تربیت کودک مستقل به گونه‌ای که او بتواند استقلال پیدا کند، یک فرآیند طولانی و چالش‌برانگیز است. برای تربیت کودکان مستقل در هر سنی به آموزش‌هایی جدید و کاربردی نیاز خواهید داشت. در ادامه، چندین راهکار کلی برای کمک به کودکان در بهبود استقلال آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:

• وظایف ساده و راحت را به کودک واگذار کنید.
• صبور باشید و کودک را به انجام دادن کارها تشویق کنید.
• در زمان درست از فرزند خود حمایت کنید و همیشه حضور نداشته باشید.
• انتظارات و هدف خود را از کودک، به طور واضح برای او بیان کنید.
• اجازه دهید کودک لوازم شخصی خود را انتخاب کند.
• به کودک مرتب‌ کردن و تمیز کردن را بیاموزید.
• بستن بند کفش یا زیپ کوله پشتی را به او یاد دهید.
• مسواک زدن را آموزش دهید و اجازه دهید خود کودک انجام دهد.

کودکان وابسته چه نشانه‌هایی دارند؟

کودک وابسته به فردی اطلاق می‌شود که به صورت مستمر و شدید به دیگران محتاج است. این نیاز به اندازه‌ای است که بر روی رفتارها و عملکرد و نتیجتا رشد سالم آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. این نوع وابستگی معمولاً نتیجه‌ای از نقص در تأمین نیازهای عاطفی و روانی کودک است و می‌تواند به مشکلات روانی و اجتماعی در طول زندگی کودک منجر شود.

والدین با افزایش آگاهی خود باید خطاهای فرزند پروری را کاهش دهند. برای تربیت کودک مستقل شما باید نشانه‌های وابستگی را به خوبی بشناسید. در این مقاله، به بررسی نشانه‌هایی که کودکان وابسته ممکن است داشته باشند، پرداخته خواهد شد.

نشانه‌ های رفتاری کودک وابسته

تربیت فرزند مستلزم داشتن دانش و آگاهی لازم در این زمینه است. سبک ‌های فرزند پروری غلط می‌تواند تاثیر منفی در آینده او بگذارد. برای مثال کودکان وابسته معمولاً رفتارهای خاصی را نشان می‌دهند که می‌تواند به عنوان نشانه‌های وابستگی در نظر گرفته شود. این نشانه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• نیاز به تأیید و تشویق مداوم از سوی دیگران
• نگرانی شدید درباره از دست دادن شخص خاص
• نقص در توانایی ایجاد روابط سالم و متعادل با همسالان
• ناراحتی و استرس در صورت جدایی از افراد مورد علاقه خود
• نشان دادن رفتارهای خودآگاهانه و منفی به منظور جلب توجه دیگران
• عدم توانایی در مدیریت احساسات مثل خشم و ناراحتی

بیشتر بخوانید:

• تربیت فرزند
• فرزند پروری چیست؟

• نشانه‌ های روانی کودک وابسته

کودکان وابسته ممکن است تغییرات روانی و رفتاری خاصی داشته باشند که می‌تواند به علت وابستگی آن‌ها باشد. برخی از این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:

• اضطراب و استرس مداوم
• ناتوانی در تمرکز و توجه
• کاهش اعتماد به نفس و احساس عدم ارزشمندی
• افسردگی و سرخوردگی مداوم

بیشتر بخوانید:‌

• خطاهای فرزند پروری
• سبک های فرزند پروری غلط

نشانه‌ های ارتباطی کودک وابسته

کودکان وابسته ممکن است دشواری‌هایی در برقراری و حفظ ارتباطات اجتماعی داشته باشند. برخی از این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• عدم توانایی در برقراری روابط دوستانه صحیح
• کمبود مهارت‌های اجتماعی
• ترس و اضطراب در مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی جدید
• وابستگی شدید به یک شخص خاص و انعطاف‌پذیری کم در قبال تغییرات روابط

خصوصیات کودک مستقل

استقلال مفهوم پیچیده‌ای است اما برای کودکان به معنی، داشتن احساس کنترل بر زندگیشان است. کودک مستقل می‌تواند خودش تصمیم گیری کند، مسائلش را حل کرده و از خود مراقبت کند. کودکی که مستقلانه رشد کرده است، به توانایی‌های خود اعتماد دارد. مطمئناً برای تربیت کودک مستقل شما باید آزادی عمل به فرزند خود بدهید.

هنگامی که کودکی احساس استقلال دارد، برای امتحان کردن چیزهای جدید ریسک می‌کند. احساس اعتماد به نفس در این کودکان بالا است و استقامت بیشتری در برابر مشکلات دارند. کودک مستقل به دلیل خودمختاری می‌تواند بیشتر دنیای اطرافش را کشف کند و از استعدادهای خود استفاده کند.

معایب وابسته بودن کودک

وابستگی بیش از حد کودک به دیگران و عدم توانایی تجربه استقلال بدون والدین، می‌تواند به مشکلاتی منجر شود. برخی از معایب وابسته بودن کودک عبارتند از:

– کاهش توانایی فردی

وابستگی بیش از حد به دیگران می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس و خودکارآمدی کودک منجر شود. زمانی که کودک در هر تصمیمی به کمک دیگران نیاز داشته باشد، تجربه موفقیت شخصی خود را نخواهد داشت و به تدریج احساس می‌کند که قادر به انجام وظایف خود نیست.

بیشتر بخوانید: 

• تربیت کودک پنج ساله

– کاهش استقلال

وابستگی بیش از حد می‌تواند کودک را از تجربه استقلال و مسئولیت‌پذیری باز دارد. آن‌ها ممکن است تمایلی به انجام وظایف روزمره خود نداشته باشند و به جای آن وابستگی به دیگران را جستجو کنند.

– کاهش مهارت‌های اجتماعی

وابستگی بیش از حد به والدین می‌تواند توانایی کودک در برقراری ارتباطات اجتماعی را کاهش دهد. آن‌ها ممکن است دچار مشکلات در برقراری روابط دوستانه با همسالان یا نداشتن تفاهم و همکاری در گروه‌ها شوند.

– محدودیت در توسعه مهارت‌ها

نداشتن استقلال فردی کودک بدون شک باعث محدودیت در توسعه و بهره‌برداری از مهارت‌های فردی او می‌شود. به دلیل این که آن‌ها ترس از دست دادن دارند، فرصت کمتری برای آزمودن و تجربه کسب مهارت‌های جدید خواهند داشت.

– کاهش استقلال در تصمیم‌گیری

وابستگی زیاد به دیگران ممکن است منجر به کاهش توانایی کودک در تصمیم‌گیری شود. آن‌ها مطمئنا به طور مداوم در هر موردی به والدین خود وابسته هستند و نمی‌توانند به طور مستقل انتخاب‌های شخصی را تجربه کنند.

فواید مستقل شدن کودک

مستقل شدن کودک شامل مجموعه‌ای از خصوصیات و رفتارهاست که نشان می‌دهد کودک قادر است به طور مستقل در مواجهه با چالش‌ها و وظایف روزمره خود عمل کند. این ویژگی‌ها ممکن است در هر کودک به صورت متفاوتی ظاهر شوند، اما در کل عبارتند از:

1- حل مسائل

کودکی که مستقل است توانایی حل مسائل و مواجهه با مشکلات را دارد. او می‌تواند با دقت مسئله را تجزیه و تحلیل کند و راه‌حل‌های متنوعی را برای حل آن‌ها ارائه دهد.

2- خودکفایی

کودکان مستقل توانایی انجام وظایف و فعالیت‌های روزمره خود را بدون وابستگی به دیگران دارند. آن‌ها می‌توانند خودشان لباس بپوشند، غذای خود را بخورند، به دستشویی بروند و وظایف خانه را انجام دهند. آموزش خودکفایی در تربیت فرزند پسر تاثیر مثبتی در آینده کاری او می‌گذارد.

3- تصمیم‌گیری مستقل

کودک مستقل قادر به انتخاب و تصمیم‌گیری در موقعیت‌های مختلف است. آاین کودکان می‌توانند بین گزینه‌های موجود تصمیم بگیرند و مسئولیت تصمیمات خود را بپذیرند.

4- خودباوری

کودکانی که مستقل هستند به خود و توانایی‌های خود اعتماد دارند و از خودباوری بالا برخوردار هستند. آن‌ها باور دارند که می‌توانند تحقق بخشیدن به اهداف خود را تحت هر شرایطی ممکن کنند.

5- اعتماد به نفس

کودکانی که مستقل هستند، به خود اعتماد دارند و با اطمینان به توانایی‌ها و مهارت‌های خود نگاه می‌کنند. آن‌ها احساس می‌کنند که می‌توانند با چالش‌ها مقابله کنند و به تدریج از پیشرفت خود لذت می‌برند.

6- مسئولیت‌پذیری

کودکان مستقل مسئولیت‌های خود را درک می‌کنند و به آن‌ها عمل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند درک کنند که انجام وظایف خود می‌تواند تأثیر مستقیمی بر زندگی و آینده آن‌ها داشته باشد.

7- توانایی همکاری و ارتباط

کودکان مستقل توانایی برقراری ارتباط موثر با افراد دیگر را دارند و می‌توانند در گروه‌ها و تیم‌ها همکاری کنند. آن‌ها می‌توانند نیازها و احساسات خود را بیان کنند و به دیگران گوش دهند.

بیشتر بخوانید:

• فرزند پروری مقتدرانه

8- خود-دوستی

کودکی که استقلال دارد به خود اهمیت می‌دهد و به مراقبت از سلامت و بهداشت شخصی خود توجه می‌کند. این کودکان می‌توانند برای مراقبت از سلامتی خود تصمیم‌های بهتری بگیرند. در تربیت فرزند دختر خود در زمینه سلامت حساسیت بیشتری مد نظر است.

9- انعطاف‌پذیری

کودکان مستقل قادر به تطبیق با تغییرات و شرایط جدید هستند. آن‌ها توانایی تغییر برنامه‌ها و راه‌حل‌ها را دارند و به شکل‌های مختلفی با موقعیت‌های متفاوت روبرو می‌شوند.

10- پشتکار و استقامت

کودکی که مستقلانه رشد کرده است، از پشتکار و استقامت برای رسیدن به اهدافش بهره می‌برد. او توانایی مقابله با موانع و پیشرفت در مسیر خود را دارد.

11- خلاقیت

کودکان مستقل خلاقیت بالایی دارند و می‌توانند راه‌حل‌های خلاقانه برای مواجهه با مشکلات و دستیابی به اهداف خود پیدا کنند.

12- مدیریت زمان

کودکی که مستقل شده است توانایی مدیریت زمان خود را دارد. او می‌تواند برای وظایف و فعالیت‌های مختلف برنامه‌ریزی کند و به طور مؤثر از زمان خود استفاده کند.

راهکارهای تربیت کودک مستقل

داشتن میل ذاتی به استقلال همیشه در کودکان وجود داشته است. کودکان همیشه مشتاق انجام دادن کارهای کوچک به تنهایی هستند. در طول دوره بزرگ شدن آن‌ها مایل هستند، تمامی کارها را خودشان انجام دهند. برای تربیت کودک مستقل لازم است شما مسئولیت‌های کوچک و پیش پا افتاده را بر عهده کودکان بگذارید. انجام دادن اقدامات ساده مانند انتخاب لباس یا پوشیدن کفش می‌تواند در رشد شخصیتی آن‌ها تاثیر مثبت بگذارد.

هنگامی که به کودکان اجازه دهیم وظایفشان را خودشان انجام دهند، این اقدامات جزئی به دستاوردهای بزرگتر ختم می‌شود. برای تربیت کودک مستقل اجازه دهیم آن‌ها کارهای جدید انجام دهند، یاد بگیرند و تکامل پیدا کنند.

بیشتر بخوانید:‌

• تربیت فرزند دختر 
• تربیت فرزند پسر

راهکارهای موثر برای تربیت کودک مستقل

در ادامه راهکارهای موثر و عملی برای تربیت کودک مستقل را شرح دادیم:

1. سپردن وظایف کوچک: به کودکتان وظایف کوچک و جزئی که می‌تواند از عهده آن‌ها بر بیاید را واگذار کنید.
2. صبور بودن: تربیت فرزند یک پروسه زمان‌بر است که نیازمند صبر است. ناامید نشوید و کودک را برای انجام دادن وظایف کوچک تشویق کنید.
3. حمایت در زمان درست: به کودک در زمان لازم کمک کنید، اما تمامی کارها را شما انجام ندهید. به کودک اجازه دهید مسئولیت وظایف را خودش برعهده بگیرد.
4. تعیین هدف: انتظاراتی که از مستقل شدن فرزند خود دارید را به صورت واضح برای او بیان کنید. با مشخص شدن هدف گیری و چالش‌ها بین والدین و کودک کاهش پیدا می‌کند.
5. انتخاب لوازم شخصی: در تربیت کودک مستقل اجازه تصمیم گیری، مهم‌ترین بخش است. انتخاب کردن لباس به کودک کمک می‌کند تا ترجیحات و نظراتش را بیان کند. مهارت تصمیم گیری، اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را افزایش می‌دهد.
6. مرتب کردن وسایل شخصی: مرتب کردن تخت‌خواب کار پیش پا افتاده‌ای به نظر می‌رسد. اما همین وظیفه به ظاهر ساده، باعث می‌شود کودک در پروسه انجام دادن آن، نظم را یاد بگیرد.
7. بستن بند کفش: یکی از ساده‌ترین و جزئی‌ترین کارهایی که برای تربیت کودک مستقل می‌توان انجام داد، یاد دادن بستن بند کفش‌ها است. بستن بند کفش‌ها به کودک کمک می‌کند تا در انجام دادن کارهای ظریف و کمی پیچیده، بهتر عمل کند.
8. مسواک زدن: استفاده از خمیر دندان و رسیدگی به دندان‌ها، زمینه‌ی ایجاد عادت‌های سالم در روند رشد کودک است.

سخن پایانی

تربیت کودک مستقل مستلزم واگذار کردن وظایف کوچک و ساده است. فرایند یادگیری آن‌ها از راحت‌ترین کارها، مثل پوشیدن لباس‌های خود تا کمک کردن در کارهای خانه شروع می‌شود. اجازه دهید که کودک مرحله به مرحله پیش برود و احساس ارزشمندی در او تقویت شود. در نهایت شما باید به کودک فرصت اشتباه کردن و یادگیری بدهید تا او رشد کرده و استقلال پیدا کند.

منابع:‌
Raising Confident, Independent Children
Tips & benefits of raising independent children
Promoting children’s independence