پریود و عادت‌ماهانه خانم‌ها تا همین چند وقت پیش یکی از مهم‌ترین تابوهای جامعه سنتی ایران محسوب می‌شد و مایه شرمساری خانم بود؛ غافل از این که این پدیده، علت به‌وجودآمدن تک‌تک ما است و مهم‌تر از آن، کل کارکرد بدن یک خانم به عملکرد تخمدان‌ها و وقوع پریود بستگی دارد. “چطور در مورد پریود شدن با بچه ها حرف بزنیم؟” و “هنگام توضیح پریود به کودکان چه بگوییم؟” دو سؤال مهم والدین ایرانی در این زمینه هستند؛ زیرا تجربه گفت‌وگوی مشابه با والدین خود در این زمینه را نداشته‌اند.
لزوم و اهمیت توضیح پریود به کودکان
در مورد اهمیت توضیح پریود به کودکان، اجازه دهید مثالی از کودکی Louis Tomlinson، خواننده مطرح و عضو سابق گروه موسیقی One Direction بزنم. Tomlinson خردسال بعد از مشاهده بلوغ خواهرهایش و صحبت‌های آنان با مادرش راجع به پریود، فکر می‌کرد این یک اتفاق همگانی است و او نیز روزی پریود خواهد شد! بعد از شنیدن حرفهای خواهرش در مورد پریود شدن ناگهانی در مدرسه، Tomlinson یکی از نوار بهداشتی‌های مادرش را یواشکی در کیف مدرسه‌اش گذاشت تا اگر پریود شد، به مشکل نخورد!
توجه داشته باشید که این داستان در جریان یک مصاحبه تعریف شده است و شاید کاملاً بر اساس واقعیت نباشد؛ اما خب، منظور را می‌رساند!
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: نقش مادر در فرزند پروری
خوشبختانه مادر Louis نوار را به‌موقع پیدا کرد و آموزش‌های لازم در مورد پریود را به او داد؛ اما اگر این اتفاق نمی‌افتاد، چند مشکل برای Louis پیش می‌آمد:
- ممکن بود به علت همراه‌داشتن نوار بهداشتی در مدرسه، مسخره یا توبیخ شود،
- ممکن بود نوار را در کیفش رها کند و بعداً همان نوار آلوده را در لباس زیرش قرار دهد،
- تا زمانی که بالاخره به ماهیت زنانه پریود پی ببرد، مدام استرس و اضطراب ناشی از پریود شدن ناگهانی را تجربه می‌کرد،
- ممکن بود هر گونه خونریزی در قسمت خصوصی بدنش را به پریود ربط دهد و تنها با گذاشتن نوار در لباسش، مسئله را حل شده بداند.
این موارد، تنها گوشه‌ای از معایب ناآگاهی کودکان در مورد مسئله کاملاً طبیعی و مهمی مانند پریود به شمار می‌روند که سلامت جسم و روان کودک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. در ادامه مقاله سایر مزایای آموزش پریود به کودکان را نیز بررسی خواهیم کرد.
چطور در مورد پریود شدن با بچه ها حرف بزنیم؟
صحبت در مورد پریود با کودکان باید به‌صورت خانوادگی و با حضور هر دو والد صورت بگیرد؛ اما متخصصان توصیه می‌کنند فضا را سنگین نکنید! یعنی با رفتار جدی و هماهنگ، این حس را به کودک ندهید که در حال دریافت اطلاعات بسیار سری و مهم است؛ بلکه باید این موضوع را به‌سادگی هر موضوع دیگری و بدون ایجاد حساسیت اضافی توضیح دهید.
درست است که پریود خانم‌ها و صحبت از آن همچنان در جامعه ما تابو محسوب می‌شود؛ اما یادتان باشد این ما هستیم که تابوها را می‌سازیم یا به آن‌ها دامن می‌زنیم. هر وقت که والدی به ما مراجعه می‌کند و می‌پرسد چطور در مورد پریود شدن با بچه ها حرف بزنیم؟ با تأکید روی این مسئله، به آن‌ها یادآوری می‌کنیم که باید شکننده این چرخه معیوب باشند و سهمی هر چند کوچک، در بهبود جامعه داشته باشند.
در ادامه، نحوه توضیح پریود به کودکان، دختران و پسران را بررسی می‌کنیم:
سن مناسب برای توضیح پریود به کودکان
همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، کودک باید از زمانی که متوجه دنیای اطرافش می‌شود، با پریود مانند هر مسئله دیگری مواجه شود؛ اما به‌صورت محدود. به عنوان مثال، می‌توانید به کودک ۵ ساله توضیح دهید که
- پریود چیست؟
- چرا پریود می‌شویم؟
- زمان پریود چه حسی داریم؟
اما بهتر است چیزی در مورد خونریزی، آن هم از واژن نگویید! در این سن‌وسال، درک کودکان از دنیای اطراف محدود است و توانایی تحلیلی کمتری دارند؛ بنابراین، صحبت از خونریزی و قسمت‌های خصوصی بدن منجر به ترس و گیجی آن‌ها خواهد شد. با بزرگ‌تر شدن کودک، رفتار و فهم او را ارزیابی کنید و کم‌کم بحث پریود را پیش بکشید. معمولاً از سن 7 سالگی به بعد، کودکان بهتر با مسئله خونریزی کنار می‌آیند و وحشت نمی‌کنند!
توضیح پریود به کودکان کم سن و سال
بسیاری از مردم همچنان دچار این باور غلط هستند که پریود، یک مسئله جنسی است؛ بنابراین، نباید از آن حرف بزنیم، به آن اشاره کنیم یا بگوییم که دچارش شدیم. به همین ترتیب، از مطرح‌کردن آن مقابل کودکان نیز به‌شدت اجتناب می‌کنند و این مسئله را مصداق بی‌بندوباری می‌دانند! برای اصلاح این باور، باید بگویم که پریود یک مسئله جسمی است؛ نه جنسی!
- بیشتر بخوانید: خطاهای فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های غلط فرزند پروری
پریود منظم، نشان‌دهنده عملکرد سالم و صحیح بدن یک خانم است و لزوماً ارتباطی با فرزندآوری و مسائل جنسی ندارد. به زبان ساده، پریود شدن به‌اندازه سرماخوردن طبیعی است؛ البته که هزار برابر سرماخوردگی عوارض دارد! (منبع: Kids Health)
به همین ترتیب، طبق اصول تربیت فرزند، نباید سن به خصوصی برای آموزش پریود به کودکان در نظر بگیریم و قبل از رسیدن به آن سن، طوری برخورد کنیم که انگار چیزی به‌عنوان پریود وجود ندارد! به توصیه متخصصان و روان‌شناسان کودک، شما باید پریود را به‌سادگی هر مسئله جسمی دیگری در خانه بیان کنید و همه افراد خانواده واکنش‌هایی کاملاً معمولی نسبت به آن داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، اگر کودک (یا هر یک از اعضای خانواده در حضور کودک) از شما پرسید
- چشد که روزه نگرفتی؟
- چرا امروز نماز نخواندی؟
- قرار پیاده‌روی صبح چه شد؟
- نمی‌خواهی امروز باشگاه یا استخر بروی؟
بگویید پریود شده‌ام و
- بی‌حوصله‌ام.
- کمی بدن‌درد دارم.
- احساس ضعف میکنم.
اجازه دهید مسئله پریود در خانه شما و در ذهن کودک به همین سادگی جا بیفتد. بعد از این مرحله، شما می‌توانید با ارزیابی فهم کودک نسبت به مسائل، هر چند وقت یکبار برخی نکات پریود را به‌صورت ابتدایی برای او توضیح دهید.
توضیح پریود به کودکی که چیزی نمیپرسد
همان قدر که برخی والدین نگران کنجکاوی کودک در مورد مسائل این‌چنینی هستند، برخی مراجعان ما تعجب می‌کنند که چرا این بچه اصلاً سؤالی نمیپرسد؟!
- آیا می‌ترسد بپرسد؟
- آیا نمی‌خواهد بداند؟
- آیا خجالت می‌کشد بپرسد؟
- آیا اصلاً در موردش نشنیده است؟
- آیا اطلاعاتش را از منبع دیگری می‌گیرد؟
همه این موارد محتمل هستند! حتی اگر مسئله پریود در خانه شما جاافتاده باشد، برخی کودکان (با توجه به روحیات خاص خود) خجالت می‌کشند در مورد مسائل این‌چنینی با شما صحبت کنند یا به هر علتی نگران واکنش شما هستند. در این شرایط، لازم است خودتان پیش‌قدم شوید و بحث پریود را به طور مستقیم یا غیرمستقیم باز کنید. به‌عنوان‌مثال
- در حضور کودک نوار بهداشتی بخرید و دنبال فرصتی باشید که راجع به کاربرد آن صحبت کنید.
- ویدئوهای آموزشی مناسب سن کودک را با صدای بلند پخش کنید؛ انگار که ناگهان در اینستاگرامتان به آن برخوردید.
- قراری را کنسل کنید و به کودک بگویید به‌خاطر پریود بودنتان (یا پدر بگوید به‌خاطر پریود بودن مادر) این کار را انجام داده‌اید.
از این که کودک سؤال نمیپرسد، خوشحال نشوید یا فکر نکنید هنوز وقتش نرسیده است. جدا از مسئله ترس و خجالت که رابطه والد فرزندی شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، مسائلی مانند شرم از خود، نفرت از خود، کاهش اعتمادبه‌نفس و خطرناک‌تر از همه، درمیان‌گذاشتن نگرانی‌ها با افراد نامناسب و دریافت اطلاعات اشتباه در کمین فرزند شما خواهند بود. اگر با وجود پیش‌قدم شدن شما باز هم کودک تمایلی به صحبت نداشت، روش‌های زیر را امتحان کنید:
- ثبت‌نام کودک در کارگاه‌های روان‌شناسی
- قراردادن کتاب‌های مرتبط بین کتاب‌های کودک
- تماشای انیمیشن‌ها یا فیلم‌های آموزشی در این مورد
- صحبت با مدیر مدرسه یا مهدکودک برای ارائه آموزش‌های مناسب سن
- برگزاری یک جلسه با روان‌شناس کودک برای آموزش مسائل این‌چنینی
- بیشتر بخوانید: تاثیر عصبانیت مادر بر کودک
- بیشتر بخوانید: علت شیر نخوردن نوزاد چیست؟
- بیشتر بخوانید: جملات معجزه گر در تربیت فرزند
- بیشتر بخوانید: دعا برای آرام شدن کودک عصبی
توضیح پریود به دختران
مهم‌ترین سوال والدین در رابطه با توضیح پریود به کودکان، در زمینه تربیت فرزند دختر (زیر 9 سال) است که در آینده دور یا نزدیک، پریود را تجربه خواهند کرد. برای توضیح پریود به کودکان دختر، زیاد از جزئیات پریود، مانند دردهای شدید، خونریزی سنگین و غیره صحبت نکنید تا ترس به دلشان نیندازید. توجه داشته باشید که برخلاف پسران، دختران در نهایت پریود را تجربه می‌کنند و بسیار مهم است که پیش‌زمینه ترس و احساسات ناخوشایند نسبت به آن نداشته باشند.
هنگام توضیح پریود به فرزند دختر نکات زیر را حتماً در نظر داشته باشید:
- معرفی محصولات مناسب پریود و نحوه استفاده از آن‌ها
- خودداری از تأکید روی علائم منفی احتمالی و صرفاً نام‌بردن آن‌ها
- صحبت درباره زیبا و طبیعی بودن پریود و تأثیر بسیار مهم آن روی سلامت کلی بدن
- توضیح پریود با حضور پدر برای افزایش حس امنیت، حمایت و راحتی در خانه هنگام تجربه پریود
چه زمانی با دخترم در مورد پریود صحبت کنم؟
کودکان باید از خردسالی با پریود آشنا باشند و با افزایش سن، اطلاعات بیشتری کسب کنند. برای شروع صحبت در مورد پریود، همان سن 6 تا 8 سالگی مناسب است؛ اما باتوجه‌به این که اغلب دختران اولین پریود خود را در سنین 12 تا 16 سال تجربه می‌کنند، باید آموزش دختران (و پسرانی که خواهر دارند!) با سرعت و جزئیات بیشتری صورت بگیرد. به طور کلی، هنگامی که علائم جسمی بلوغ (رشد موهای زائد، تغییر بوی بدن و غیره) آغاز شد، باید منتظر از راه رسیدن پریود باشید!
توضیح پریود به پسران
پاسخ این سؤال بی‌بروبرگرد مثبت است! زیرا:
- پسران هم به‌نوعی پریود (از نوع مردانه) را تجربه می‌کنند و باید از هر دو نوع پریود آگاه باشند،
- طبق آمارها، مردان آگاه از مسائل زنان اغلب درک متقابل بیشتری دارند و روابط بهتری با خانم‌های زندگی خود دارند،
- باید تابوی پریود و پنهان‌کردن آن از جنس مخالف شکسته شود تا نسل بعد، زندگی راحت‌تری در کنار یکدیگر داشته باشند،
- پسران آگاه از مسئله پریود، پاسخ‌های سالم و درستی برای پرسش “بچه‌ها از کجا میان؟” دارند و درگیر حواشی و صحبت‌های نوجوانانه مخرب نخواهند شد.
- آگاهی از پریود و شرایط دشواری که برای زنان ایجاد می‌کند منجر به درک برخی رفتارهای خانم‌ها توسط آقایان و کاهش تنش در محیط‌های اجتماعی خواهد شد.
هنگامی که آموزش پریود را در تربیت فرزند پسر خود بگنجانیم، بار سنگین پنهان‌کردن پریود از روی دوش دختران برداشته شده و تنش‌های ناشی از این ناآگاهی در ابعاد خانوادگی و اجتماعی کاهش خواهند یافت. از طرفی، با درک بهتر پریود توسط پسران و مراقبت از دختران هنگام پریود، دختران نیز این محبت و درک متقابل را نسبت به پسران پیدا خواهند کرد و در شرایط ناخوشایند مشابه، کمک‌حال آن‌ها خواهند بود. به‌این‌ترتیب، صبر، محبت و همدلی بین نسل جدید افزایش خواهد یافت و شکافی که بین زن و مرد نسل ما وجود داشت، از بین خواهد رفت.
نکات مهم برای توضیح پریود به دختران و پسران
مهم‌ترین نکته‌ای که باید هنگام توضیح پریود به پسران در نظر داشته باشید، عدم تجربه آن توسط جنس مذکر است. هر چقدر هم که شما راجع به دردهای جسمی و روحی پریود به کودک پسر توضیح دهید، او هرگز معنای دقیق آن را درک نخواهد کرد؛ زیرا قرار نیست دردی از این جنس را تجربه کند. در نتیجه، نباید سمت‌وسوی گفت‌وگوی ما به تأکید روی درد و ناتوانی خانم‌ها در این شرایط و (خیلی ببخشید) نفهمی آقایان برود! حواستان باشد که هدف از توضیح پریود به کودکان، بالابردن کیفیت زندگی آن‌ها است؛ نه القای حس ناکافی بودن به آن‌ها.
توصیه می‌کنیم هنگام توضیح پریود به پسران، تمام نکاتی که به دختران آموزش می‌دهید را لحاظ کنید؛ از ماهیت پریود گرفته تا محصولات مورد استفاده خانم‌ها در این دوران. نیازی به آموزش دقیق این موارد نیست و شما باید بیشتر روی روش‌هایی برای بهبود ارتباط و همدلی با خانم پریود تمرکز کنید؛ به‌عنوان‌مثال، کارهای ساده اما ارزشمندی مانند موارد زیر را به کودک پسر آموزش دهید:
- خرید وسایل موردنیاز پریود
- گوش‌دادن به حرفهای خانم
- فرستادن پیام‌های محبت‌آمیز
- خرید خوراکی‌های موردعلاقه
- ایجاد شرایط مناسب برای استراحت خانم
- درک خانمی که در محیط اجتماعی پریود شده است و عدم بروز رفتارهای تحقیرآمیز یا آزاردهنده
توجه داشته باشید که صحبت با پسران در مورد پریود، بیشتر جنبه اطلاع‌رسانی از شرایط طرف مقابل و آگاهی از یک روند طبیعی در بدن انسان دارد. فرزند پسر شما باید نسبت به فرد مقابل درک کافی و رفتار مناسب داشته باشد؛ اما چیزی به کسی بدهکار نیست و نباید در مقابل هر رفتاری به بهانه پریود، کوتاه بیاید. آموزش این مسئله به دختران نیز مهم است و آن‌ها باید بدانند
- مردان “مقصر“ درد پریود آن‌ها نیستند،
- پریود بودن مجوزی برای بروز رفتارهای ناخوشایند (نسبت به مردان یا زنان) نیست و همه باید مواظب رفتارهایشان باشند.
بااین‌حال، کاملا منطقی است که دختران از اطرافیان انتظار داشته باشند در شرایط این‌چنینی، کمی صبرشان را بالا ببرند و به آن‌ها کمک کنند.
من و همسرم نمی‌دانیم چطور در مورد پریود شدن با بچه‌ها حرف بزنیم! اگر به هر دلیلی احساس خوبی نسبت به صحبت مستقیم با کودک در این مورد ندارید، می‌توانید از راهکارهایی که در بخش “توضیح پریود به کودکی که سؤال نمیپرسد” بیان کردیم، استفاده کنید.
راهکارهای توضیح پریود به کودکان
در این بخش، راهکارهای تکمیلی برای توضیح بهتر پریود به کودکان را به طور خلاصه بیان می‌کنیم:
- توضیح پریود به کودکان باید در کمال آرامش و به‌صورت تدریجی صورت بگیرد.
- هنگام توضیح پریود به کودکان، باید حتماً علت بروز پریود، روند و اهمیت آن را (باتوجه‌به سن و فهم کودک) بیان کنید.
- قبل از شروع توضیح پریود به دختر یا پسر، حتماً دانسته‌های فعلی او و منابع آن‌ها را بررسی کنید و باورهای غلط کودک را اصلاح کنید.
- هنگام توضیح پریود به کودک دختر یا پسر، باید کلماتتان را بادقت انتخاب کنید تا هیچ‌گونه ترس و نگرانی به او منتقل نشود.
- توضیحات شما درباره پریود باید به صورتی باشد که کودکان از این مسئله “اطلاع“ داشته باشند؛ نه اینکه “نگران“ پریود شدن خود و دیگران باشند.
- استفاده از محصولات پریود را به کودک پسر و دختر بیاموزید تا بتوانند هنگام بروز پریود، به خود و دیگران کمک کنند و حامی باشند.
- حین آموزش پریود به کودکان، حتماً جنبه روانی پریود را نیز در نظر بگیرید تا هر دو جنس بدانند که تجربه حالت‌های منفی قبل و حین پریود، طبیعی است.
- برای توضیح پریود به دختران و پسران، تمام باورهای گذشته خود را کنار بگذارید و گفت‌وگو را طبق آخرین داده‌های علمی و با صداقت کامل پیش ببرید.
- برای کودک توضیح دهید که تجربه پریود افراد مختلف، متفاوت است و هر کس سطوح مشخصی از عوارض جسمی و روحی را تجربه خواهد کرد.
- هنگام توضیح پریود به کودک، حرف‌هایتان را با همسرتان هماهنگ کنید تا با دادن واکنش‌های ضدونقیض، به احساسات منفی کودک دامن نزنید.
- به فرزند پسر یاد دهید که هنگام پریود یک دختر، نترسد و از او دوری نکند؛ به همین ترتیب، به کودک دختر یاد بدهید پریود شدن ترسناک نیست و یک روند طبیعی و سالم محسوب می‌شود.
- پریود شدن را محدود به باروری نکنید؛ یعنی اجازه دهید کودکان از همان سن کم، خانم‌ها را به‌عنوان “اشخاص“ در نظر بگیرند، نه کسانی که لزوماً “قرار است مادر شوند.“
- به تمام سؤالات کودک پاسخ دهید و از نشان‌دادن واکنش‌های عصبی، مچ‌گیری، تعجب منفی و پیچاندن کودک با عبارت‌هایی مانند “هر وقت بزرگ شدی” یا “هر وقت ازدواج کردی” جدا خودداری کنید.
در نهایت، شما باید بتوانید پاسخ‌های مشخص و کاملی در رابطه با سؤالات متداول کودکان در مورد پریود ارائه دهید. در ادامه، لیستی از این موارد آماده کرده‌ایم و شما باید حتماً درباره تمام این موارد (و هر چیزی که احیاناً به ذهن ما نرسید!) با کودک صحبت کنید.
- PMS چیست؟
- آیا پریود درد دارد؟
- من کی پریود می‌شوم؟
- با درد پریود چه‌کار کنم؟
- علت پریود شدن چیست؟
- پریود چقدر طول می‌کشد؟
- چرا من هنوز پریود نشده‌ام؟
- اولین پریود چقدر طول می‌کشد؟
- هنگام پریود می‌توانم ورزش کنم؟
- هر چند وقت یکبار پریود می‌شوم؟
- وقتی پریود شدم، چه چیزی بخورم؟
- آیا صحبت در مورد پریود کار بدی است؟
- بیشتر دختران چه زمانی پریود می‌شوند؟
- آیا همه متوجه می‌شوند من پریود هستم؟
- هنگام پریود چقدر خون از دست می‌دهم؟
- چطور بفهمم پریودم قرار است شروع شود؟
- آیا باید / می‌توانم به همه بگویم پریود شده‌ام؟
- اگر خارج از خانه پریود شدم باید چه‌کار کنم؟
- اگر لباس من یا کسی خونی شد، چه‌کار کنم؟
- آیا به‌محض پریود شدن، می‌توانم باردار شوم؟!
- آیا بعد از اولین عادت‌ماهانه، پریودها منظم هستند؟
- آیا باید هنگام پریود دارو بخورم و به پزشک مراجعه کنم؟
- هنگام پریود از چه محصولی استفاده کنم و چطور؟ (پد، شورت قاعدگی، تامپون یا کاپ قاعدگی)
آیا باید اولین پریود دختران را جشن بگیریم؟
این مسئله موافقان و مخالفان بسیاری دارد؛ اما به زبان ساده، جشن‌گرفتن پریود برای دختران کار مثبتی است. با صحبت در مورد پریود و اطلاع‌رسانی در خصوص آن، ما می‌خواهیم دیدگاه مردم نسبت به پریود چنین چیزی باشد:
هنگامی که دختری اولین پریودش را تجربه می‌کند، بزرگ و بالغ خواهد شد؛ یعنی از آن موقع به بعد، دیگر کودک نیست و یک خانم جوان محسوب می‌شود. پریود چیزی نیست که یک خانم از تجربه آن بترسد، خجالت بکشد یا لزوماً احساس ناخوشایندی داشته باشد. یک خانم جوان بالغ با تجربه چنین اتفاق زیبا و مثبتی در بدنش، دید عمیق‌تری نسبت به اتفاقات، شرایط و احساسات خود و دیگران پیدا خواهد کرد؛ بنابراین، می‌تواند تصمیمات منطقی‌تری بگیرد و همدلی بیشتری داشته باشد.
اگر چنین دیدی نسبت به پریود داشته باشیم، واقعاً جشن‌گرفتن ندارد؟
کلام آخر
باوجود تمام مواردی که در این مقاله مطرح شد، این که چطور در مورد پریود شدن با بچه‌ها حرف بزنیم و چه بگوییم و کی بگوییم، قانون خاصی ندارد؛ زیرا شرایط هر خانواده، کیفیت ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر، ارزش‌ها و عقاید و سایر موارد این‌چنینی زمین تا آسمان با هم فرق می‌کنند. اگر بخواهیم صادق باشیم، شکستن تابوی صحبت در مورد پریود و مسائل زنان یک فرایند طولانی‌مدت است؛ اما دو نکته وجود دارد:
- تأکید ما روی شرم زدایی از این اتفاق طبیعی و دادن احساس مثبت به دختران جوان است؛ حتی اگر خانواده صلاح ندانند به‌صورت عمومی و مستقیم به آن بپردازند.
- پریود اولین مسئله شخصی و مهمی است که کودکان (چه دختر چه پسر) با آن آشنا می‌شوند و نحوه برخورد شما با آن تعیین‌کننده کیفیت ارتباط شما با آن‌ها خواهد بود.
در نهایت، هنگام فرهنگ‌سازی‌های این‌چنینی، به‌خاطر داشته باشید که
تو یکی نِه‌ای هزاری، تو چراغ خود برافروز
منابع
