علت کتک زدن کودک دو ساله چیست؟ این یکی از سوالات و نگرانی‌های والدین است. کتک زدن کودک یک رفتار رایج و طبیعی است که کودکان به دلیل عدم درک یا ناتوانی در کنترل احساسات خود، آن را بروز می‌دهند. اغلب کودکان برای بیان نیازها و احساسات خود، دیگران را کتک می‌زنند و نمی‌دانند که این رفتار نادرست است. والدین نقش مهمی در کاهش و جلوگیری از این رفتار ایفا می‌کنند. در این مقاله، علت‌های کتک زدن کودکان و روش‌های کاربردی و اصولی برای برخورد با کتک زدن را بررسی خواهیم کرد.
علت کتک زدن کودکان چیست؟
کودکان نوپا متوجه نمی‌شوند که کتک زدن باعث آسیب به دیگران می‌شود و ممکن است این رفتار را در آنها مشاهده کنید. علت کتک زدن کودک از روی قصد و غرض نیست و والدین نباید او را تنبیه کنند. بسیاری از والدین زمانی که مشاهده می‌کنند فرزندشان در حال کتک زدن کودک دیگری است، نگران می‌شوند. این نگرانی طبیعی است و والدین باید آگاهانه با این رفتار برخورد کنند. ابتدا باید علت کتک زدن کودک دو ساله را بیابید. در ادامه، این علت‌ها را دنبال کنید.
1_ تلاش برای برقراری ارتباط و بیان احساسات
یک علت کتک زدن کودک دوساله به صورت احتمالی خستگی یا گرسنگی است. زمانی که کودک احساس خستگی، گرسنگی و بی‌حوصلگی را دارد، برای بیان این احساسات خود واکنش‌های فیزیکی مانند کتک زدن را نشان می‌دهد. چنین کودکی در برقراری ارتباط کلامی ناتوان است و از بدن خود برای بروز احساسات استفاده می‌کند.
2_ علت کتک زدن کودک دو ساله؛ نیاز به توجه والدین
کودکان به توجه و تعامل با والدین خود نیاز دارند. کودکان ممکن است هنگامی که نادیده گرفته می‌شوند یا نیازهایشان برآورده نمی‌شود، واکنش تندی مانند کتک زدن را از خود بروز دهند. آنها برای جلب توجه و دریافت واکنش والدین خود رفتارهای مختلفی از جمله رفتارهای منفی مانند کتک زدن را نشان می‌دهند. با واکنش والدین نیز، کودک یاد می‌گیرد که برای جلب توجه این کار را مدام تکرار کند.
3_ دفاع از خود در برابر دیگران
اگر کودک شما بیشتر در محیط‌های بازی دیگران را کتک می‌زند، دلیل این کار احتمالا این است که دیگر کودکان اسباب‌بازی‌های او را می‌گیرند. کودک سعی می‌کند آنها را هل دهد و با کلماتی مانند «برو! مال خودم است.» از خود دفاع کند. زمانی که کودکان به او توجه نکنند و کودک احساس ناامیدی و خشم کند، آنها را کتک می‌زند. بنابراین، فرزند شما این رفتار را به طور غریزی و برای دفاع از خود نشان می‌دهد.
4_ خلق و خوی تند کودک
برخی از کودکان شخصیتی آرام و برخی دیگر شخصیت تند دارند. کودکانی که خلق و خوی تندی دارند، به راحتی عصبانی می‌شوند و رفتارهای پرخاشگرانه از جمله کتک زدن و گاز گرفتن را از خود نشان می‌دهند. بنابراین، شخصیت کودک طوری است که واکنش شدیدی از خود بروز می‌دهد. این ویژگی از دوران کودکی نمایان می‌شود و والدین باید برای مدیریت رفتارهای فرزند خود، به خلق و خوی او توجه کنند.
5_ خستگی و استرس کودک
یکی از علت‌های کتک زدن کودک دو ساله این است که روز سختی را پشت سر گذاشته است. کودک به علت خستگی و استرس، به سادگی عصبانی می‌شود و پرخاشگری می‌کند. زیرا مهارت‌های کافی برای مقابله با احساسات خود را ندارد و به راحتی کنترل خود را از دست می‌دهد. اگر هرگز این رفتار را از فرزند خود ندیده‌اید، باید بگوییم که کودکان هنگام استرس و گذراندن یک روز طولانی و سخت ممکن است دیگران را کتک بزنند و پرخاشگری کنند.
بیشتر بخوانید:
6_ تقلید و الگوبرداری از والدین یا بزرگ‌ترها
کودکان والدین و اطرافیان خود را تماشا کرده و از آنها تقلید می‌کنند. کودک نمی‌داند که احتمالا این کارش اشتباه است و سعی می‌کند آن را انجام دهد. به عنوان مثال، کودک می‌بیند که خواهرش با دوست خود شوخی می‌کند و او را می‌زند. سپس، از این رفتار خواهر بزرگ‌تر خود الگوبرداری می‌کند و کودک دیگر را می‌زند. کودک می‌خواهد احساسی که بزرگ‌تر خود تجربه کرده است را تجربه کند و کار آنها را تکرار می‌کند.
7_ واکنش‌های دفاعی کودک در فضاهای کودک
قرار گرفتن در فضای کوچک و تنگ، موجب بروز احساس ناراحتی و اضطراب در کودک می‌شود. کودک درک درستی از فاصله ندارد و احساس می‌کند که محدود شده است. بنابراین، سعی می‌کند با رفتارهای ناخودآگاهانه، کودک دیگر را کتک یا چنگ بزند تا بتواند از موقعیت خارج شود. والدین باید آگاه باشند که در صورت مشاهده این رفتار، معنای آن این است که کودک قادر به مدیریت موقعیت‌های اجتماعی پیچیده نیست و باید به او کمک کنند.
8_ تلاش برای کشف چیزهای جدید
یکی از علت‌های کتک زدن کودک دوساله و نوپا، کنجکاوی طبیعی آنها است. کودک با انجام رفتارهای مختلف سعی می‌کند واکنش‌های محیط را تجربه کند. کودک از خود می‌پرسد که اگر این کار را انجام دهم، چه اتفاقی می‌افتد؟ این کنجکاوی باعث می‌شود که دست به کارهایی بزند که از دید والدین ناپسند است. اما باید توجه داشته باشید که این رفتار کودک بخشی از فرآیند رشد و یادگیری است و برای رسیدن به خواسته‌های خود منطقی رفتار نمی‌کند.
روش‌های برخورد با کودکی که دیگران را کتک می‌زند
به عنوان والدین، باید علت کتک زدن کودک دو ساله خود را شناسایی کرده و برای پیشگیری، کنترل و هدایت فرزند نوپا، گام بردارید. روش‌های زیر برای برخورد با کتک زدن کودک کاربردی هستند، اما ممکن است هر یک از این گزینه‌ها برای فرزند شما کارساز نباشد.
بنابراین، با آزمایش و خطا می‌توانید روش مناسب برای جلوگیری از کتک زدن کودک را بیابید. حتی اگر کودک تاثیر رفتار خود را درک نمی‌کند، او را از این کار منع کنید. روش‌های زیر را برای برخورد با کتک زدن کودک دنبال کنید:
1_ بلافاصله به کتک زدن کودک واکنش نشان دهید
اگر مشاهده کردید که کودک در حال کتک زدن دیگران است، نفس عمیق بکشید و بلافاصله به او واکنش نشان دهید. شما نباید واکنش پرخاشگرانه نشان دهید. بنابراین، به اندازه قد کودک بنشینید تا با او هم‌سطح شوید.
سپس، به چشم‌هایش نگاه کنید و با صدایی آرام، اما قاطع به او بگویید که عصبانیت و آشفتگی خوب است اما کتک زدن کار درستی نیست. احساسات او را تایید کنید و بگویید که رفتارهای پرخاشگرانه صحیح و مثبت نیستند. توضیح طولانی ندهید و همان ابتدا نحوه ابزار احساسات به شیوه سالم را بیان کنید.
2_ کودک خود را کتک نزنید
برای برخورد با کتک زدن کودک، هرگز تنبیه بدنی را انتخاب نکنید. کتک زدن والدین تاثیرات منفی بسیاری را در تربیت فرزند دارد. کودک در سنین پایین قادر به درک این رفتار نیست و با کتک زدن متقابل به او یاد می‌دهید که برای حل مشکلات، دیگران را کتک بزند. کتک زدن روش اصلاح رفتار کودکان نیست و والدین باید روش‌های تربیتی مثبت و گفت‌وگو محور را برای تقویت ارتباط سالم با فرزند خود انتخاب کنند.
بیشتر بخوانید:
- کنترل خشم کودک
- کنترل خشم در مقابل کودکان (چگونه خشم خود را در برابر کودکان کنترل کنیم)
- تاثیر عصبانیت مادر بر کودک
- نه گفتن به کودکان
3_ علت کتک زدن کودک دو ساله را پیدا کنید
سعی کنید بفهمید که چرا کودک شما وادار به کتک زدن شده است. همان‌طور که در موارد فوق ذکر کردیم، دلایل متعددی از کتک زدن کودک وجود دارند و والدین باید آنها را شناسایی و رفع کنند. می‌توانید از کودک خود با آرامش بپرسید که علت این واکنش او چیست و چه احساسی دارد.
این کار کمک می‌کند تا کودک احساس خود را بیان کرده و بدون کتک زدن بتواند با شما صحبت کند و مشکل خود را بگوید. از کلمات استفاده کنید تا کودک احساسات خود را بیان کند. به عنوان مثال، به او بگویید گرسنه هستی؟ شیر می‌خواهی؟ پس بگو شیر می‌خواهم. این رویکرد کمک می‌کند تا کودک به جای رفتارهای پرخاشگرانه، از کلمات برای بیان مشکلات و خواسته‌های خود استفاده کند.
4_ یک راه تخلیه برای عصبانیت کودک ایجاد کنید
زمانی که کودک در حالت عصبی است و نیاز دارد تا انرژی خود را تخلیه کند، آن را سرکوب نکنید. می‌توانید از راه‌های ایمن و بدون آسیب برای تخلیه احساسات کودک و افزایش آرامش او کمک بگیرید.
- یک بالش یا توپ به او بدهید تا به آن ضربه بزند.
- کودک را به فعالیت‌های فیزیکی مانند دویدن یا پریدن تشویق کنید.
- تنفس عمیق برای کاهش تنش‌ها را با کودک تمرین کنید.
- از کودک بخواهید که احساسات خود را در رنگ‌آمیزی یا نقاشی تخلیه کند.
5_ کودک را از موقعیت تنش‌زا خارج کنید
اگر کودک پریشان و عصبانی است و قادر به کنترل رفتارهای خود نیست، بهتر است او را از موقعیت خارج کنید. به او بگویید که خارج کردن او به دلیل کتک زدن است. با این کار، به کودک کمک می‌کنید تا بتواند آرام‌تر شود و بفهمد که رفتارهای نامناسب عواقبی در پی خواهند داشت.
6_ از موقعیت‌های کتک زدن جلوگیری کنید
پس از پیدا کردن علت کتک زدن کودک دو ساله خود، باید به موقعیت‌هایی که او این رفتار را نشان می‌دهد توجه کنید. سعی کنید از تکرار این موقعیت‌ها جلوگیری نمایید تا کودک رفتار پرخاشگرانه از خود نشان ندهد. اگر کودک شما در خانه یک دوست حضور دارد و به علت خستگی یا گرسنگی کودک دیگری را کتک می‌زند، باید پیش از کتک زدن، از این موقعیت جلوگیری کرده و عوامل ایجاد این رفتار را شناسایی کنید.
مطمئن شوید که کودک به اندازه کافی خوابیده است و خوراکی دارد. اگر کودک دوست ندارد اسباب‌بازی خود را به دیگران بدهد، پیش از ملاقات با کودک دیگر از او بخواهید که اسباب‌بازی را کنار بگذارد. این یک رویکرد پیشگیرانه است که کودک در موقعیت‌های تنش‌زا قرار نمی‌گیرد و والدین می‌توانند به خوبی آن را مدیریت کنند. آمادگی والدین در این شرایط کمک می‌کند تا کودک در برابر شرایط استرس‌زا واکنش مثبتی نشان دهد.
7_ کنترل خود را از دست ندهید
همان‌طور که گفتیم، علت کتک زدن کودک دو ساله شاید برای جلب توجه والدین است. برخی از کودکان به دنبال هر نوع توجهی از والدین هستند، حتی اگر این توجه واکنش شدیدی از سمت آنها را برانگیزد. بنابراین، زمانی که والدین هنگام کتک زدن کودک واکنش تندی از خود نشان دهند و عصبی شوند، ممکن است کودک برای جلب توجه دوباره این کار را انجام دهد.
هنگام مشاهده کتک زدن کودک بهتر است آرامش خود را حفظ کنید و واکنش شدید نشان ندهید. هرگونه واکنش نادرست شما می‌تواند به کودک نشان دهد که این یک راه موثر برای دریافت توجه والدین است.
8_ با کودک خود همدلی کنید
زمانی که کودک شما عصبانی و ناامید است، این احساسات را برای او نام‌گذاری کرده و با او همدلی کنید. از تقویت مثبت استفاده کنید و برخورد ملایمی از خود نشان دهید. با این روش به فرزند خود کمک می‌کنید که احساسات خود را شناسایی و درک کند. به عنوان مثال، کودک هنگام بازی با دوستش عصبانی می‌شود و اسباب‌بازی را از او می‌گیرد.
در این مرحله والدین با همدلی و مهربانی به کودک می‌گویند که به نظر می‌رسد از اینکه دوست شما اسباب‌بازی شما را برداشته است ناراحت هستید. این احساس طبیعی است. سپس، تقویت مثبت و آموزش را در پیش بگیرید. به کودک بگویید که بیا باهم یاد بگیریم که چطوری بازی کنیم. بهتر است نوبت را رعایت کنید. پس از رفتار درست نیز کودک را بلافاصله تحسین کنید و بگویید که من به شما افتخار میکنم، آفرین که صبور بودی. با این روش می‌توانید به فرزند خود یاد بدهید که چگونه احساسات خود را بیان کند و تحسین و توجه شما را دریافت نماید.
9_ تاثیر رفتار کودک را به او آموزش دهید
کودکان نوپا درک محدودی از تاثیر رفتارهای خود بر دیگران دارند. کودک نمی‌داند که کتک زدن او چه تاثیری در کودک دیگر دارد و والدین نقش مهمی در ایجاد این درک در فرزند خود دارند. والدین باید تاثیر رفتار کودک را به او آموزش دهند تا همدلی و عواقب رفتارهای خود را درک کند. والدین باید احساسات دیگران هنگام کتک زدن کودک را به او توضیح دهند و بگویند که کتک زدن کار خوبی نیست.
به عنوان مثال، به فرزند خود بگویید که سارا از دست شما ناراحت شده است و این کار شما باعث شده است که او احساس بدی به خود پیدا کند. کتک زدن راه درستی برای بیان احساسات نیست و نباید آن را انجام دهید.
10_ از بازی‌ها کمک بگیرید
یکی از روش‌های کاربردی برای جلوگیری از کتک زدن کودک، استفاده از بازی‌های خیالی و موقعیت‌های دشوار است. موقعیت‌های فرضی ایجاد کنید و نحوه برخورد کودک با این موقعیت‌ها را به او آموزش دهید. به عنوان مثال، وانمود کنید که شما یک کودک هستید و در حال بازی کردن با فرزند خود هستید و اسباب‌بازی مورد علاقه کودک را گرفته‌اید.
به او بگویید که در پاسخ به این رفتار شما بگوید که این اسباب‌بازی من است و لطفاً آن را به من برگردان. اگر این کار جواب نداد، به کودک بگویید که حالا می‌توانی از یک بزرگ‌تر کمک بخواهی. این بازی را چندین بار تکرار کنید تا ملکه ذهن کودک شود. بنابراین، کودک یاد می‌گیرد از الگوهای رفتاری درست به جای کتک زدن استفاده کند.
11_ حواس کودکان را پرت کنید
پرت کردن حواس کودکان، ساده‌ترین روش برای حل اختلاف بین آنها است. اگر کودکان به خاطر اسباب‌بازی با یکدیگر بحث می‌کنند، فرصت کمی به آنها بدهید تا اختلاف را حل کنند. اگر دعوا بین آنها شدت گرفت و شروع به کتک زدن کردند، به آنها بگویید که اگر نمی‌توانید نوبتی بازی کنید، من اسباب‌بازی را برمی‌دارم و بعداً می‌توانید بازی کنید.
اگر کودک به زور اسباب‌بازی را در دست گرفته است، او را وادار کنید که آن را به شما بدهد. با این کار نشان می‌دهید که با رفتار خشن نمی‌تواند چیزی که می‌خواهد را به دست آورد. با این رویکرد، کمک می‌کنید تا کودک در موقعیت‌های مشابه در آینده با آرامش بیشتری رفتار کند.
12_ بر محتوای رسانه‌ای کودک نظارت کنید
برنامه‌ها یا کارتون‌هایی که حاوی خشونت هستند، می‌توانند کودک را تحت تاثیر قرار دهند و آنها را تقلید کند. بنابراین، کودک یاد می‌گیرد که رفتارهای تهاجمی و کتک زدن را برای حل مشکلات از خود نشان دهد. والدین باید به صورت مداوم بر محتوایی که کودک خود تماشا می‌کند نظارت کرده و برنامه‌هایی را انتخاب کنند که رفتارهای پرخاشگرانه کودک را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
- جدا خوابیدن کودک 7 ساله
- علت شیر نخوردن نوزاد چیست؟
- جملات معجزه گر در تربیت فرزند
- دعا برای آرام شدن کودک عصبی
13_ فضایی آرام در خانه ایجاد کنید
همان‌طور که گفتیم، کودکان از والدین و بزرگسالان خود تقلید می‌کنند. بنابراین، برای جلوگیری از پرخاشگری و کتک زدن کودک، فضایی آرام برای او فراهم کنید. سعی کنید آرامش را در خانه حاکم کنید. برخی از کودکان از پتوهایی که وزن بیشتری دارند برای افزایش آرامش استفاده می‌کنند. نور کم و موسیقی آرامش‌بخش نیز می‌تواند احساس ناراحتی یا استرس کودک را کاهش دهد.
کلام آخر
کتک زدن کودک می‌تواند باعث نگرانی والدین از این رفتار پرخاشگرانه شود. اما باید توجه داشته باشید که کودک درکی از این کار ندارد و ممکن است به دلایل مختلف دیگران را کتک بزند. والدین برای تربیت صحیح فرزند خود، ابتدا باید علت کتک زدن کودک دو ساله خود را شناسایی کرده و از روش‌های کاربردی برای برخورد با فرزند خود کمک بگیرند. در این مقاله، علت‌ها و روش‌های جلوگیری و برخورد با کتک زدن کودک را بررسی کردیم. در موارد شدیدتر، می‌توانید از یک متخصص کودک مشورت بگیرید.
منابع:
