- آزار و سوءاستفاده جنسی از دیگران
- نمایش دادن آلت تناسلی به دیگران
- مشاهده فیلمهای نامناسب و نمایش آن به دیگران
- استفاده از کلمات صریح جنسی در خطاب قرار دادن دیگران
همه نمونهای از رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان است. این رفتارها نگرانیهای فراوانی را به همراه دارد اما والدین چه میتوانند کنند؟
- فضایی برای گفتگو ایجاد کنند
- برنامه منظمی را برای کودک مشخص کنند
- از کمک یک متخصص روانشناس بهرهمند شوند
- موقعیتهای خطرساز را بشناسند
ویدیو روانشناسی کودکان: مسائل جنسی کودکان پسر!
سخنران: درنا شریفی، روانشناس کودک
رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان کدامند؟
مشاهده رفتارهای جنسی در کودکان و نوجوانان، تا حدی که درباره کنجکاوی و کشف بدن باشد طبیعی است. اما موضوع از جایی نگرانکننده میشود که والدین رفتارهای جنسی در کودک یا نوجوان خود میبینند که دیگر به نظرشان طبیعی نیست!
اصطلاح «رفتار جنسی خطرناک» مجموعهای از رفتارهای کودکان و جوانان زیر ۱۸ سال را توصیف میکند، از رفتارهایی که در یک سن یا مرحله رشد خاص «نامناسب» تلقی میشوند تا رفتارهای «مشکلآمیز»، «سوءاستفادهکننده» و «خشونتآمیز» را در بر میگیرد.
اما این رفتارها چه هستند؟ اجازه دهید برای این که دقیقتر باشیم، رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان را بسته به سن آنها دستهبندی کنیم:
رفتار جنسی خطرناک در کودکان نوپا
درست از زمانی که کودک متولد میشود، رشد جنسی او نیز آغاز میشود. رفتار جنسی بسته به رشد، روابط اجتماعی، پیشینه فرهنگی و تجربیات شخصی و خانوادگی کودکان متفاوت است. اما برای کودکان در سن ۰ تا ۳ سال، معمول است که از برهنه بودن لذت میبرند و در مورد بدن خود و دیگران کنجکاو میشوند.
رفتارهایی مثل دست زدن به آلت تناسلی و بازی کردن با آن، نگاه کردن به نقاط خصوصی خود و دیگران و نشان دادن آن به دیگران در این سن در محدوده طبیعی رفتارهای جنسی قرار میگیرند.
اما رفتارهای جنسی که خطرناک خواهند بود عبارتند از:
- حتی زمانی که کودک را وادار به کار دیگری میکنید، او به مالیدن و لمس کردن اندام تناسلی خود ادامه میدهد و این کار باعث میشود او با همسالانش بازی نکند.
- خودارضایی به گونهای است که به اندامهای تناسلی کودک آسیب رسانده است.
- در بازیهای کودک رابطه جنسی به طور مداوم شبیهسازی میشود یا با کودکان دیگر رفتارهای جنسی انجام میدهد.
- کودک از کلمات جنسی نامناسب با سن به طور صریح استفاده میکند.
- ممکن است اشیایی را به آلت تناسلی خود بمالد یا اسباببازیها را به زور وارد واژن خود یا دیگران کند.
تست احساس راحتی والدین در گفتگو در مورد موضوعات جنسی
نتیجه این تست روانشناسی به شما نشان میدهد که در گفتگو با فرزندتان درباره مسائل جنسی چقدر موفق هستید!
تا چه میزان هنگام صحبت در مورد موضوعات زیر با فرزندان خود احساس راحتی می کنید؟ برای شروع روی دکمه پایین بزنید:
بیشتر بخوانید:
رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان پیش دبستانی
درباره سن ۴ تا ۶ سال، رفتارهای جنسی به خصوص شکلی از خودارضایی که برای کشف بدن باشد، رایج و البته طبیعی خواهد بود. کودک در این سن همچنین کنجکاویهای جنسی مختلفی دارد و ممکن است در این مورد سوالات زیادی میپرسند.
رفتار خودارضایی در کودکان پیشدبستانی زمانی خطرناک به شمار میرود که:
- به طور مداوم باشد، حتی زمانی که کسی تلاش کند حواس کودک را به کار دیگهای پرت کند.
- در مکانهای عمومی انجام شود.
- به گونهای باشد که به اندام تناسلی آنها آسیب میرساند.
علاوه بر خودارضایی، برخی دیگر از رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان پیش دبستانی عبارتند از:
- صحبت کردن صریح درباره مسائل جنسی و استفاده مداوم از الفاظ جنسی
- تلاش مداوم برای لمس اندامهای جنسی دیگران
- وادار کردن کودکان دیگر به شرکت در رفتارهای جنسی مانند رابطه جنسی دهانی یا دخول با اشیا
- تماشای پورنوگرافی یا نشان دادن فیلمهای نامناسب به کودکان دیگر
- مجبور کردن کودکان دیگر به دکتر بازی و فرو کردن اشیای دیگر در مقعد آنها
رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان دبستانی
در دوران دبستان، کودکان در اوج کنجکاوی جنسی هستند. در این سن نیز خودارضایی و بازی با اندامهای جنسی ادامه دارد و حتی کودک ممکن است درباره موضوعاتی مثل دوست دختر یا دوس پسر داشتن صحبت کند.
اما رفتارهای جنسی مشکلساز در این دوره سنی عبارتند از:
- خودارضایی کردن در ملاعام یا در خلوت به گونهای که به اندام جنسی آسیب برساند
- استفاده صریح و مداوم از الفاظ نامناسب جنسی
- تمایل به بازیهای جنسی با کودکان بزرگتر یا کوچکتر از خود
- گیر انداختن کودکان دیگر در مکانهای خلوت با هدف انجام دادن کارهای جنسی
- استفاده روزانه از سایتهای نامناسب و مشاهده پورنوگرافی
بیشتر بخوانید:
رفتارهای جنسی خطرناک در نوجوانان
اما نوجوانی دیگر سنی است که اکثر بچهها به بلوغ جنسی میرسند و رفتارهایی مثل خودارضایی را با هدف تجربه لذت جنسی انجام میدهند. آنها در این سن همچنین ممکن است روابطی را با جنس مخالف خود تجربه کنند و به آنها ابراز عشق و محبت کنند.
بنابراین، خودارضایی در این سن در صورتی که به اندام تناسلی آسیب نرساند و از روی اجبار انجام نشود طبیعی است. همچنین رفتارهای جنسی خطرناک در این سن عبارتند از:
- برقراری روابط جنسی محافظت نشده و مکرر
- تهدید جنسی دیگران و ارسال تصاویر نامناسب به آنها
- تمایل به تنها ماندن با کودکان و سوءاستفاده جنسی از آنها
- مالیدن و لمس کردن دائمی آلت تناسلی در ملاعام
- رشوه دادن، دستکاری، باج گیری یا مجبور کردن دیگران به انجام رفتارهای جنسی
- استفاده از زبان صریح جنسی برای خطاب قرار دادن دیگران
- تماشای پورنوگرافی به حدی که با فعالیتهای دیگر تداخل داشته باشد یا تماشای پورنوگرافی خشونتآمیز، پرخاشگرانه جنسی یا غیرقانونی باشد.
بیشتر بخوانید:
علت بروز رفتارهای جنسی در کودکان و نوجوانان چیست؟
یک کودک ممکن است به دلایل زیادی رفتار جنسی نامناسب از خود نشان دهد. گاهی اوقات کودکان رفتار جنسی را تنها به این دلیل از خود نشان میدهند که نمیدانند این رفتار مناسب نیست. اما گاهی موضوع چیزی جدیتر از این حرفها است.
علت این رفتارها در اغلب موارد و به خصوص در کودکان میتواند به دلایلی مثل این که:موارد زیر رخ دهد: (منبع)
- در معرض هرزهنگاری یا فعالیت جنسی بزرگسالان قرار گرفتهاند و آنچه را دیدهاند دوباره به نمایش میگذارند.
- آزار جنسی یا سایر اشکال کودک آزاری را تجربه میکنند.
- مدیریت احساساتشان برایشان سخت است.
به طور معمول، نوجوانی رایجترین سن برای بروز رفتارهای جنسی خطرناک است. آمارها نشان داده این رفتارها بیشتر در نوجوانان پسر رخ میدهد و اکثر کسانی که با مشکلات و روابط خطرناک جنسی درگیرند مشکلات جدیتری را نیز تجربه میکنند. اکثر این نوجوانان، با مشکلاتی مثل:
- تجربه خشونت خانگی
- داشتن والدین با مشکلات سلامت روان یا سوء مصرف مواد مخدر
- تجربه سوءاستفاده فیزیکی یا جنسی
- اختلالات روانی مانند اختلالات شخصیت ضد اجتماعی
درگیر هستند. نوجوانانی که رفتار جنسی خشونت آمیز از خود نشان میدهند در مقایسه با سایر همسالان خود به احتمال زیاد دارای عزت نفس پایین، مهارتهای اجتماعی ضعیف و مشکلات مدیریت خشم، افسردگی و روابط با همسالان هستند.
بیشتر بخوانید:
نحوه برخورد صحیح با رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان
از آنجا که هنوز تحقیقات و ارزیابیهای کمی درباره برخورد صحیح والدین با کودک و نوجوان با رفتارهای خطرناک جنسی وجود دارد، اولین و مهمترین قدمی که والدین باید انجام دهند مراجعه به یک روانشناس متخصص است. مداخلات روانشناسی باید متناسب با ماهیت و میزان رفتار و سن و مرحله رشد کودک یا جوان باشد. علاوه بر این درمان باید به طور پیوسته باشد تا نتیجه بخش شود.
۱_ از فرزند خود حمایت کنید
دومین قدم برای برخورد صحیح با رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان، این است که تا جای ممکن از فرزند خود حمایت کنید و فضایی را برای بهبود فراهم کنید. به کمک روانشناس مشکل اصلی را پیدا کنید و تا زمان حل آن همراه او باشید.
به فرزندتان بگویید که دوستش دارید و همیشه در کنارش خواهید بود، مهم نیست چه باشد. به یاد داشته باشید که محبت خود را به روشی که فرزندتان ترجیح میدهد، نشان دهید. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است به جای در آغوش گرفته شدن یا بوسیدن، بازی کردن با هم را ترجیح دهد.
۲_ موقعیتهای خطرساز را بشناسید
از زمان، کجا و این که رفتار جنسی خطرناک با چه کسی اتفاق افتاده است، آگاه باشید و فرصتهای تکرار آن را کاهش دهید. موقعیتهای خطرساز را بشناسید و سعی کنید تا جای ممکن از آنها دور بمانید.
۳_ روتین منظمی برای زندگی داشته باشید
تا جایی که میتوانید به برنامههای منظم برای زمان غذا، زمان خواب و مدرسه، مهدکودک یا پیش دبستانی پایبند باشید. به کودک اجازه ندهید زمانهای طولانی تنها و بیکار باشد و همواره برنامهای برای او تدارک ببینید.
۴_ به هرگونه تغییر در رفتار کودک توجه کنید
رفتار کودک را به دقت زیر نظر داشته باشید و هر گونه تغییر را دقیق بررسی کنید. برای مثال، غذا خوردن یا خوابیدن متفاوت یا اجتناب از فعالیتها یا مکانهایی که قبلا از آنها لذت میبرده میتواند نشانه بروز یک رفتار خطرناک باشد.
۵_ به فرزند خود کمک کنید احساساتش را به طور دقیق بشناسد
فرزندتان را تشویق کنید تا در مورد احساساتش صحبت کند. میتوانید بگویید: «امروز صبح چه احساسی داری؟ خوب است که لبخند میزنی، به نظر خوشحالی»
سعی کنید از تصاویر، پوسترها، کارتها یا اسباب بازیهای استفاده کنید تا به کودک خود کمک کنید تا درک خود را از احساسات خود تقویت و آنها را بیان کند. کتابهای تصویری و داستانی درباره احساسات نیز میتوانند کمک کنند. برای نوجوانان یک دفترچه خاطرات یا دفترچه یادداشت میتواند مفید باشد. گاهی اوقات نوشتن یا ترسیم چیزها آسانتر از گفتن آنها با صدای بلند است.
۶_ فضایی امن را برای گفتگو به وجود آورید
به فرزندتان فضا، زمان و فرصت بدهید تا در مورد آنچه اتفاق افتاده صحبت کند. سعی کنید احساسات منفی خود را مدیریت کنید و آرام بمانید تا بتوانید از کودک خود حمایت لازم را انجام دهید.
به کودک خود اجازه دهید تا بداند هر زمان که آماده باشد، شما برای گوش دادن و صحبت در مورد هر چیزی حاضرید. به او اطمینان دهید هیچ چیز آنقدر وحشتناک نیست که نتواند در مورد آن با شما صحبت کند و شما همیشه به او گوش میدهید.
کلام آخر
مواجه شدن با رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان برای والدین اصلا آسان نیست. این رفتارها که میتوانند به دلایل مختلفی مثل مشکلات خانوادگی، افسردگی، اضطراب و… رخ دهند، تاثیرات جبرانناپذیری در حال و آینده کودک خواهند داشت. از این رو مهم است که والدین حتما با کمک گرفتن از یک متخصص این مشکل را تا حد امکان حل کنند.
