چند بار گفتم این کارو نکن؟ این چه کاری میکنی اخه؟

اگه تو مهمونی جلو بقیه این کارو انجام داد چی!!! اگه به این کار عادت کنه چی؟ یعنی داره خودارضایی میکنه!!! خدایا دیگه نمیدونم چیکار باید بکنم؟ دیگه نه تذکر روش تاثیر داره، نه تنبیه و نه تشویق، واقعا خسته شدم از این رفتارا….

این حرفها و هزاران فکر و خیال دیگه میاد سراغمون، زمانی که میبینیم بچه مون خودش رو به مبل یا زمین میماله، و این بدترین حسیه که ما به عنوان والد میتونیم تجربه کنیم. ممکنه بترسیم، گاهی وقتا شوکه بشیم و نتونیم عصبانیتمون رو کنترل کنیم و شاید دعواش کنیم. حتی بعضی مامان باباها گریشون میگیره وقتی این صحنه رو میبینن.

اما سوال اینجاست تو این مواقع، رفتار و عکس العمل درست چی میتونه باشه و چطور میتونیم این مسئله رو حل کنیم؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره‌ی خودلمسی کودکان و دلایلش بیشتر یاد بگیریم. 

خود لمسی یا خودارضایی، مسئله این است!!!

نکته ایکه باید در ایتدا درنظر بگیریم اینه که برای خودارضایی، به سه فاکتور نیاز داریم:

• 1-تخیل جنسی: اولین چیزی که لازمه ی خود ارضاییه، تخیل جنسیه، یعنی من درصورتی میتونم خودارضایی کنم که صحنه های جنسی تو ذهنم داشته باشم.ولی سوال اینجاست آیا بچه های ما این تصورات رو دارند؟
• 2-هورمون جنسی: از نظر علمی ترشح هورمون جنسی در ابتدای تولد بسیار ناچیزه و از دوران نوجوانی شروع به ترشح میکنه، پس فرزند ما برای خود ارضایی این ویژگی رو هم نداره.
• 3-اعصابی که تحریک پذیر باشه: فرزند ما از بین سه فاکتور مورد نیاز برای خودارضایی، فقط این مورد رو داره؛ پس باید بدونیم که در کودک ما خودارضایی اتفاق نمی افته و اون چیزی که اتفاق میفته خودلمسیه، که  تا پایان مقاله از عنوان خودلمسی استفاده میکنیم.

دلایل خودلمسی بچه ها 

بچه ها تو سنین مختلف با قسمت های مختلف بدنشون آشنا میشن و کنجکاوی های خاصی رو برای کشف هر عضو از بدنشون دارن. مثلا حدود 9ماهگی یاد میگیرن دست یا پاشون رو نشون بدن(لمس کنند)، یا اینکه به چشم، گوش و اعضای بدنشون اشاره کنن. اما با بزرگتر شدن فرزندمون، این انگیزه برای کشف بقیه اندام ها بیشتر میشه و اندام تناسلی، به عنوان بخشی از بدن از این قائده مستثنی نیست.

خیلی اوقات تو بازه سنی 15 تا 19 ماهگی، کودک برای کشف و کنجکاوی، همونطور که بقیه اندام بدن رو بررسی و کشف میکنه، متوجه وجود اندام تناسلی خودش میشه و با اون بازی میکنه….

و اما این مرحله از لمس، تا کی مشکلی نداره و نگران کننده نیست؟

تا زمانیکه این لمس و کشف کردن، منجر به کشف لذت لمس اندام تناسلی نشده باشه، نگران کننده نیست، اما از اونجایی که این قسمت از بدن پر از عصبه و تحریک پذیر، اگه روند کشف ادامه دار و طولانی بشه این کشف تبدیل به لذت میشه، و این حس خوب باعث میشه که فرزند ما این کار رو تکرار کنه و تبدیل به عادت بشه.

نکته ی مهمی که ما به عنوان والدین باید در نظر داشته باشیم اینه که در ابتدا به خودلمسی کودکان نگاه جنسی نداشته باشیم؛ و به این موضوع، به عنوان مرحله‌ای از شناخت و کشف بدن نگاه کنیم، و از طرفی مواظب باشیم که این کنجکاوی برای کشف اعضای بدن(با رفتارهای اشتباه ما) به عادت تبدیل نشه.

 در مرحله کشف بدن، والدین چه کارهایی باید انجام بدن؟

1. تعویض پوشک، در کمترین زمان ممکن و با کمترین تماس و در نهایت پذیرش و حس خوب انجام بشه.
2. اجازه بدیم کودکمون در زمان کوتاه، بدنش رو کشف کنه و سریع تا دست زد واکنشی نشون ندیم.
3. کوتاه کردن مدت زمان شستشوی کودک: طولانی شدن شستشوی اندام تناسلی، میتونه حس لذت و خوشایندی رو به کودک بده؛ پس بهتره شستشوی اندام تناسلی هر چه سریعتر تمام بشه.
4. برای زمان هایی که نیستیم، فرد مناسبی رو برای شستشوی کودک انتخاب کنیم.

دلایل خودلمسی در سنین بالا

و اما لازمه بدونیم کودکان در سنین بالاتر، معمولا در ابتدا به قصد خودلمسی به اندام تناسلی خود دست نمیزنند. پس خیلی مهمه که اول دلیل عادت کردن به اینکار رو پیدا کنیم و این موضوع رو ریشه یابی کنیم و بعد بریم سراغ درمان، اصلأ بیشتر مواقع ریشه یابی که انجام بدیم و ریشه ها رو حذف کنیم، درمان اتفاق میفته… 

زمانی که ما میخوایم مشکلی رو حل کنیم در ابتدا باید ریشه و عوامل بوجود آورنده اون رو پیدا کنیم. پس بهترین کار اینه که بگردیم و عواملی که باعث ایجاد خودلمسی در فرزندمون شده رو پیدا کنیم. همانطور که در بالا اشاره شد، این عوامل به دو دسته تقسیم میشن:

• • عوامل فیزیکی

گاهی داشتن یک عفونت ادراری ساده یا آلرژی پوستی باعث ایجاد خارش در این ناحیه و سپس تجربه و کشف لذت میشه، و تکرار این رفتار باعث خودلمسی میشه. پس داشتن عفونت ادراری یکی از عوامل فیزیکی هست که باعث تشدید این مسیله در کودک میشه. 

یا گاهی اوقات ممکنه برخی بچه‌هامون لباس زیر نپوشن و یا درز شلوار بخوره به اندام تناسلیشون و باعث تحریک این ناحیه بشه.

• • تنش ها

و اما یکی از مهمترین عوامل در بروز خودلمسی، تنش ها و هیجاناتیه که بچه ها در طول روز ممکنه تجربه کرده باشن.همونطور که همه ی ما عصبانی میشیم، خسته میشیم، مضطرب میشیم، نگران میشیم و در طول روز ممکنه تنش های زیادی داشته باشیم،  

تنش ها و بهم ریختگی های هیجانی رو از روشهای مختلفی میشه خالی کرد که یکی از این راه‌ها روش پوستی لمسیه، دیدید بعضی وقتا چقدر ماساژ میتونه برامون آرام بخش باشه؟ چون تنش هامون رو تخلیه میکنه، تمام اعصاب زیر پوستمون رو تحریک میکنه و سطح هیجاناتمون رو هم کنترل میکنه.

کودکمون با عقل 2 یا 5 سالش نمیتونه راه درست رو برای تخلیه هیجان پیدا کنه، وچون خود لمسی رو کشف کرده، میدونه چقدر آرومش میکنه برای کردن تنش ها این کار رو انجام میده.

که نیازه برای رفع این مسئله، همه­ ی این عوامل رو با دقت و وسواس بررسی کنیم تا با توجه به عوامل بوجود آورنده اون، بتونیم راه حل های مناسبی پیدا کنیم…..

واکنش والدین در برابر خودلمسی بچه ها 

خیلی از والدین وقتی فرزندشون رو حین خودلمسی میبینن عصبانی یا شوکه میشن یا حتی کودک رو دعوا میکنن. نکته‌ای که باید توجه کرد اینه که در موقعیت اصلا نباید واکنش منفی نسبت به این موضوع نشون بدیم. باید سعی کنیم عصبانیتمون رو کنترل کنیم و خونسردی خودمون رو حفظ کنیم.

بعضی از والدین، کودک رو میترسونن یا حس منفی بهش القا میکنن، که این کار تاثیر منفی روی روان کودک میذاره و باعث ایجاد حس تنفر و عذاب وجدان در کودک میشه. و در سنین بالاتر باعث ترس های جنسی در کودک میشه.

خیلی از والدین هم میترسن و فکر میکنن فرزندشون فیلم یا صحنه‌ی نامناسبی دیده و چیزی یاد گرفته. اما عکس العمل و راهکار مناسب چیه؟

درمان خودلمسی در کودکان

گام اول:

مهم ترین موضوع در ابتدا نگاه ما به مسئله ی خودلمسیه، یکی از دلیل هایی که ما وقتی میبینیم بچمون خودش رو به مبل میماله حالمون بد میشه؛ عصبانی میشم و رفتار اشتباهی نشون میدیم اینه که با دیدن بچمون، یک صحنه ی کامل سکس برامون تداعی بشه. پس در قدم اول باید نگاهم به خودلمسی رو درست کنم.

 خیلی مهمه که تو این شرایط خونسردی خودمون رو حفظ کنیم. به یاد داشته باشیم این کار طبیعیه و سعی کنیم خیلی غیر مستقیم حواس فرزندمون رو پرت کنیم. بازی هایی بهش پیشنهاد بدیم که همزمان دستها و ذهن فرزندمون رو درگیر میکنه مثل رنگ انگشتی، خمیر بازی… یا حتی میتونیم عروسک یا خوراکی ای که دوست داره بهش بدیم، براش شعر بخونیم و با دستاش بازی کنیم.

نکته ای که تو این قسمت مهمه و باید بهش دقت کنیم اینه که تو موقعیت های مشابه، رفتار یکسان نداشته باشیم و هر دفعه برای پرت کردن حواس فرزندمون یک کار متفاوت انجام بدیم.

گام دوم:

کودکمون رو دعوا نکنیم و نسبت به این رفتارش واکنش هیجانی نداشته باشیم. از گفتن این جملات بپرهیزیم: نکن، زشته، عیبه، گناه داره، خدا دوست نداره. در اینصورت بچه ما نسبت به این کار کنجکاوتر و حساس تر میشه و حتی بعد از مدتی متوجه میشه که تو تنهاییاش باید به این قسمت از بدنش دست بزنه. پس نباید احساس گناه به فرزندمون بدیم.

و حواسمون باشه این واکنش هیجانی ما، باعث تقویت این رفتارش میشه. بهترین کار اینه که نسبت به این رفتار بی توجهی آگاهانه داشته باشیم، اگه کودکمون متوجه بشه که با این رفتارش میتونه توجه ما رو جلب کنه، این کار رو ادامه میده و شاید بیشتر هم انجامش بده.

گام سوم:

 به مدت یک الی دو هفته بررسی کنیم فرزندمون چه زمانهایی بیشتر این کار رو انجام میده و چه زمانهایی کمتر، این روند رو بطور کامل در یک جدول ثبت کنیم. یعنی بنویسیم که روزی چندبار اینکارو انجام میده؟ چه وقتایی بیشتر انجامش میده مثلا وقتی جلو تلویزیونه، یا وقتی حوصلش سر میره، یا وقتی رفت تو تختش بخوابه، چه مواقعی بیشتر انجامش میده؟ و چند دقیقه طول کشید؟ بعضی وقتا ممکنه این زمان رو نتونیم محاسبه کنیم ولی مهمترین چیزی که برای ما مهمه دو مورد اوله، پس به مدت یک الی دو هفته روزی چند بار و چه وقتایی اینکار رو انجام میده؟ 

گام چهارم:

 جدول رو بررسی میکنیم و مشخص میکنیم چه روزهایی کمتر و چه روزهایی بیشتر اتفاق افتاده. بعد تحلیل میکنیم و برای این زمان هایی که مشخص کردیم برنامه ریزی میکنیم. توجه داشته باشیم که کودکانی که بازی و سرگرمی زیادی ندارن تناوب این کار بیشتره. 

گام پنجم:

عواملی که باعث ایجاد این رفتار در فرزندمون شده(که در بالا بهش اشاره کردیم: عوامل فیزیکی و تنش ها) رو پیدا می کنیم و ریشه یابی می کنیم.

حرف آخر …

ما والدین همیشه از دوتا موضوع میترسیم و بچه هامون از این دو آسیب زیادی میبینن، یکی رسانه و دیگری مسائل جنسی! اما چرا سعی نمیکنیم با آموزش صحیح و اصولی، فرزندمون رو آگاه کنیم!مسائل جنسی در سنین مختلف برای بچه ها جذابیت های خاص خودش رو داره. و باعث کنجکاوی کودک میشه. در یه بازه سنی کودک ممکنه از تفاوت بین دختر و پسر سوال بپرسه و در بازه سنی دیگه از نحوه ی تولد نوزاد…

اما ما والدین میتونیم با کسب آگاهی در این زمینه به کنجکاوی های کودکمون پاسخ درستی بدیم و به جای اینکه فرزندمون اطلاعات ناقص و گاها غلطی رو از محیط های دیگه‌ای بگیره، در محیط امن خونه جواب کنجکاوی هاشو دریافت کنه.

تربیت جنسی کودک و نوجوان برای خودلمسی 

تربیت جنسی کودک و نوجوان از مهم ترین مسائلی است که پدر و مادرها باید به آن توجه داشته باشند اما اکثر والدین این موضوع را نادیده می گیرند و صحبت کردن در این باره را همچون تابویی می دانند که نباید به آن نزدیک شوند. غافل از اینکه این غفلت می تواند اشتباهات جبران ناپذیری را برای فرزندان به جای بگذارد و آینده کودک را تحت تاثیر قرار دهد و در کمال تاسف در کشور ما به دلیل ضعف دانش و مهارت اولیا، معلمان و حتی روانشناسان و روانپزشکان، منابع معتبری برای آموزش جنسی وجود نداشت. نسلی از فرزندان که با آزمون و خطا پرورش یافتند و بهای بی دانشی و بی مهارتی والدین را دادند.

اما استاد درنا شریفی محقق و مدرس دوره های فرزندپروری، یکی از دغدغه ها و کمبود های اموزشی کشور را پس از تحقیق های بسیار و جمع اوری اطلاعات، از منابع معتبر جهانی رفع کرده و در دوره جامع نقشه راه تربیت جنسی با بیش از هزار دانشجو به بررسی این موضوع میپردازه و با ارئه راهکارهایی از دل زندگی شخصی مخاطب این تابو رو از بین میبره . ناگفته نمونه که بدون تلاش والدین دسترسی به این هدف ممکن نبوده و نیست .