خوابیدن کودکان در کنار والدین یک امر معمول و رایج در فرهنگ ما است؛ تا جایی که در برخی موارد، کودکان جای یکی از والدین را در تخت میگیرند و مادر یا پدر مجبور میشود خارج از اتاق بخوابد! بسیاری از والدین حاضرند رابطه زناشویی خود را به قیمت فراهمکردن خواسته کودک و آرامش او فدا کنند؛ غافل از این که معایب خوابیدن در کنار کودک بهمراتب بدتر و ماندگارتر از مزایای موقتی آن خواهد بود. در این مقاله راهکارهایی برای جدا خوابیدن کودک 7 ساله را بررسی خواهیم کرد.
چرا باید اتاق خواب کودک را جدا کرد؟
بسیاری از والدین به دلایل مختلفی مانند جای کم، آرامش بیشتر کودک، خواب باکیفیت، نیاز کودک به رسیدگی، دسترسی راحت به کودک، کوچک بودن خانه و غیره به کودک اجازه میدهند کنار آنها بخوابد. درمورد سن مناسب برای جدا کردن اتاق خواب کودک در ادامه صحبت میکنیم؛ اما بهطورکلی، بهترین زمان برای جدا کردن اتاق کودک، زمانی است که او شروع به کشف دنیای اطرافش میکند. Lynelle Schneeberg، روانشناس و مدیر مرکز پزشکی کودکان Connecticut، در مورد لزوم جدا خوابیدن کودک 7 ساله از والدین میگوید:
فرقی نمیکند فرهنگ غالب، دین یا عقیده شخصی شما در مورد فرزندپروری چه باشد؛ در قریب به 90 درصد مواقع، خوابیدن کودک 7 ساله و بزرگتر با والدین نهایتاً مشکلساز خواهد شد. برخلاف باور عموم، اثر منفی این کار چیزی بیشتر از صرفاً روابط زناشویی والدین را تحتتاثیر قرار میدهد و قربانی اصلی خوابیدن خانوادگی، بیبروبرگرد خود کودک است! (منبع: Parents)
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: نقش مادر در فرزند پروری
معایب خوابیدن کودک کنار والدین چیست؟
با بزرگتر شدن کودک، مغز او عادتسازی و شرطیشدن را آغاز میکند؛ زیرا میخواهد به درک بهتری از سلسلهمراتب اتفاقات و دلایل آنها برسد. بهعنوانمثال، کودک نمیداند “علت” کفش پوشیدن چیست؛ اما میداند که هنگام خروج از خانه، باید حتماً چیزی به پا داشته باشد. مسئله خواب نیز به همین صورت است و بزرگترین مشکل خوابیدن کودک با والدین، ایجاد عادتهای نامناسب خواب محسوب میشود؛ یعنی کودک “خوابیدن” را مشروط به حضور والدین، صحبت با آنها، نوازش، در آغوش گرفتهشدن و شنیدن صدای نفس والدین میداند و در غیر این صورت، نمیخوابد. این مسئله از چند جهت مخرب است:
- باتوجهبه این وابستگی، جدا خوابیدن کودک 7 ساله منجر به بروز رفتارهای اضطرابی خواهد شد.
- کودک اصلاً نمیتواند بهتنهایی یا در مکان جدید بخوابد و این عادت در او ماندگار خواهد شد.
- کودکان حتی در خواب هم پرانرژی، فعال و بیقرار هستند و کیفیت خواب والدین را کاهش میدهند.
- زمان خواب والدین با کودکان متفاوت است و اگر با هم بخوابند، برنامهریزی ساعات خواب کودک غیرممکن خواهد شد.
در نهایت، رابطه والدین به علت حضور دائمی کودک از حالت معمول خارج میشود؛ بنابراین، کیفیت رابطه آنها تحتتأثیر یک عامل خارجی (کودک) قرار خواهد گرفت، نه خواستهها و ارتباط خود والدین. از طرفی، خواب خانوادگی برای خانوادههایی که کودک کمسنوسال یا دارای محدودیت حرکتی دارند کمی خطرناک است و خطر خفگی را افزایش میدهد. ضمناً در صورت مصرف قرصهای خوابآور توسط یکی از والدین، حتماً از خوابیدن به صورت خانوادگی اجتناب کنید.
- بیشتر بخوانید: خطاهای فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
چگونه کودک را عادت دهیم خودش بخوابد؟
برای اینکه در فرایند جدا خوابیدن کودک 7 ساله خود موفق شوید، باید حسابی صبور باشید؛ زیرا شما در حال تغییر یک عادت نهادینه شده در ذهن کودک هستید و پذیرش این مسئله برای کودک دشوار خواهد بود. درمورد راهکارهای جدا خوابیدن کودک 7 ساله در ادامه مفصلتر صحبت خواهیم کرد؛ اما باید بدانید که اولین قدم برای جدا کردن اتاق خواب کودک، جدا کردن تختخواب او است.
در درجه اول، شما باید باتوجهبه شناختی که از کودک خود دارید و رویکرد تربیتی که پیش گرفتهاید، کودک را بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم در جریان تصمیم خود برای جدا خوابیدن قرار دهید. در مرحله بعد، باید تخت خود را از کودک جدا کنید. شما باید اجازه دهید کودک هنگام خواب در اتاقخوابتان حضور داشته باشد؛ اما در تخت یا رختخواب مخصوص خودش بخوابد تا عادات اولیه و سادهتر، مانند نوازش، شنیدن صدای نفس والدین و غیره، از سرش بیفتند.
در مراحل بعدی، میتوانید محل خوابیدن را بهطورکلی از اتاقخواب خود، به اتاقخواب کودک منتقل کنید؛ یعنی بهصورت خانوادگی در اتاق کودک بخوابید. در این مرحله، کودک باید بهتنهایی در تخت خودش بخوابد و والدین روی رختخواب جدا باشند. کمکم میتوانید این کار را تنها با حضور یک والد انجام دهید یا یک شب درمیان در اتاق کودک بخوابید. همزمان با این کار، باید راهکارهای جدا خوابیدن کودک 7 ساله را آرامآرام اجرا کنید.
بهترین سن برای جدا کردن اتاق کودک
باتوجهبه آخرین یافتههای آکادمی اطفال آمریکا (The American Academy of Pediatrics)، نوزادان باید تا 6 ماهگی در اتاق والدین بخوابند و قبل از رسیدن به سن 1 سالگی، تنها خوابیدن را تجربه کنند. مسئله جدا خوابیدن کودک 7 ساله لزوما غیرنرمال نیست و نباید کودکتان را تحت فشار بگذارید؛ اما بیعلاقگی او برای مستقلشدن یک زنگ خطر محسوب میشود و نشانه عدم رشد برخی مهارتها در او است.
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند پسر
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند دختر
راهکار برای جدا خوابیدن کودک 7 ساله
نحوه جدا کردن اتاق بچه از والدین باتوجهبه سن کودک متفاوت است؛ اما با درنظرگرفتن رشد شناختی معمول کودکان در این سن، ما بیشتر روی روشهایی تمرکز میکنیم که گفتوگومحور باشند. علت انتخاب روشهای اینچنینی، احترام به شعور کودک است. کودکان در سنین زیر 5 سال درک محدودتری از رفتارها و علت بروز آنها توسط اطرافیان خود دارند؛ اما با ورود به 7 سالگی، کمکم تحلیل و بررسی تغییرات رفتاری دیگران را آغاز میکنند.
شما نمیتوانید یک کودک 7 ساله را فریب دهید و با وعده وعید، جای خوابش را عوض کنید؛ زیرا کودک در این رنج سنی نیاز به “توضیح“ دارد و با مشاهده این رفتار ناشناخته، نامعمول و نامهربانانه، احساس خطر میکند. این احساس خطر، یکی از دلایل اصلی مقاومت رفتاری برای جدا خوابیدن کودک 7 ساله به شمار میرود که متأسفانه برخی والدین، آن را به مسائلی مانند لجبازی، لوسبازی و غیره نسبت میدهند.
به همین ترتیب، شما باید در اجرای تمام راهکارهای زیر، عنصر گفتوگوی نیمه مستقیم را حفظ کنید و تمرکزتان روی جهتدهی به این گفتوگو برای کشف علت مقاومت کودک در جدا خوابیدن و ایجاد عادتهای تازه باشد. با بررسی راهکارها، این مسئله را بازتر خواهیم کرد:
1_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله با تقویت شخصیت مستقل او!
یکی از مهمترین دلایل مقاومت کودکان بزرگتر برای جدا خوابیدن، ترس درونی است؛ ترس ناشی از تغییر، تنهایی، حس ناتوانی و مهمتر از همه، حس رهاشدن توسط والدین! زمانی که کودک تا چنین سنی نیازمند حضور شما برای خوابیدن باشد، یعنی سایر مهارتهای شناختی او نیز به واسطه این وابستگی مخرب، پرورش نیافتهاند. چنین کودکی معمولاً در تفکر انتقادی و تحلیل صحیح موقعیت به مشکل میخورد و مسئله جدا خوابیدن را تنها به چشم یک رفتار بد و غیرمنصفانه از سوی والدین میبیند.
از طرفی، این وابستگی بیش از حد کودک احتمالاً حاصل کنترلگری خیرخواهانه شما است؛ یعنی شما اجازه کاوش، تجربه و ماجراجویی را به کودک ندادهاید و همیشه، هوایش را داشتید. در نتیجه، کودک اصلاً نمیداند باید
- چطور با یک تجربه جدید مواجه شود،
- احساساتش را با شما در میان بگذارد،
- و به شیوه صحیح، کمک بگیرد.
بنابراین، اولین راهکار برای جدا خوابیدن کودک 7 ساله، تقویت شخصیت مستقل او خواهد بود. شما میتوانید این کار را بهتدریج و با کمک فعالیتهایی مانند شرکت در کلاسهای ورزش گروهی، شرکت در کلاسهای فوقبرنامه هنر و غیره انجام دهید. البته گفتوگوی نیمه مستقیم، کمکگرفتن از یک روانشناس کودک، مطالعه کتابهای کودکانه و تماشای انیمیشنها با مضامین اینچنینی نیز روشهای مناسبی هستند.
2_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله با استراتژی رفتاری!
استراتژی رفتاری یا همان behavioral strategy معمولاً در حوزه مدیریتی مورد استفاده قرار میگیرد؛ اما خب شما هم مدیر خانه هستید! در استراتژی رفتاری، شما و همسرتان باید بهعنوان مدیران خانه، رفتار کودک را بهدقت زیر نظر بگیرید و علت و معلول مشخصی برای هر رفتار تعریف کنید که 5 مرحله مشخص دارد:
- شناسایی رفتار: کودک شبهای سهشنبه بهسختی میخوابد و مدام میخواهد قبل خواب با شما صحبت کند.
- درک رفتار: کودک به دلیلی، نیاز به حمایت عاطفی شما دارد.
- تحلیل رفتار: دلیل این حمایت عاطفی میتواند هر چیزی باشد؛ اما چرا کودک نمیتواند حرفش را مستقیم به من بزند و از روشهای غیرمستقیم استفاده میکند؟
- پیشبینی رفتار: با ادامه پیدا کردن این روند، کودک به سرکوب احساسات و ناگفته گذاشتن اتفاقات مهم عادت کرده و روشهای نامناسبی مانند گریه، وابستگی و رفتارهای اضطرابی را برای بروز این مسائل پیش میگیرد.
- کنترل رفتار: در صورت بروز این حالتها در کودک، از حالت خواب خارج میشویم و چراغها را روشن میکنیم تا بتوانیم بهدرستی و دقیق در مورد نگرانیها و ناراحتیهای او صحبت کنیم.
مهمترین مزیت استفاده از این استراتژی، شناخت عواملی است که کودک را به سمت خوابیدن در کنار شما سوق میدهد. در این مثال، نیاز کودک به صحبتکردن، برقراری ارتباط اجتماعی، جلبتوجه و حمایت عاطفی والدین دلایل تمایل او برای خوابیدن در کنار شما هستند. علل احتمالی این تمایل کودک، یکی از برنامههای معمول او در روز سهشنبه است؛ مانند یک کلاس ناخوشایند یا یک درس دشوار در مدرسه که کودک به واسطه عملکرد ضعیفش، در حاشیه قرار میگیرد یا خجالت میکشد و حس ناکافی بودن را تجربه میکند.
شما باید بتوانید با اجرای استراتژی رفتاری، روشهای جایگزین مناسبی برای حلوفصل این احساسات ناخوشایند کودک بیابید. به زبان ساده، شما باید کمکم کودک را از این محیط امن خارج کنید تا یاد بگیرد از ذهنش در برابر احساساتش دفاع کند! در این صورت، دیگر برای فرار از تجربه احساسات اینچنینی، صورتمسئله را با پناهآوردن به آغوش شما پاک نخواهد کرد.
3_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله با تغییر کلی سبک زندگی!
تنها خوابیدن برای کودکی که تا این حد به شما وابسته است، یک تغییر بزرگ و یک نقطه عطف اساسی در زندگی او محسوب میشود! بهعنوان والدین، شما باید این مسئله را به رسمیت بشناسید و متوجه باشید که جدا خوابیدن، قرار است کل ساختار و ابعاد زندگی کودک 7 ساله شما را تحتتأثیر (عمدتاً منفی!) قرار دهد؛ بههرحال، ایجاد تغییرات اینچنینی برای بزرگسالها هم دشوار است، دیگر چه برسد به کودکی که تابهحال، به شیوه دیگری زندگی نکرده است.
به همین ترتیب، یکی از توصیههای مهم کارشناسان برای بهبود شرایط اینچنینی، ایجاد یک موقعیت مشابه برای خودتان است؛ یعنی والدین باید همزمان با کودک، یک تغییر اساسی و قابلمشاهده در زندگی خود ایجاد کنند. این مسئله 3 مزیت مهم دارد:
- کودک واکنش بهتری به جدا خوابیدن خواهد داشت؛ زیرا با مشاهده سایر تغییرات، دیگر این مسئله را به خودش نمیگیرد و دچار ناامنی عاطفی نخواهد شد.
- زمانی که والدین نیز با یک تغییر بزرگ در سبک زندگی معمول خود مواجه شوند، رفتارها، مقاومتها و واکنشهای کودک را بهتر درک میکنند و میتوانند برخورد صبورانهتر و مؤثرتری داشته باشند.
- کودکان عاشق تقلید از بزرگترها هستند و شما بهترین الگوی آنها محسوب میشوید؛ بنابراین، اگر شما در حال انجام کاری باشید، کودک نیز علاقه خاصی به انجام آن کار پیدا خواهد کرد.
این که چه تغییری ایجاد کنید و چطور کودک را با خود همراه کنید، مسئلهای است که باید توسط شما و همسرتان مورد بررسی قرار بگیرد.
- بیشتر بخوانید: تاثیر عصبانیت مادر بر کودک
- بیشتر بخوانید: علت شیر نخوردن نوزاد چیست؟
- بیشتر بخوانید: جملات معجزه گر در تربیت فرزند
5_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله به کمک طرح دانشگاه Yale!
دانشگاه Yale طرحی برای تسریع و تسهیل روند جدا کردن اتاقخواب کودک دارد که شامل نوعی بازی تئاتری تعاملی میشود. در این طرح، کودک باید مانند بازیگر تئاتری رفتار کند که بینندگان در حال تماشای او هستند. در این نمایشنامه، کودک نقش شخصیتی را بازی میکند که باید برای خواب آماده شود؛ یعنی لباس عوض کند، مسواک بزند و غیره. پرده آخر نمایش، جایی است که کودک وارد اتاق خودش میشود، در تختش دراز میکشد و به مدت چند دقیقه، وانمود میکند که به خواب عمیقی فرورفته و حتی در جایش غلت میزند.
توجه داشته باشید که حین اجرای تمام این مراحل، کودک باید حالت “بازیگری” را حفظ کند و شما نیز در نقش عوامل پشتصحنه قرار بگیرید. بعد از اتمام آن چند دقیقه نهایی، وارد اتاق شوید و مانند تماشاگران تئاتر، برایش دست بزنید و تشویقش کنید؛ سپس، او را به اتاق خودتان دعوت کنید تا مثل هر شب، با هم بخوابید. حین اجرای این طرح، به این نکات توجه داشته باشید:
- بعد از اتمام نمایش، تنها او را تشویق کنید و اصلا اصرار نکنید که در تخت بماند.
- انتخاب طول صحنه تنها خوابیدن باید به عهده خود کودک باشد و کمکم افزایش پیدا کند.
- اگر کودک خودش دوست داشت کمی بیشتر در تختش بماند، این اجازه را به او بدهید؛ اما ناگهان از اتاق خارج نشوید و تنهایش نگذارید.
- این بازی را حداقل برای یک هفته انجام دهید. شاید لازم باشد شبی چند بار این نمایش را اجرا کنید.
بعد از 2 هفته، زمان پرده نهایی (خوابیدن در تخت) به حد قابلتوجهی میرسد؛ مثلاً 10 تا 15 دقیقه. هنگامی که کودک برای چنین مدت طولانی در حالت خواب قرار بگیرد و نقش یک فرد خوابیده را بازی کند، واقعاً خوابش میبرد و دیگر از جایش بلند نخواهد شد. توجه داشته باشید که امکان بیدارشدن کودک در نیمهشب و ترسیدن او وجود دارد؛ بنابراین، در اتاقش را کاملاً باز بگذارید و خانه را تاریک نکنید.
4_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله با در هم شکستن مقاومتش!
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، کودک در سن 7 سالگی و بالاتر نیاز به توضیح قانعکننده برای این تغییر رفتار ناگهانی والدین خواهد داشت. در این مورد، باید توجه کنید که فهم کودک تنها در همین حد است که نیاز به دلیل دارد؛ بنابراین، نباید برای قانعکردن او از هر روش یا گفتاری استفاده کنید. توصیه میکنیم با درنظرگرفتن حساسیت این مسئله، حتماً کلماتتان را بادقت انتخاب کنید.
اما درهرحال، کودک در مراحل اولیه واکنش مناسبی به این مسئله نشان نخواهد داد و مدام از شما خواهش میکند نظرتان را تغییر دهید؛ در مواردی، کودکان ممکن است دست به رفتارهای نامناسبی مانند قفلکردن در اتاق، سرزنش یکی از والدین بابت این تصمیم، اعتصابغذا و غیره بزنند. برای این که مقاومت ناشی از جدا خوابیدن کودک 7 ساله را بشکنید، از روشهای زیر کمک بگیرید:
- جلسه مشاوره با روانشناس کودک برگزار کنید.
- نگرانی کودک را به رسمیت بشناسید و برای بهبود شرایط با او مذاکره کنید؛ مثلاً میتوانید سرعت این تغییر را کاهش دهید.
- رفتار شما و همسرتان باید کاملاً یکسان باشد تا کودک قاطعیت و موافقت متقابل شما در اجرای این قانون جدید را بهخوبی درک کند و هیچ یک از والدین را بهتنهایی سرزنش نکند.
- رفتار بالغانه و منطقی خود را حفظ کنید و تحت هیچ شرایطی، تسلیم لجبازی کودک نشوید. بهعنوانمثال، همیشه غذایش را آماده کنید؛ اما اگر از خوردن آن خودداری کرد، واکنش شدید نشان ندهید تا احساس نکند توجه شما را از این طریق به دست آورده است.
- مفهوم قانون را برایش یادآوری کنید و بگویید همانطور که قانون مدرسه، پوشیدن یونیفرم است؛ قانون خانه ما هم جدا خوابیدن است که باید کمکم اعمال شود.
- بهصورت غیرمستقیم به کودک بفهمانید که همه نیاز به فضای خصوصی دارند و او باید این حق را برای شما قائل شود.
توجه داشته باشید که نباید تحت هیچ شرایطی، از مواضع خود پایین بیایید و ناگهان تسلیم خواسته کودک شوید.
6_ جدا خوابیدن کودک 7 ساله با ایجاد روتین!
هر چه بگوییم و هر کاری بکنیم، باز تجربیات اینچنینی با مقداری ترس، لجبازی، سرکشی و مقاومت از طرف کودک همراه خواهند بود. برای بهبود این موارد، شما باید از روشهای مناسبی برای پرتکردن حواس کودک استفاده کنید. مهمترین نکته در مورد این روشها، غیرمستقیم بودن آنها است؛ یعنی نباید این پیام را به کودک منتقل کنید که در نتیجه رفتارهای بدش، کوتاه آمدهاید و میخواهید جدا خوابیدن را برای او “جبران“ کنید! اجازه ندهید این باور برای کودک ایجاد شود که حتی خودتان هم قبول دارید جدا خوابیدن، یک “اشتباه” است.
با درنظرگرفتن این مسئله مهم، شما میتوانید از موارد زیر برای پرتکردن حواس کودک استفاده کنید و برای اثربخشی بهتر، آنها را در قالب یک روتین مناسب قبل خواب به کودک ارائه دهید:
- مرتبکردن اتاق
- نوشیدن یک نوشیدنی گرم
- دوشگرفتن
- مسواکزدن، شستن صورت و شانه کشیدن مو
- عوضکردن لباس و پوشیدن لباسخوابهای فانتزی و مطابق سلیقه کودک
- پخش موسیقی آرام
- انجام فعالیتهای خانوادگی قبل از خواب به انتخاب خود کودک؛ مانند مطالعه، تماشای یک انیمیشن کوتاه، صحبت در مورد اتفاقات آن روز، بردگیم و غیره
- کمکردن نور خانه بهصورت تدریجی
نکته مهم در این بخش این است که باید روتین را با کمک و همراهی خود کودک بنویسید؛ زیرا لازم است نشان دهید که همچنان دوستش دارید و نظرات او برای شما مهم است. سایر راهکارهای جدا خوابیدن کودک 7 ساله به شرح زیر هستند:
- خرید وسایل اتاقخواب و دیزاین فضای اتاق را کاملاً طبق سلیقه کودک انجام دهید.
- وسایل مخصوص خواب، مانند لباسخواب مخصوص، چراغخوابهای فانتزی، روتختیهای کارتونی و غیره برای کودک تهیه کنید.
- مصرف قند و شکر را چند ساعت قبل از خواب محدود کنید تا با ایجاد انرژی مضاعف، مغز کودک را تحریک نکنند.
- تماشای تلویزیون و کار با لوازم الکترونیکی را حداقل 2 ساعت قبل خواب ممنوع کنید.
- کودک را در طول روز با ورزش و فعالیت خسته کنید تا مقاومت و بداخلاقی کمتری هنگام خواب داشته باشد و خوابش عمیقتر شود.
- یک برنامه منظم برای ساعات خواب و بیداری کودک ایجاد کنید و در صورت پایبندی کودک به آن، برایش پاداش در نظر بگیرید.
- ترسهای کودک، مانند ترس از تاریکی یا هیولاها را به رسمیت بشناسید و برای حل آنها زمان بگذارید.
- زمان مناسبی را برای شروع تغییر انتخاب کنید که همزمان با اتفاقات مهم زندگی کودک نباشد.
- کودک را تشویق کنید که ساعات بیشتری از روز را در اتاقش بگذراند تا هم با فضای آن جا احساس راحتی پیدا کند، هم “تنها بودن” را یاد بگیرد.
- در صورت امکان، حیوانات خانگی آرام و مهربان، مانند سگ یا گربههای نژاد آرام برای او به خانه بیاورید تا با هم در اتاق بخوابند.
در نهایت، این مسئله را با یک روانشناس کودک در میان بگذارید؛ زیرا بهاحتمال زیاد، تمایل شدید کودک به خوابیدن با شما ریشه در اضطراب جدایی و سایر موارد اینچنینی خواهد داشت که باید دراسرعوقت مورد بررسی و درمان قرار بگیرند.
کلام آخر
شاید جدا خوابیدن کودک 7 ساله برای شما یک امر بدیهی باشد؛ اما دقت کنید که خوابیدن با شما و در کنار شما، تنها روشی است که کودک میشناسد و تابهحال، این کار را بهصورت دیگری انجام نداده است. زمانی که اقدام به جدا کردن اتاقخواب کودک میکنید، او باید درآنواحد با دو مسئله کنار بیاید:
- تجربه جدید و ترسناکی که باید تنهایی با آن مقابله کند،
- درگیری فکری و احساس عدم امنیت عاطفی که با تغییر رفتار شما دچارش میشود.
مسئله جدا خوابیدن کودک 7 ساله ازاینجهت حائز اهمیت است که احتمالاً ریشه در ترسهای درونی و بیرونی و حس ناتوانی کلی در وجود کودک دارد؛ بنابراین، هنگام حل این مشکل باید صبور باشید، درک کنید که مسئله سادهای نیست و حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
منابع
