به عنوان والدینی آگاه باید بدانید که انجام دادن خود ارضایی در کودکان رفتاری دور از ذهن نیست و ممکن است کودک شما هم آن را انجام دهد. به طور کلی علت خود ارضایی در کودکان که معمولا جزیی از روند طبیعی رشد آنهاست، شامل موارد زیر است:
- کنجکاوی برای شناخت بدن: بیشتر در سنین نوزادی تا 6 سالگی رخ میدهد.
- کاهش استرس و اضطراب: به دلیل ترشح هورمونهایی مانند اندورفین و دوپامین، کودکان با انجام این کار احساس آرامش میکنند.
اما به طور خاص علت خودارضایی در کودکان دختر، میتواند شامل موارد زیر باشد و تحت تاثیر این عوامل رخ دهد:
- افزایش اطلاعات و آگاهی بیشتر نسبت به بدن
- تجربه تحریکات جدید
- مقابله با احساسات ناراحت کننده
- آسیبهای روحی و جنسی گذشته
در ادامه به طور کامل در ارتباط با هر یک از موارد بالا بحث خواهیم کرد، رفتارهای جنسی سالم و خطرناک کودکان در هر رده سنی را بررسی میکنیم و نحوه برخورد صحیح با کودک را آموزش میدهیم، پس چند دقیقه زمان بگذارید و با خواندن این مقاله آگاهی خودتان را برای کمک به فرزندتان بالاتر ببرید.
ویدیو روانشناسی کودکان: مسائل جنسی کودکان پسر!
سخنران: درنا شریفی، روانشناس کودک
خود ارضایی در کودکان
خودکاوی و خود ارضایی، نوعی رفتار شایع در کودکان است، به طوری که حتی ممکن است کودکان زیر 5 سال به راحتی آن را در مقابل دیگران انجام دهند. شاید والدین با دیدن فرزند خود احساس نگرانی کنند و تصور کنند که معصومیت کودکشان از دست رفته است، اما اینطور نیست.
کودکان خردسال درک درستی از فعالیت جنسی ندارند و تحریک دستگاه تناسلی به معنای داشتن فعالیت جنسی در آنها نیست. آنها تنها به دنبال کاوش و شناخت بدن خودشان هستند و گاهی نیز ممکن است این رفتار را برای کاهش استرس خود انجام دهند.
به گفته دیوید سوانسون، روانشناس کودک و خانواده در لس آنجلس: «این آغاز یک تجربه یادگیری مادام العمر در مورد بدن کودکان است که میتواند بعدا روی تمایلات جنسی آنها تاثیر بگذارد».
درک درست از علت خود ارضایی در کودکان به شما کمک میکند تا برخورد مناسبتری با کودک خود داشته باشید و بتوانید با واکنشهای مناسب از وقوع رفتارهای ناسالم آینده پیشگیری کنید.
تست احساس راحتی والدین در گفتگو در مورد موضوعات جنسی
نتیجه این تست روانشناسی به شما نشان میدهد که در گفتگو با فرزندتان درباره مسائل جنسی چقدر موفق هستید!
تا چه میزان هنگام صحبت در مورد موضوعات زیر با فرزندان خود احساس راحتی می کنید؟ برای شروع روی دکمه پایین بزنید:
بیشتر بخوانید:
نشانههای خود ارضایی کودکان
خود ارضایی در کودکان با بزرگسالان تفاوتهایی دارد و همانطور که گفتیم لزوما به معنای فعالیت جنسی نیست. در این بخش از مقاله شما را به نشانههای خود ارضایی کودکان که خطر جدی ندارند و رفتاری نسبتا طبیعی در جهت ارضای کنجکاوی کودک هستند، آشنا خواهیم کرد. پس اگر رفتارهای زیر را در کودک دلبند خود دیدید، جای نگرانی نیست:
کودکان تا 4 سال
کودکان در این مرحله ممکن است رفتارهای زیر را از خود بروز دهند:
- برهنه بودن به آنها احساس راحتی میدهد.
- دوست دارند اندام تناسلی خود را لمس کنند.
- ممکن است تمایل داشته باشند که اندام تناسلی کودکان یا بزرگسالان آشنای خود را لمس کنند.
- علاقمند به لمس اندام جنسی والدین خود هستند.
- دیدن بدن برهنه بزرگسالان کنجکاوی آنها را بیشتر میکند.
کودکان 5 تا 9 سال
کودکان در این رنج سنی:
- تمایل دارند تنها به حمام و توالت بروند و دوست دارند حریم خصوصی آنها حفظ شود.
- ممکن است در خلوت خود خود ارضایی کنند.
- در مورد تمایلات جنسی کنجکاو میشوند. (به عنوان مثال ممکن است در رابطه با تفاوتهای جنسیتی و نوع روابط و… از شما سوالهایی بپرسند.)
کودکان 10 تا 13 سال
کودکان در این گروه سنی ممکن است، نشانههای زیر را داشته باشند:
- کلمات جنسی و الفاظ خاصی را به کار ببرند.
- به رابطه با جنس مخالف علاقه نشان دهند.
- احتمال انجام دادن خودارضایی در خلوت نیز وجود دارد.
عوارض خود ارضایی کودکان
در بخش قبل اشاره کردیم که بیشتر رفتارهای جنسی کودکان طبیعی و بیخطر هستند و صرفا جنبه کنجکاوی دارند. اما شما به عنوان والدین آگاه، باید هوشیار باشید که این رفتارها به سمت رفتارهای ناسالم و خطرناک کشیده نشوند. اگر خود ارضایی در کودک به رفتاری ناسالم تبدیل شود، میتواند در هر رده سنی عوارض خاص خود را به دنبال باشد که معمولا شامل موارد زیر است:
- کودک درک کاملی از دو طرفه بودن عمل جنسی پیدا کرده است و تمایل به انجام آن دارد.
- کودک به این رفتار عادت پیدا میکند، نمیتواند روی فعالیتهای دیگر تمرکز کند و آن را به اجبار انجام میدهد.
- هر زمان که استرس دارد یا ناراحت است، خودارضایی میکند و تکرار آن در روز مدام بیشتر میشود.
- ممکن است برقراری رابطه جنسی با کودک دیگری را تصور کند.
- این امکان وجود دارد که اقدام به برقراری رابطه با کودک دیگر کند.
- تمایل به تماس دهانی و تناسلی با کودکان دیگر دارد.
- ممکن است مدام احساس کسالت و ناراحتی داشته باشد.
- تمایل دارد با حیوانات رابطه برقرار کند.
- کودکان دیگر را مجبور به رابطه جنسی میکند.
- برای برقراری رابطه پول مبادله میکند.
- تصاویر و فیلمهای مستهجن از خود یا دیگران منتشر میکند.
- دچار التهاب، درد، خارش، قرمزی و تورم در ناحیه تناسلی میشود.
- ممکن است با آسیب زدن به بافتهای حساس و دارای عروق خونی زیاد، دچار خونریزی شود.
- این احتمال نیز وجود دارد که دچار خشکی یا ترشح زیاد در ناحیه تناسلی شود.
- و…
کودکانی که چنین رفتارهایی را از خود بروز بروز میدهند، نیاز به بررسی و ارزیابی سریع دارند. باید علت این رفتارهای کودک توسط متخصص شناسایی شود تا بتوان اقدامات لازم جهت درمان و کنترل را انجام داد.
علت خود ارضایی در کودکان چیست؟
همه کودکان به طور ذاتی کنجکاو هستند و دوست دارند چیزهای بیشتری یاد بگیرند. اولین چیزی که کنجکاوی هر کودکی را برمیانگیزد و در دسترس او قرار دارد، بدنش است. آنها دوست دارند تمام قسمتهای بدن خود را بشناسند و گاهی حتی متوجه تفاوتهایی بین بدن خود و بدن خواهر یا برادر خود میشوند.
شاید از نظر بزرگسالان این کنجکاوی نوعی امر جنسی به نظر برسد، ولی برای کودک، این معنا را ندارد. در ادامه شما را با علت خود ارضایی در کودکان که جزیی از روند طبیعی رشد آنهاست، آشنا میکنیم:
1_ شناخت بدن
نویسنده و مربی جنسی، کیم مارتین، میگوید:«خود ارضایی کلمهای حساس برای اکثر مردم است. من ترجیح میدهم به جای این کلمه، از واژه خودکاوری یا لذت بردن از خود استفاده کنم».
فرقی نمیکند چه نامی برای آن انتخاب میکنید، به عقیده مارتین، این خودکاوی برای بسیاری از کودکان از سنین خیلی پایین شروع میشود. روند شناخت بدن برای کودکان در سنین مختلف به شرح زیر است:
نوزادی تا 3 سالگی
ممکن است تا قبل از سه سالگی، علائمی مانند نعوظ و ترشحات را در پسران و دختران خود ببینید که نشانه برانگیختگی جنسی نیستند و فقط نوعی رفلکس به شمار میآیند.
هر چه یک نوزاد بزرگتر میشود و هماهنگی بیشتری در دستها و بدنش ایجاد میشود، شیفتگی بیشتری برای لمس دستگاه تناسلی خود پیدا میکند. مددکار اجتماعی و کارشناس رشد کودک در دوناس، توضیح میدهد: «درست همانگونه که کودکان برای کشف وسایل داخل کابینت کنجکاو هستند، تمایل دارند تا آن چیزهایی را که در زیر پوشک پنهان شده است را نیز کشف کنند».
لورا ورسلر، مدیر اجرایی دسترسی به سلامت جنسی آلبرتا نیز میگوید: «همانطور که مکیدن انگشت شست دست میتواند برای یک کودک آرامشبخش باشد، مالیدن اندام تناسلی نیز میتواند چنین حسی داشته باشد».
از 3 تا حدود 6 سالگی
معمولا از حدود 3 تا 6 سالگی کودکان متوجه تفاوتهای بدن خود با همسالان و جنس مخالف خود میشوند. به گفته ورسلر: «این بازه سنی، همان زمانی است که کودکان ممکن است به دلیل کنجکاوی، دکتر بازی کنند تا تفاوتها را کشف کنند».
نکته: متخصصان نظرات متفاوتی در مورد معنای خودارضایی در کودکان دارند. برخی از آنها اعتقاد دارند که تخیلات جنسی تا زمان بلوغ اتفاق نمیافتند، یعنی حتی اگر پسری نعوظ صبحگاهی داشته باشد یا دختری مدام خودش را لمس کند، دلیلی بر تحریک و رسیدن به ارگاسم نیست. اما برخی دیگر از متخصصان نظر دیگری دارند. به عقیده آنها کودکان نیز میتوانند تحریک شوند و حتی ممکن است در دوران نوزادی نیز ارگاسم را تجربه کنند.
اما به طور کلی هیچ یک از این نظرات قطعی نیست، چون به دلایل اخلاقی، نمیتوان صحت آنها را روی کودکان بررسی کرد.
2_ کاهش استرس و اضطراب
به طور کلی دستورزی و مالش اندام تناسلی تا حد ارگاسم، میتواند باعث ترشح دوپامین و اندورفین شود، که این هورمونها باعث احساس آرامش میشوند. به همین دلیل برخی از کودکان از این رفتار برای کاهش دادن احساس استرس و اضطراب خود استفاده میکنند. در حقیقت هدف اصلی آنها از انجام این کار بیش از آن که لذت جنسی باشد، آرام شدن و احساس بیخیالی است.
بیشتر بخوانید:
علت خود ارضایی در کودکان دختر
خود ارضایی در کودکان آن طور که به نظر میآید موضوع ساده و قابل درکی نیست و مسئلهای کاملا پیچیده و چند وجهی است، به همین دلیل نیاز به درکی عمیق از جنبههای روانی و فیزیکی کودکان دارد. به طور معمول تکرار این رفتار در کودکان به خاطر دلایلی که بالاتر اشاره کردیم اتفاق میافتد، اما به طور خاص در دختران میتواند به دلایل زیر و تحت تاثیر محیط اتفاق بیفتد:
1_ افزایش اطلاعات و آشنایی با بدن خود
ارتباط با دنیای پیرامون و افزایش آگاهی، اطلاعات کودکان در ارتباط با بدنشان را افزایش میدهد. این آگاهی میتواند آنها را نسبت به بدنشان حساس کند و به تدریج باعث خود ارضایی شود.
2_ تجربه تحریکات جدید
احساسات جدیدی که کودک شما با لمس بدن خودش تجربه میکند باعث ایجاد تفکرات جدیدی در ذهن او شده و تمایل او را به انجام دادن خود ارضایی بیشتر میکند.
3_ مقابله با احساسات ناراحت کننده
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، یک علت خود ارضایی در کودکان کاهش دادن احساساتی مانند استرس و نگرانی است. کودکان دختر نیز به دلیل روحیه حساسی که دارند ممکن است برای کاهش این احساسات دست به چنین رفتاری بزنند.
4_ آسیبهای روحی و جنسی گذشته
گاهی اوقات آسیبهای گذشته میتواند کودکان را به سمت خود ارضایی بکشاند. این آسیبها میتوانند شامل مواردی مانند سوء استفادههای جنسی و روحی در گذشته باشند. در چنین شرایطی کودک تلاش میکند تا با خود ارضایی احساسات ناخوشایند گذشته را تغییر دهد.
در برخورد با خود ارضایی کودک چه عکس العملی داشته باشیم؟
این نکته خیلی مهم است که زمانی که متوجه شدید فرزندتان خود ارضایی میکند، چه برخوردی داشته باشید که اثرات منفی به دنبال نداشته باشد و اوضاع را بدتر نکند. بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید:
آرامش خودتان را حفظ کنید: واکنشهای تند و شدید شما به رفتار کودکتان، باعث احساس شرم شدید در کودکتان میشود و عزت نفس او را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین ضروری است که آرامش خودتان را حفظ کنید.
معنای حریم خصوصی را به کودکتان یاد بدهید: به کودک خردسال خود یاد بدهید که نباید در مقابل دیگران نواحی خصوصی خود را لمس کنند. به آنها بگویید که میدانید آنها اینکار را برای شناخت بیشتر بدنشان انجام میدهند اما افراد دیگر اجازه ندارند اندام خصوصی آنها را لمس کنند.
مراقب تصاویر و فیلمهای مستهجن باشید: باید مراقب باشید که کودکتان از اطلاعاتی که مناسب سنش نیست دوری کند و اگر متوجه شدید که او کنجکاوی زیادی برای کشف این مسائل دارد، به او بگویید: «میدانم که کنجکاو هستی و دوست داری چیزهای بیشتری یاد بگیری، میتوانیم کتابی که مناسب سن خودت هست تهیه کنیم تا اطلاعات بیشتری به دست بیاوری». همچنین میتوانید در این زمینه با روانشناسان مخصوص کودک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید:
درمان خود ارضایی در کودکان
برای ترک عادت خود ارضایی در کودکان باید گامهای زیر را طی کنید:
گام اول: با کودک خود صحبت کنید
در چنین شرایطی سعی کنید احساسی برخورد نکنید و منطقی رفتار کنید. سعی کنید بفهمید آنها این عمل را چند بار در روز انجام میدهند، کجا این کار را میکنند و چه احساسی نسبت به انجام این کار دارند.
گام دوم: در حد نیاز به آنها اطلاعاتی در این باره بدهید
باید آنها را توجیه کنید که نباید در مکانهای عمومی دست به چنین کاری بزنند تا از بروز سوء استفادههای جنسی پیشگیری کنید. انجام چنین کاری در ملا عام نشان از این دارد که کودک شما هنوز مفهوم اعضای خصوصی بدن را درک نکرده است.
گام سوم: در مورد خطرات این کار به او آگاهی دهید
بهتر است به او بگویید که انجام دادن این کار میتواند باعث ایجاد عفونت شود و کاری غیربهداشتی است و ممکن است باعث ایجاد درد شود.
گام چهارم: فعالیت جایگزین به او پیشنهاد دهید
مهمترین گام برای ترک هر عادتی، جایگزینی است. باید فعالیت جذاب دیگری را به او پیشنهاد دهید تا به جای خود ارضایی، خود را با او سرگرم کند و به او احساس خوشحالی بدهد. میتوانید با او به پارک بروید، با هم فیلم ببینید، ورزش کنید، در یک کلاس هنری ثبت نام کنید و…
انجام دادن چنین فعالیتهایی علاوه بر این که میتواند مهارت آنها را بالا ببرد، از استرس و تنش آنها نیز کم میکند.
گام پنجم: با یک متخصص مشورت کنید
در نهایت اگر متوجه شدید با هیچ روشی نمیتوانید خود ارضایی کودکتان را کاهش دهید و او این کار را بیش از حد انجام میدهد، به طوری که فعالیتهای روزانه او مختل شده است، حتما با یک روانشناس کودک صحبت کنید.
کلام آخر
اگر نشانههای خود ارضایی را در کودک خود مشاهده کردید، آرامش خودتان را حفظ کنید. به یاد داشته باشید که اصلیترین علت خود ارضایی در کودکان کنجکاوی است، اما اگر واکنش غلظی از خودتان بروز دهید ممکن است او را نسبت به این رفتار حساستر کنید و نتیجه معکوس بگیرید.
منابع:
