‌توانند مانع خواب آرام شوند. برای کمک به کودک در غلبه بر این نگرانی‌ها، والدین می‌توانند از روش‌های زیر استفاده کنند.

صحبت کردن با کودک درباره ترس‌هایش می‌تواند به او احساس امنیت و آرامش دهد. والدین می‌توانند:

• قبل از خواب زمانی را برای شنیدن نگرانی‌های کودک اختصاص دهند.
• احساسات او را جدی بگیرند و به جای نادیده گرفتن ترس‌هایش، او را درک کنند.
• داستان‌ها یا تجربه‌های مثبتی را با او در میان بگذارند تا ذهنش آرام‌تر شود.

استفاده از نور شب

ترس از تاریکی یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های کودکان است. استفاده از چراغ خواب با نور ملایم و گرم (مثلاً رنگ زرد یا نارنجی) می‌تواند:

• حس امنیت بیشتری به کودک بدهد.
• از تحریک بیش از حد مغز جلوگیری کند (برخلاف نورهای آبی یا سفید که ممکن است خواب را مختل کنند).
• به کودک کمک کند تا در صورت بیدار شدن در شب احساس ترس نکند.

ایجاد فضایی آرام و حمایتگر برای کودک، به او کمک می‌کند با احساس امنیت بیشتری به خواب برود و اضطراب‌های شبانه‌اش کاهش یابد.

7_ نقش والدین در ایجاد الگوهای خواب سالم

والدین نقش کلیدی در شکل‌گیری عادات خواب کودکان دارند. رفتار و الگوی خواب آن‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر کیفیت و منظم بودن خواب کودک تاثیر بگذارد. ایجاد یک روال منظم و حفظ آرامش هنگام خواب، به کودک کمک می‌کند تا الگوی خواب سالمی داشته باشد.

کودکان رفتار والدین را تقلید می‌کنند، بنابراین اگر والدین خودشان الگوی خواب منظمی داشته باشند، کودک نیز راحت‌تر به آن عادت می‌کند. برخی از راه‌های تأثیرگذاری مثبت شامل:

• داشتن یک برنامه خواب ثابت: اگر والدین در ساعات مشخصی بخوابند و بیدار شوند، کودک هم به پیروی از این الگو تشویق می‌شود.
• خاموش کردن وسایل الکترونیکی پیش از خواب: اگر والدین قبل از خواب از گوشی و تلویزیون دوری کنند، کودک نیز این رفتار را یاد می‌گیرد.
• ایجاد محیطی آرام در خانه: کاهش صداهای بلند و نور زیاد هنگام شب به کودک کمک می‌کند که خواب راحت‌تری داشته باشد.

صبوری و پایداری

ایجاد عادت‌های خواب سالم نیازمند زمان و استمرار است. کودکان ممکن است در ابتدا مقاومت کنند، اما والدین باید با صبوری و پایداری به روال خواب آن‌ها پایبند بمانند. نکات مهم در این زمینه:

• ثابت‌قدم بودن: برنامه خواب کودک نباید مدام تغییر کند؛ هر شب باید زمان خواب مشخص و یکسان باشد.
• انعطاف‌پذیری در حد متعادل: در برخی موارد، ممکن است نیاز به تنظیمات جزئی باشد، اما این نباید باعث حذف روال خواب شود.
• حفظ آرامش در هنگام بی‌قراری کودک: اگر کودک در برابر خوابیدن مقاومت کرد، والدین نباید با عصبانیت یا ناامیدی واکنش نشان دهند، بلکه باید آرامش خود را حفظ کرده و با روش‌های مناسب او را تشویق به خواب کنند.

بر اساس مطالعه‌ای که در Journal of Sleep Research منتشر شده است، والدینی که روتین خواب منظم برای کودکان خود ایجاد می‌کنند، باعث بهبود کیفیت خواب و کاهش بیداری‌های شبانه در آن‌ها می‌شوند.

با پیروی از این اصول، والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند تا الگوهای خواب سالمی ایجاد کرده و شب‌هایی آرام و بدون اختلال را تجربه کنند.

8- ارتباط مثبت کودک با تخت خواب

کاری کنید که کودک نسبت به تخت‌خوابش احساس بهتری پیدا کند. زمانی که کودک به بودن در تخت‌خواب علاقه‌مند می‌شود، به راحتی برای خواب به آن‌جا می‌رود و دیگر خبری از جروبحث‌های طولانی نیست. در این‌جا، چند تکنیک برای ارتباط مثبت کودک با تخت‌خوابش را معرفی می‌کنیم:

• قرار دادن در گهواره: قبل از آشتی دادن کودک با تخت‌خواب، او را در زمان‌های خواب‌آلودگی داخل گهواره قرار دهید. کودک با این روش به‌مرور احساس بهتری نسبت به تختش پیدا می‌کند.
• کاهش دخالت‌ها: به تدریج حضور خود را در کنار کودک کاهش دهید تا او بتواند به تنهایی در تختش بخوابد.
• استفاده از عروسک و اکسسوری‌های جذاب: عروسک‌های دوست‌داشتنی، ملحفه و روتختی‌هایی با عکس‌های کارتونی و رنگ‌های جذاب در محیط خواب کودک، او را مشتاق به استفاده از تخت‌خواب می‌کند.
• استفاده از پستانک: برخی کودکان عادت دارند که با شیشه شیر می‌خوابند؛ اما این کار باعث تجمع شیر در دهان آن‌ها و پوسیدگی دندان‌هایشان می‌شود. شما به‌جای این کار می‌توانید از پستانک استفاده کنید. پستانک آرامش کودک در شب را هم افزایش می‌دهد.

9- تعادل در توجه به نیازهای کودک

برخی کودکان دمدمی‌مزاج بلافاصله بعد از رفتن به تخت‌خواب و کمی چرت زدن، بیدار می‌شوند. در این موقعیت بهتر است که به‌سراغ آن‌ها نروید و اجازه دهید که خودشان بخوابند؛ البته در برخی موارد کودک گریه می‌کند که در این صورت باید نیازش را برطرف کنید. در این زمان، اگر هم باید کاری مثل تعویض پوشک یا شیر دادن را انجام دهید، چراغ‌ها را روشن نکنید.

مراقب باشید که زمان رفع نیازهای کودک، هیچ سر و صدای اضافه‌ای به‌وجود نیاید.

گاهی کودکان صرفاً برای روشن کردن چراغ اتاق یا بازیگوشی، سر و صدا می‌کنند. شما باید این موقعیت‌ها را بشناسید و با بی‌توجهی آگاهانه، کودک را مجاب کنید که بخوابد. در واقع، گاهی علت ناله کردن کودک در خواب فقط بازیگوشی است؛ بنابراین، والدین باید رفتارهای کودک خود را بشناسند و برخورد مناسب داشته باشند.

10- توجه کردن به نیازهای کودک در طول روز

در طول روز به نیازهای کودک‌تان توجه کنید و محبت کافی نسبت به او داشته باشید. انجام این کارها به کودک احساس آرامش و امنیت می‌دهند. این احساسات به داشتن خوابی باکیفیت‌تر در کودک کمک می‌کنند.

علاوه بر این، بازی با کودک در خانه یا بیرون خانه، سپردن وظایف مختلف به او و در نظر گرفتن برخی چالش‌ها باعث می‌شوند که کودک خسته‌تر شود؛ بنابراین، شب‌ها راحت‌تر می‌خوابد و اذیتی برای والدین ندارد.

11- درمان اختلالات خواب

کودکان ممکن است دچار اختلالات مختلف خواب شوند که برخی از این اختلالات را در این جدول بررسی می‌کنیم:

هر یک از این اختلالات روش‌های درمانی حرفه‌ای مخصوص به خود را دارند. اگر برای خواباندن کودک مبتلا به اختلالات خواب به‌دنبال راهی حرفه‌ای و کاربردی هستید، به یک پزشک متخصص خواب مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت کودک، یک برنامه درمانی مناسب برایتان در نظر می‌گیرد.

12_ استفاده از روش‌های خواب مستقل

یک روش درمانی به نام فربر یا (Ferber) وجود دارد که بر اساس آن باید کودک را در تخت‌خواب بگذارید و طی بازه‌های زمانی کنترل‌شده‌ای به او سر بزنید تا اگر نیازی داشت، نیازش را برطرف کنید.

در این روش بغل کردن کودک ممنوع است. شما طی هر شب، فواصل زمانی‌تان را برای سر زدن به کودک افزایش می‌دهید تا او بالاخره به تنها خوابیدن عادت کند.

در روش دیگر، شما هر شب کنار فرزندتان هستید؛ اما طی هر دفعه فاصله بیشتری از او می‌گیرید؛ مثلاً یک شب روی تخت با او می‌خوابید، شب دیگر کنار تخت می‌نشینید، شب سوم کمی از تخت فاصله می‌گیرید و این فاصله گرفتن ادامه دارد تا وقتی از اتاق خارج می‌شوید و کودک به این شرایط عادت می‌کند.

راستی، ما در این زمینه یک مقاله با عنوان «جدا کردن جای خواب کودک» داریم. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر، این مقاله را بخوانید.

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟

در حالی که مشکلات خواب در کودکان معمولاً موقتی هستند و با تنظیم روتین خواب برطرف می‌شوند، برخی علائم می‌توانند نشانه‌ی یک مشکل جدی باشند که نیاز به بررسی تخصصی دارد. در چنین شرایطی، مراجعه به متخصص خواب کودکان می‌تواند راه‌حل مناسبی برای بهبود وضعیت خواب باشد.

نشانه‌های مشکلات خواب جدی

اگر کودک شما به‌طور مداوم با این مشکلات روبه‌رو است، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید:

• خروپف شدید و مشکلات تنفسی در خواب: ممکن است نشانه‌ی آپنه‌ی خواب باشد که در آن راه‌های هوایی کودک هنگام خواب مسدود می‌شود.
• بیدار شدن‌های مکرر در طول شب: اگر کودک به‌طور مداوم در نیمه‌های شب بیدار می‌شود و به سختی دوباره به خواب می‌رود.
• کابوس‌های مکرر یا وحشت‌های شبانه: اگر کودک به‌طور مداوم دچار کابوس‌های شدید یا وحشت‌های شبانه می‌شود که خواب او را مختل می‌کنند.
• مشکلات در به خواب رفتن و مقاومت شدید در برابر خواب: اگر حتی پس از ایجاد یک روتین منظم، کودک همچنان برای خوابیدن مشکل دارد.
• احساس خستگی و خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز: اگر کودک با وجود خواب شبانه، روزها بیش از حد خسته و بی‌حال است.
• حرکات غیرعادی هنگام خواب: مانند تکان‌های مداوم پاها یا دندان قروچه که ممکن است نشانه‌ی اختلالات خواب باشد.

نقش متخصصین خواب کودکان

متخصص خواب کودکان می‌تواند علت مشکلات خواب را بررسی کرده و راهکارهای مناسب ارائه دهد. روش‌های کمک متخصص شامل:

• بررسی سبک زندگی و الگوی خواب کودک.
• تشخیص مشکلاتی مانند آپنه‌ی خواب، بی‌خوابی یا اختلالات حرکتی.
• ارائه راهکارهای رفتاری و تغییر در روتین خواب.
• در موارد خاص، تجویز آزمایش‌های خواب یا درمان‌های پزشکی در صورت نیاز.

اگر علائم جدی را در خواب کودک مشاهده کردید، مراجعه به متخصص می‌تواند از مشکلات طولانی‌مدت جلوگیری کرده و به بهبود سلامت عمومی کودک کمک کند.

کلام آخر

خواب باکیفیت برای رشد جسمی و ذهنی کودکان ضروری است. ایجاد یک روتین منظم، تنظیم محیط خواب، تغذیه مناسب و استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند به بهبود کیفیت خواب کودک کمک کنند. والدین با صبوری و پایداری می‌توانند عادات خواب سالم را در فرزندان نهادینه کنند.

اگر با وجود رعایت این نکات، کودک همچنان مشکلات جدی خواب دارد، مراجعه به متخصص می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد. با ایجاد شرایط مناسب، کودک می‌تواند خواب آرامی را تجربه کند و روزی پرانرژی و شاداب داشته باشد.