ناله کردن کودکان یکی از بدترین صداهای دنیا محسوب می‌شود و نه‌تنها والدین، بلکه تقریباً هر انسان دیگری از شنیدن آن متنفر است! بسیاری از افراد معتقدند شنیدن ناله‌کردن کودکان به معنای واقعی کلمه، “دردناک” است؛ یعنی با شنیدن چنین صدایی، علائم جسمی مانند تعریق و بالارفتن فشارخون را تجربه میکنند و بلافاصله کلافه، درمانده و عصبانی می‌شوند.
علت شکل‌گیری عادت ناله‌کردن در کودک، دشواری در ابراز وجود خود است که کاملاً قابل‌مدیریت خواهد بود؛ اما قبل از هر چیز، باید بتوانیم احساسات و واکنش‌های خودمان را کنترل کنیم.
علت ناله کردن کودکان چیست؟
با استناد به گزارش‌های وب‌سایت MacNamara، تحقیقات به شیوه‌ای کاملاً علمی تأیید کرده‌اند که ناله کردن کودکان می‌تواند بیشتر از صداهایی مانند کشیدن ناخن روی تخته‌سیاه آزاردهنده باشد! اما این مسئله یک دلیل علمی دارد.
صدای ناله و ناله کردن در نوزادان سایر پستانداران نیز دیده می‌شود و هدف اصلی طبیعت از تکامل این نوع صدا، تحریک اعصاب والدین و سایر بزرگسالانی است که این صدا را می‌شنوند. کودک به‌صورت غریزی ناله می‌کند و بزرگسال به‌صورت غریزی احساسات منفی شدیدی تجربه می‌کند که به واسطه آن‌ها، می‌خواهد به هر طریقی کودک را ساکت کند. این در واقع روش طبیعت برای کمک به حفظ بقای آن جاندار است؛ یعنی نوعی ارتباط بین کودک و بزرگسال ایجاد می‌کند که واکنش‌ندادن به آن، غیرممکن باشد و به‌این‌ترتیب، امنیت کودک حفظ شود.
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: نقش مادر در فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: علت ترس کودک از پدر و مادر
- بیشتر بخوانید: علت کتک زدن کودک دو ساله
قرن‌ها است که انسان‌ها به واسطه تکامل، از واکنش‌های غریزی این‌چنینی فاصله گرفته‌اند؛ بنابراین، این رفتارها در ما دیده می‌شوند، اما دلایل بروز آن‌ها به مراتب پیچیده‌تر از سایر موجودات خواهند بود. در ادامه برخی از این دلایل را بررسی می‌کنیم.
1_ ناله کردن کودکان به دلیل ورود به یک مرحله جدید زندگی
از 2 سالگی به بعد، انسان از دوره نوزادی به دوره کودکی منتقل می‌شود. چنین انتقال‌هایی در دوران زندگی هر انسانی به‌کرات اتفاق می‌افتد، مانند انتقال از کودکی به نوجوانی و غیره. بااین‌حال، انتقال از نوزادی به کودکی دشوارترین و پرکارترین انتقال زندگی انسان است؛ زیرا در این دوره، کودک در حال ورود به شرایط و مقطعی است که در آن، همه چیز برایش تازگی دارد.
به‌عنوان‌مثال، هنگام انتقال از کودکی به نوجوانی (10 سالگی به بعد)، فرد شناخت نسبی از جهان اطراف دارد و می‌داند که می‌تواند روی کمک اطرافیانش حساب باز کند؛ اما یک نوزاد هیچ درک و پیش‌زمینه‌ای از این مرحله جدید ندارد. کودک در این مرحله باید به‌صورت هم‌زمان
- اطرافیانش را بشناسد،
- درک مناسبی از دنیا پیدا کند،
- رفتارهای درست و نادرست را یاد بگیرد.
بنابراین، کاملاً طبیعی است که شاهد رفتارهایی مانند ناله کردن کودکان باشیم.
2_ ناله کردن کودکان به دلیل مهارت‌های ارتباطی محدود
کودک 2 تا ۳ساله به‌تازگی مرحله نوزادی را رد کرده است؛ مرحله‌ای که در آن تنها روش ارتباطی‌اش با دنیای اطراف، گریه‌کردن بود. این کودک نوپا برای فراگیری سایر روش‌های ارتباطی نیاز به زمان و تجربه دارد؛ اما تنها چیزی که در حال حاضر می‌فهمد، این است که
- خواسته‌ای دارد،
- خواسته‌اش برایش از هر چیزی مهم‌تر است
- برای اینکه به خواسته‌اش برسد، باید آن را به شما بگوید.
باتوجه‌به سن کم کودک، درک محدود او از دنیای اطراف و مهارت‌های ارتباطی رشدنیافته‌اش، راهی جز ناله کردن به ذهنش نخواهد رسید! توجه به این نکته مهم است که ناله کردن کودکان، لزوماً یک رفتار انتخابی نیست؛ یعنی کودک بدون تصمیم آگاهانه و خیلی سریع، ناله کردن را شروع می‌کند و قصد آزاردادن شما را ندارد. بااین‌حال و باتوجه‌به واکنش‌های معمول والدین و اطرافیان، کودک یاد گرفته است که ناله کردن سریع‌ترین و مؤثرترین راه برای رسیدن به نیازها و خواسته‌هایش محسوب می‌شود.
3_ ناله کردن کودکان به دلیل عدم رشد مهارت‌های عاطفی
همان‌طور که در بخش قبل اشاره کردیم، کودکان نوپا مهارت‌های ارتباطی محدودی دارند. از طرفی، علت ناله کودک ۴ ساله در خواب و هر شرایط دیگری برای والدین مبهم است؛ زیرا در این سن کودک مهارت‌های ارتباطی کودک به حدی رسیده‌اند که متوجه حرف دیگران شود و گاهی صحبت کند. در این مورد، باید بدانید که
توانایی فهمیدن حرف دیگران و صحبت‌کردن یک چیز است و توانایی “توضیح احساسات خود“ یک چیز دیگر!
جدا از این مسئله که شناسایی “نوع احساس” برای کودک نوپا دشوار است؛ باید بدانید که او درآن‌واحد، طیف وسیعی از احساسات گوناگون را تجربه می‌کند و راهی جز ناله کردن برای ابراز تمام این احساسات ضدونقیض به ذهنش نمی‌رسد. در واقع، ناله کردن کودکان در این شرایط تا حدی نشان‌دهنده سردرگمی آن‌ها در درک و پردازش احساسات فعلی‌شان است.
به‌عنوان‌مثال، ما حین ناراحتی گریه می‌کنیم، حین خوشحالی می‌خندیم و حین اضطراب، بی‌قرار می‌شویم. اگر تمام این احساسات را درآن‌واحد تجربه کنیم، واکنش‌های رفتاری ما مختل می‌شوند؛ زیرا نمی‌شود درآن‌واحد هم گریه کرد، هم خندید و هم بی‌قرار بود! ناله کردن کودکان نیز نوعی “اختلال در واکنش‌های رفتاری” آن‌ها است؛ زیرا هنوز نمی‌دانند چطور باید احساساتشان را مدیریت و پردازش کنند و آن‌ها را در قالب رفتار، بروز دهند.
4_ ناله کردن کودکان برای تنظیم هیجانی
به زبان ساده، تنظیم هیجانی یعنی
مدیریت و کنترل احساسات مثبت و منفی به‌صورت خودآگاه و ناخودآگاه در شرایط مختلف!
همان‌طور که در بخش قبل اشاره کردیم، کودک در این سن‌وسال احساسات متنوع و وسیعی را تجربه می‌کند که درکی از آن‌ها ندارد. شرایط کودک نوپا حین مواجهه با دنیای اطراف، دقیقاً مانند شخصی است که به‌تازگی مهاجرت کرده و زبان کشور مقصد را بلد نیست! این فرد دچار سردرگمی شدیدی می‌شود که او را به حالت گنگی می‌رساند؛ یعنی
نه‌تنها نمی‌داند چه حسی دارد، بلکه نمی‌داند چطور باید این “ندانستن“ را به دیگران بفهماند!
از طرفی، مرکز عواطف مغز کودک نوپا به‌اندازه بزرگسالان رشد نکرده است؛ بنابراین، نمی‌داند چطور در شرایط استرس‌زا، خطرناک یا ناشناخته عمل کند. در چنین موقعیت‌هایی، کودک می‌خواهد با مشاهده و بررسی رفتارها و واکنش‌های شما، معیاری برای تنظیم و کنترل احساسات و هیجاناتش پیدا کند. طی این فرایند که با نام هم تنظیمی عاطفی نیز شناخته می‌شود، کودک تلاش می‌کند با انتقال احساساتش به شما از طریق تنها راهی که می‌شناسد (ناله کردن!)، روشی برای مدیریت آن‌ها پیدا کند.
5_ ناله کردن کودکان برای جلب‌توجه
کودکان نیاز به توجه و دیده‌شدن دارند؛ زیرا این تنها راهی است که می‌توانند از عشق دیگران نسبت به خود و امنیت محیط (باتوجه‌به معیارهای غریزی خود) اطمینان حاصل کنند. کودک نیاز دارد افکار، احساسات و خواسته‌هایش توسط بزرگسالان شنیده و به رسمیت شناخته شود، اما راه صحیح آن را بلد نیست.
از طرفی و در بسیاری از موارد، والدین به دلایل مختلفی از فرزندشان غافل می‌شوند. این غافل شدنی که از آن حرف می‌زنیم یک حواس‌پرتی ساده نیست؛ بلکه “الگوی رفتاری“ محسوب می‌شود که در آن، والدین تنها به نیازهای اولیه کودک رسیدگی کرده و سپس به حال خودش رهایش میکنند. باتوجه‌به نیاز ذاتی کودک به عشق و توجه والدین، تنها غذادادن و تمیزکردن او کافی نیست؛ بنابراین، کودک سعی می‌کند از هر راهی، توجه شما را جلب کند و چه راهی بهتر از نق‌زدن و ناله کردن که بلافاصله صدای شما را درمی‌آورد؟!
کودکان در سنین کم توانایی پردازش نوع احساسات و رفتار اطرافیان را ندارند؛ بنابراین، اصطلاحاً بسیار سطحی با همه چیز برخورد میکنند. به‌عنوان‌مثال، اگر در مواجهه با ناله کردن کودکان فریاد بزنید، عصبانی شوید یا دستتان را سمتش تکان دهید، تنها برداشت او این خواهد بود که: «بالاخره موفق شدم توجه والدینم را جلب کنم!» (منبع: Speech Sisters)
کودک بیشتر از هر چیزی تشنه توجه شما است؛ بنابراین، همواره توجه منفی (دادوفریاد و خشونت) را به بی‌توجهی و سکوت شما ترجیح خواهد داد. در صورت ادامه‌دار شدن چنین روندی، کودک با این باور بزرگ می‌شود که “ماهیت توجه” همین است؛ بنابراین، در روابط آتی دچار مشکلات اساسی خواهد شد. این جاست که اهمیت نوع برخورد شما از همان سنین کم مشخص می‌شود.
علت ناله کودکان در خواب
جدا از دلایلی که بررسی کردیم، یکی از سؤالات پرتکرار والدین در مورد علت ناله کودکان در خواب است؛ مخصوصاً تعداد زیادی از والدین به دنبال علت ناله کودک ۴ساله در خواب هستند! اولین پاسخی که در این مورد به ذهن می‌رسد، رشد شناختی در کودکان است. در سن 4 سالگی، روند تمایز قائل‌شدن بین واقعیت و تخیل به اوج خود می‌رسد؛ زیرا درک کودک از دنیای اطراف روزبه‌روز بهتر و دقیق‌تر می‌شود.
باتوجه‌به این رشد سریع مغز، رؤیاهای یک کودک ۴ساله واضح‌تر و درعین‌حال پیچیده‌تر می‌شوند؛ یعنی اشکالی که در خواب می‌بیند شکل منطقی‌تر و نزدیک‌تری به دنیای واقعی دارند (به دلیل بهبود درک کودک از دنیای اطراف)؛ اما ارتباط منطقی با دنیای واقعی ندارند (به دلیل فقدان توانایی پردازش و تمایز بین رویا و واقعیت).
به‌این‌ترتیب، علت ناله کودک 4 ساله در خواب می‌تواند نوعی واکنش عاطفی نسبت به اتفاقات مثبت یا منفی باشد که در خواب می‌بیند؛ زیرا
- نمی‌تواند فرق بین خواب و بیداری را تشخیص دهد.
- مغزش بیدار و بدنش خواب است؛ بنابراین نمی‌تواند در پاسخ به اتفاقات و احساسات، دهانش را به‌خوبی حرکت دهد و کلمه تولید کند.
سایر مواردی که می‌توانند در لیست علت ناله کودکان در خواب قرار بگیرند، به شرح زیر هستند:
- دندان‌درآوردن
- مشکلات تنفسی
- غم و ناراحتی ذهنی
- نامناسب‌بودن دمای محیط
- خستگی ذهنی یا جسمی بیش از حد
- بیماری جسمی؛ مانند سرماخوردگی، تب، بدن‌درد و غیره
- تجربه استرس و اضطراب ناشی از اتفاقات امروز یا روز بعد
روش‌های درمان ناله کودکان در خواب مشابه راهکارهای درمان ناله کردن کودکان در بیداری هستند که در ادامه بررسی خواهند شد.
چطور با عادت ناله کردن در کودک مقابله کنیم؟
ناله کردن کودکان یک مرحله کاملاً طبیعی در روند رشد آن‌ها است؛ اما به‌شدت آزاردهنده است و اصلاً نمی‌شود آن را به حال خود رها کرد! بهترین روش مقابله با عادت ناله کردن کودکان، افزایش آگاهی خود از دلایل احتمالی بروز آن و تغییر رفتار و رویکردتان به نسبت آن است. در ادامه، چند راهکار ساده را بررسی می‌کنیم.
1_ درمان ناله کردن کودکان با مدیریت احساسات خودتان
به‌طورکلی، می‌توان گفت علت ناله کردن کودکان انتقال نوعی حس ناامیدی است؛ زیرا نیاز یا خواسته او برآورده نشده است. این نیاز یا خواسته می‌تواند طیف وسیعی از موارد را در بر بگیرد؛ اما نکته مهم این است:
ما نمی‌دانیم سیستم عاطفی فرزندمان در حال تجربه چه احساساتی است؛ اما می‌دانیم که ناله کردن کودکان، روشی برای درخواست کمک از والدین محسوب می‌شود. (منبع: MacNamara)
این درخواست کمک لزوماً در شرایط خطرناک اتفاق نمی‌افتد و حتی نیاز کودک به توجه نیز نوعی درخواست کمک و حمایت عاطفی محسوب می‌شود. باتوجه‌به این که صدای ناله کردن کودکان بسیار ناخوشایند است، واکنش اولیه والدین نسبت به این رفتار کودکان شامل رفتارهایی خواهد بود که نشان‌دهنده احساساتی مانند کلافگی، سردرگمی، تنفر، اذیت و غیره هستند. در این شرایط، والدین کم‌صبر می‌شوند و در بسیاری از موارد، داد می‌زنند تا به کودک بفهمانند که متوجه منظورش نمی‌شوند. این مسئله یک ایراد مهم دارد:
با فریادزدن، شما به کودک می‌فهمانید که به‌عنوان والد، درخواست کمک او را نادیده گرفته‌اید؛ زیرا از حل مشکل او عاجزید، به او اهمیت نمی‌دهید، درکش نمی‌کنید، نگرانی‌هایش را به رسمیت نمی‌شناسید یا بدتر از همه، ضعیف هستید. کودک نباید از همان سن کم فکر کند بار همه مسائل روی دوش خودش است یا این که او باید مراقب شما باشد.
توصیه می‌کنیم تحت هر شرایطی، پاسخ مناسبی به این درخواست کمک داشته باشید تا با ایجاد امنیت ذهنی و روانی، به کودک بفهمانید که می‌تواند حین تجربه احساسات ناخوشایند، به شما مراجعه کند.
2_ درمان ناله کردن کودکان با آموزش مفهوم پذیرش
وقتی کودک از سر ناامیدی و درماندگی ناله می‌کند، د وراه بیشتر نداریم:
- خواسته‌اش را برآورده کنیم،
- به او کمک کنیم چیزی که نمی‌تواند تغییر دهد را بپذیرد.
برآورده‌کردن خواسته‌های منطقی کودک بعد از ناله کردن، ایرادی ندارد؛ اما باید در شرایط خاصی انجام شود که در بخش‌های بعد به آن اشاره می‌کنیم. درمورد بهبود پذیرش، باید در نظر داشته باشیم که ناله کردن ناشی از احساس ناامیدی است و اگر می‌خواهیم با این احساس در کودک کنار بیاییم، باید بتوانیم تمام‌وکمال با او همراه شویم. یکی از دلایل ناله کردن، ناتوانی کودک در بیان و توصیف احساساتش است؛ بنابراین، قدم اول ما ارتباط‌گرفتن با احساسات درونی کودک و انتخاب کلمات مناسب به‌جای او خواهد بود. به‌عنوان‌مثال:
به نظر می‌رسد که از “نه” گفتن من درمورد سفارش پیتزا ناراحت شده‌ای. من درک میکنم که دلت پیتزا می‌خواهد، اما من زحمت کشیده‌ام، غذا درست کرده‌ام و واقعاً دلیلی برای خوردن غذای بیرون وجود ندارد. شاید بتوانیم یک‌زمان دیگر این کار را انجام دهیم؛ مثلاً دفعه بعد که دلت پیتزا خواست، می‌توانی قبل از اینکه من شام درست‌کردن را شروع کنم، این مسئله را به من بگویی. درهرصورت، برای امشب دیر شده است و اشکالی ندارد اگر کمی از این بابت ناراحت باشی. من درکت میکنم.
با شروع روند بهبود پذیرش در کودک، سیستم عاطفی او را به سمتی هدایت می‌کنیم که در آن، احساس ناامیدی خود (عصبانیت و میل به تغییر شرایط) را به غم و اندوه (تسلیم‌شدن در برابر شرایط فعلی) تبدیل کند. این تغییر آسان نیست و با مقاومت کودک همراه خواهد بود؛ اما از آن دسته مسائل مهمی است که کودک باید به‌هرحال با آن روبه‌رو شود و یادش بگیرد.
نکته کلیدی در مورد بهبود پذیرش این است که ما می‌خواهیم روی “حس” ناامیدی تمرکز کنیم، نه رفتار فعلی کودک (ناله کردن)؛ زیرا هدف ما عادی‌سازی حس ناامیدی و حس ناخوشایند کنارآمدن با چیزهایی است که دوستشان نداریم.
3_ درمان ناله کردن کودکان با برآورده کردن خواسته‌هایشان
ما باید میل کودک به تغییر چیزهایی که برایش ناخوشایند هستند را به رسمیت بشناسیم و به او کمک کنیم تاحدامکان و در چارچوب‌های تعیین شده، شرایط را برای خودش بهتر کند. زمانی که می‌خواهیم به ناله کردن کودک واکنش نشان دهیم، باید مواظب باشیم و اجازه ندهیم که ناامیدی و احساسات منفی ما کنترل شرایط را در دست بگیرند؛ زیرا در غیر این صورت، نه‌تنها ناله کودک را خاموش نکرده‌ایم، بلکه همراه او ناله می‌کنیم!
به‌عنوان‌مثال، اگر علت ناله کردن کودک گرسنگی و خستگی است؛ می‌توانید به او بگویید:
امروز حسابی در پارک بازی کردی؛ احتمالاً خسته و گرسنه هستی. درسته؟ نظرت چیست اول یک غذای درست‌وحسابی بخوریم و بعد هم با یک حمام گرم ریلکس کنی؟ اگر وقت داشته باشیم، می‌توانیم یک قسمت باب اسفنجی ببینیم و با خیال راحت بخوابیم. فردا هم که تعطیل است و نه من سرکار می‌روم و نه تو به مهدکودک می‌روی!
در این گفت‌وگو، شما متوجه ناتوانی کودک در بیان احساساتش شده‌اید؛ بنابراین، به‌جای او صحبت کرده‌اید و به او یاد داده‌اید که احساسات این‌چنینی باید به این شکل بیان و توصیف شوند. در نظر داشته باشید که این متد برای کودکان نوپا و زیر 4 یا 5 سال مناسب است و در سنین بالاتر، باید لزوم صحبت با لحن درست را نیز مستقیما به کودک بیاموزید.
4_ درمان ناله کردن کودکان با برنامه‌ریزی خانوادگی
در بسیاری از موارد، ناله کردن کودک ناشی از یک خواسته نیمه منطقی است! به‌عنوان‌مثال، حوصله‌اش سر رفته است و می‌خواهد با شما وقت بگذراند؛ اما درک نمی‌کند که شما باید به کارهای خودتان برسید. این رفتار کودک ناشی از خودخواهی یا لوس بودن نیست؛ بلکه صرفاً، نمی‌فهمد “چرا“ خواسته‌اش نادیده گرفته شده است. توضیح این شرایط برای کودک نوپا چندان فایده‌ای ندارد؛ زیرا مغزش هنوز به حدی رشد نکرده است که این مسئله را درک کند. شما می‌توانید در کنار توضیح این مسئله به او (جهت ایجاد پیش‌زمینه برای آموزش در سنین بالاتر)، از تکنیک برنامه‌ریزی استفاده کنید.
عزیز دلم، متوجهم که الان می‌خواهی با هم بازی کنیم؛ اما ببین دارم شام خوشمزه درست میکنم! احتمالاً کارم زیاد طول نمی‌کشد. نظرت چیست تو هم کمی به کارهایت برسی و بعد از شام، با هم بازی کنیم؟ تازه آن موقع بابا / مامان هم به خانه می‌آید و بازی بیشتر مزه می‌دهد!
با استفاده از تکنیک برنامه‌ریزی، شما احساس قدرت، کنترل و مهم بودن را به کودک القا می‌کنید. چنین پاسخی یعنی من خواسته تو را فهمیده‌ام، آن را به رسمیت می‌شناسم و در اولین فرصت، به آن رسیدگی خواهم کرد. در این صورت، نه‌تنها خواسته کودک را برآورده می‌کنید، بلکه مفاهیمی مانند صبر برای پاداش بزرگ‌تر را نیز به او آموزش می‌دهید. از طرفی، در بسیاری از موارد، علت ناله کردن کودکان سطوحی از اضطراب است. برنامه‌ریزی‌کردن باعث می‌شود کودک بداند باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و به‌این‌ترتیب، اضطراب کمتری را نیز تجربه خواهد کرد.
5_ درمان ناله کردن کودکان با آموزش رفتار صحیح به آن‌ها
چه درخواست کودک منطقی باشد و چه خیر، یادگیری روش صحیح بیان درخواست‌ها و احساسات در اولویت قرار دارد. هنگامی که با اولین ناله مواجه شدید، به کودک توجه کنید تا بفهمد که شرایط او برای شما مهم است. در مراحل بعد از او بخواهید علت ناراحتی‌اش را برایتان توضیح دهد. این راهکارها را امتحان کنید:
- برای فهمیدن احساسات کودک، از بیان کلامی یا غیرکلامی استفاده کنید؛ به‌عنوان‌مثال، سؤال‌های ساده بپرسید یا با استفاده از علائم و شکلک در آوردن، او را به برقراری ارتباط و رساندن منظورش تشویق کنید.
- کودک دوست دارد از شما تقلید کند؛ بنابراین، باید جوری با او صحبت کنید که دوست دارید او با شما صحبت کند.
اگر کودک به ناله کردن ادامه داد، به او بگویید زمانی که این‌گونه صحبت می‌کند، متوجه منظورش نمی‌شوید و باید با صدای معمول خود نیازش را به شما بگوید. در این مسیر، صبور و آرام باشید و تحت هیچ شرایطی، تسلیم بداخلاقی کودک نشوید. درصورتی‌که ناله‌های کودک بسیار شدید شدند و حالت لجبازی به خود گرفتند، از او فاصله بگیرید و بی‌توجهی کنید؛ زیرا تمام هدف کودک از ناله کردن، جلب‌توجه منفی شما است.
هنگام اجرای این راهکار، اطمینان حاصل کنید که ناله‌های کودک ناشی از یک مسئله جدی و آسیب‌زا نیستند. این متد برای کودکان بزرگ‌تری مناسب است که والدین می‌توانند با استفاده از روش‌های مستقیم با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
6_ درمان ناله کردن کودکان با کمک به شناسایی احساساتش
در بسیاری از موارد، علت ناله کردن کودکان ناتوانی در تشخیص احساسات خود است؛ یعنی کودک درآن‌واحد احساسات پیچیده و متنوعی را (معمولاً برای اولین‌بار!) تجربه می‌کند و در واقع از شدت گیجی ناله می‌کند! این کودک نمی‌داند چه حسی دارد و دقیقاً باید با چه حرفی یا رفتاری آن را به شما بفهماند. در این شرایط، لازم است که شما به‌عنوان والدین پیش‌قدم شوید و در شناسایی احساساتش به او کمک کنید. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید مستقیماً از او بپرسید چه شده است و اگر به ناله کردن ادامه داد، خودتان نتیجه‌گیری کنید:
فکر میکنم امروز اتفاق بدی در مهدکودک افتاده است؛ درسته؟ اشکالی ندارد که نمی‌خواهی در موردش صحبت کنی؛ اما لطفاً بیا تلاش کنیم حالت بهتر شود! من خودم هر وقت ناراحت می‌شوم دوست دارم بروم پارک و قدم بزنم. دوست داری به پارک برویم؟ شاید یک بستنی هم خوردیم.
در این صورت، شما به کودک می‌فهمانید که حتی اگر احساساتش را درک نکنید، آسیب‌پذیربودن او در این لحظه را درک کرده‌اید و آماده محافظت از او هستید. در نتیجه، کودک برای درمیان‌گذاشتن احساساتش با شما، احساس امنیت بیشتری می‌کند و دفعات بعد، به‌جای ناله کردن با شما صحبت خواهد کرد.
7_ درمان ناله کردن کودکان با مدیریت عوامل تحریک‌کننده
یکی از بهترین روش‌های بهبود مشکل ناله کردن کودکان، شناسایی عوامل تحریک‌کننده بروز این رفتار و حذف آن‌ها است. به‌عنوان‌مثال، هر چقدر هم به کودک توضیح دهید که خوردن شیرینی قبل از غذا کار خوبی نیست و برایش ضرر دارد، آن را درک نمی‌کند؛ بنابراین، بهتر است برای کاهش تنش احتمالی تمام خوراکی‌های این‌چنینی را از جلوی دست بردارید تا کودک وسوسه نشود قبل از غذا آن‌ها را بخورد.
8_ درمان ناله کردن در کودکان با افزایش تعامل با آن‌ها
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، یکی از دلایل ناله کردن کودکان، نیاز آن‌ها به توجه والدین است. در بسیاری از موارد، کودک می‌فهمد تنها زمانی توجه شما را به دست می‌آورد که دچار مشکل یا ناراحتی شده باشد؛ بنابراین، ممکن است بخواهد با ناله کردن، وانمود کند دچار مشکلی شده تا به این طریق، بتواند تعاملی با شما داشته باشد.
اما راستش را بخواهید، اگر کودک احساس می‌کند برای جلب‌توجه شما نیاز به ناله کردن دارد، یعنی یک جای راه را اشتباه رفته‌اید! سعی کنید با شناسایی خطاهای فرزند پروری خود، بیشتر با کودک زمان بگذرانید و از احوالات او باخبر باشید تا مجبور نباشد به واسطه ناله و دعوا، با شما ارتباط برقرار کند.
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های غلط فرزند پروری
9_ درمان ناله کردن در کودکان با رفتار بالغانه والدین
هنگام برخورد با کودکی که ناله می‌کند باید دو نکته را به‌خاطر داشته باشید:
- تنها روش ارتباطی او تا به امروز و به‌عنوان یک نوزاد، گریه‌کردن بوده است و ناله کردن کودک شما صرفاً نشانه تلاش او برای تغییر شیوه‌های ارتباطی خود است.
- کودکان ذاتاً کم‌صبر هستند و به واسطه درک محدودی که از دنیای اطراف دارند، فکر میکنند خواسته‌هایشان باید در لحظه برآورده شوند.
باتوجه‌به این دو نکته، باید رفتارمان را هنگام مواجهه با ناله کردن کودکان بهتر مدیریت کنیم. این راهکارها را در نظر داشته باشید:
- در عین آموزش رفتار صحیح به کودک، مراقب باشید که او را بابت ناله کردن سرزنش نکنید تا احساس بدی نسبت به تلاش برای ارتباط برقرارکردن نداشته باشد.
- وعده‌های دروغ به کودک ندهید تا فکر نکند با ناله کردن، به هدفش رسیده است.
- تنها زمانی به درخواست کودک بپردازید که او با صدای خود و به‌آرامی آن را بیان کند و به سؤالات شما پاسخ دهد.
- اگر کودک ناله کردن را کنار گذاشت، به‌خاطر تغییر رفتار و بیان صحیح خواسته برای او پاداش کوچکی در نظر بگیرید.
- جدیت خود را حفظ کنید و اجازه ندهید کودک با تغییر رفتار از ناله به شوخی و شیطنت، واکنش شما را کنترل کند.
- حین ناله کردن کودک، تنها زمانی که صدایش را تغییر می‌دهد به او توجه کنید و هر گاه دوباره به ناله کردن برگشت، بی‌توجهی را ادامه دهید.
- رفتار شما با کودک باید قاطع و یکنواخت باشد؛ یعنی باید ثبات رفتاری داشته باشید و ناگهان از حالت منطقی و آرام، به دادوفریاد رو نیاورید.
در نهایت، توجه داشته باشید که متوقف‌شدن ناله‌ها و نشان‌دادن رفتار درست به این معنا نیست که شما موظفید خواسته کودک را برآورده کنید؛ اما می‌توانید برای تشویق رفتار صحیح در او، پاداش کوچکی در نظر بگیرید یا به او بگویید اگر دفعه بعد خواسته‌اش را به‌درستی بیان کند، احتمال رسیدن به آن بیشتر خواهد بود.
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند پسر
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند دختر
کلام آخر
ناله کردن کودکان یکی از تجربه‌های آشنای تمام والدین است و یک مرحله طبیعی در رشد کودکان محسوب می‌شود. خوشبختانه این مسئله یک اختلال یا بیماری نیست که نیاز به درمان داشته باشد. نکته جالب درمورد مسائل این‌چنینی کودکان، تغییر دیدگاه ما نسبت به نوع عملکرد خودمان دررابطه‌با کودکان است. مسئله ناله کردن کودکان با تمام احساسات ناخوشایندی که به همراه دارد، یک نقطه عطف اساسی برای کودک و والدین خواهد بود.
منابع
