تربیت کودک هشت ساله؛ 6 نکته + 7 راهکار

پدر و مادر بودن برای یک کودک و تربیت کودک هشت ساله می‌تواند سرشار از چالش‌ها و بی‌حوصلگی‌ها باشد و هم سرشار از لذت‌ها و تجربیات تازه و منحصربه‌فرد! برای تربیت کودک هشت ساله خود چه می‌کنید؟ آیا چیزی از ویژگی‌های کودکان هشت ساله می‌دانید؟

آیا می‌دانید چگونه بحران‌ها را به فرصتی برای رشد خودتان و کودکتان بدل سازید؟

والد بودن در هشت سالگی کودکان همچون سایر سنین، نیاز به صبر، حوصله، آموزش و درک عمیق از نیاز‌های جسمی و روانی کودکتان دارد.

در این مقاله، شش نکته ضروری و هفت راه حل عملی را با هدف حمایت از شما والدین در مسیر تربیت فرزند هشت ساله خودتان بررسی خواهیم کرد. پس تا انتها، خوشحال می‌شویم اگر با ما باشید.

والدین چه چالش‌هایی ممکن است با فرزندان هشت ساله خود داشته باشند؟

شما به عنوان والدین، ممکن است چالش‌های مختلفی با فرزندان هشت ساله خود داشته باشید. برخی از این چالش‌ها را ببینید:

1_ چالش استقلال کودکان

کودکان هشت ساله به سرعت در حال اشتیاق و میل بیشتر برای استقلال و خودمختاری بیشتر هستند. آن‌ها ممکن است در برابر راهنمایی یا توصیه‌های والدین یا معلمان خود مقاومت کنند که منجر به بروز تنش و درگیری‌هی احتمالی خواهد شد.

2_ احساسات و عواطف

از آنجا که کودکان هشت ساله آگاهی هیجانی بیشتری پیدا می‌کنند، احتمال دارد که با احساسات و عواطف زیادی روبرو باشند و در تنظیم احساسات و ابراز مناسب آن دچار مشکل شوند و در نتیجه این عدم توانایی، دائماً دچار نوسانات خلقی، عصبانیت، خشم، ناامیدی یا گوشه‌گیری شوند.

3_ ارتباطات اجتماعی

اینکه کودکان هشت ساله شما چگونه با هم سن و سالان خود ارتباط بگیرند، چالش بزرگی است. کودکان در این سن ممکن است گاهی احساس طرد شدن داشته باشند، گاهی احساس حسادت، گاهی ناامیدی و گاهی هم فشار سایر هم سن و سالانشان مثل آزار و اذیت و …

4_ فشار تحصیلی

چون کودکان هشت ساله به تازگی پا به مدرسه گذاشته‌اند و کلاس اول را نیز پشت سر گذاشته‌اند، افزایش انتظارات والدین و معلمین و بزرگترها می‌تواند یک چالش برای خودشان و البته برای والدینشان باشد.

والدین هم با چالش‌هایی در ارتباط با انگیزه دادن به فرزندشان، مدیریت تکالیف و رفع مشکلات یادگیری یا اضطراب عملکرد مواجه خواهند شد.

5_ استفاده از فناوری

کودکان هشت ساله به عنوان افرادی که با وسایل الکترونیکی بزرگ شده‌اند و نبود این وسایل را ندیده‌اند، به سرعت جذب کالاهای دیجیتال مثل تبلت و موبایل می‌شوند و سخت می‌توان آنان را متوجه کرد که افزایش ساعات استفاده از این وسایل، چقدر می‌تواند آسیب‌زا باشد و آنان را از زندگی واقعی دور کند.

به جز آسیب‌های جسمی  مثل ضعیف شدن چشم‌ها، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب و تاثیر بر رشد اجتماعی، شناختی و فیزیکی کودکان را هم باید جزو این چالش‌ها در نظر بگیریم.

تغییرات و رشد شناختی کودک هشت ساله چگونه است؟

رشد شناختی کودکان هشت ساله با انتقال از سنین اولیه کودکی به سنین میانی، دست‌خوش تغییرات قابل توجهی می‌شود.  چند جنبه کلیدی رشد شناختی را می‌توان در این سن با استفاده از مقالات علمی و یافته‌های تحقیقاتی مشاهده کرد:

جنبه اول: افزایش ظرفیت حافظه

کودکان هشت ساله در هر دو ظرفیت حافظه کوتاه مدت و بلندمدت پیشرفت می‌کنند. تحقیقات انجام شده در سال 2008 نشان می‌دهد که کودکان در این سن، مهارت‌های حافظه بهتری دارند. این اتفاق به آن‌ها اجازه می‌دهد تا اطلاعات را در ذهن خود نگه داشته و در حین انجام وظایف مختلف دستکاری و شخصی‌سازی کنند. والدین می‌توانند با تشویق کودکان به انجام فعالیت‌هایی که حافظه را به چالش می‌کشند (مانند پازل‌ها، بازی‌ها و داستان سرایی) از این پیشرفت حمایت کنند.

جنبه دوم: پیشرفت در حل مسأله و استدلال

نظریه رشد شناختی ژان پیاژه بر ظهور تفکر استدلال و حل مسئله معمولاً در حدود هفت تا یازده سالگی کودکان تأکید دارد. کودکان هشت ساله افزایش مهارت در استدلال منطقی و توانایی‌های حل مسأله را نشان می‌دهند. مثلاً آن‌ها می‌توانند ‌اشیا را براساس معیار‌های مختلف طبقه‌بندی کنند، خوب را از بد تشخیص دهند، قوانین را بفهمند و برای خواسته‌هایشان استدلال بیاورند.

جنبه سوم: مهارت‌های زبانی و ارتباطی

هرچه سن کودکان بیشتر می‌شود، مهارت‌های کلامی و ارتباطی آن‌ها بیشتر می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد کودکان در این سن به سرعت در حال گسترش دایره واژگان، استفاده از پیچیدگی‌های زبانی و قواعد دستور زبان و همچنین هوش کلامی بالا هستند.

والدین می‌توانند با مشارکت در مکالمه با کودکان و انجام فعالیت‌هایی مثل داستان‌گویی، نوشتن و کتاب خواندن، مهارت زبانی فرزندشان را تقویت کنند.

تغییرات و رشد حرکتی کودک هشت ساله چیست؟

در تربیت کودکان هشت ساله توجه داشته باشید که آن‌ها با اصلاح دائمی مهارت‌های حرکتی خود و ایجاد هماهنگی بیشتر، زمینه را برای انجام انواع و اقسام فعالیت‌های بدنی مثل ورزش‌های گوناگون فراهم می‌کنند.

چهار تغییر کلیدی در رشد حرکتی مشاهده شده در کودکان هشت ساله را بخوانیم:

1-  بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف

کودکان هشت ساله پیشرفت‌ قابل توجهی در مهارت‌های حرکتی ظریف از جمله هماهنگی دقیق دست و چشم و انجام یک مهارت ظریف نشان می‌دهند. تحقیقات هندرسون و ساگدن در سال ۲۰۰۷ نشان می‌دهد که کودکان در این سن مهارت بیشتری در فعالیت‌هایی مانند نوشتن، نقاشی، استفاده از ابزار و دستکاری‌اشیاء کوچک نشان می‌دهند.

والدین می‌توانند با فراهم کردن فرصت‌هایی برای فعالیت‌هایی که به حرکات دقیق دست نیاز دارند، مانند هنر‌ها و صنایع دستی و همچنین نواختن آلات موسیقی از رشد حرکتی ظریف کودکان حمایت و پشتیبانی کنند.

2- تسلط بر مهارت‌های حرکتی بزرگ

در سن هشت سالگی، کودکان معمولاً مهارت‌های حرکتی درشت و غیرظریف مانند دویدن، پریدن، پرتاب کردن اشیا با دقت را به خوبی یاد می‌گیرند. آن‌ها در هماهنگی حرکات و حفظ تعادل در حین فعالیت‌های بدنی مهارت بیشتری پیدا می‌کنند که این امر، به ورزش و فعالیت بدنی آن‌ها در فضای باز کمک می‌کند. شما والدین می‌توانید برای تربیت کودکان هشت ساله، آن‌ها را تشویق کنید که در ورزش‌های فضای باز شرکت کنند.

3- افزایش چابکی و هماهنگی

تحقیقات اشمیت و لی در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد کودکان هشت ساله در مقایسه با کودکان کوچکتر، از چابکی، تعادل و هماهنگی بهتری برخوردارند. (لینک منبع مقاله)

آن‌ها بهتر می‌توانند حرکات پیچیده مانند کوهنوردی، دوچرخه سواری و شرکت در ورزش‌های گروهی را که نیاز به هماهنگی بین اعضای مختلف بدن دارند، انجام دهند.

فراهم کردن فرصت‌هایی برای فعالیت‌های فیزیکی متنوع، مانند ژیمناستیک، رقص، هنر‌های رزمی و پینگ پونگ می‌تواند به چابکی و هماهنگی بیشتر در کودکان هشت ساله کمک کند.

4- هماهنگی دست و چشم

کودکان هشت ساله در ورزش‌ها، بازی‌ها و فعالیت‌های مختلف شرکت می‌کنند و به تدریج مهارت‌ها و هماهنگی دست و چشم خود را بهبود می‌بخشند. این برای کار‌هایی مانند گرفتن و پرتاب دقیق‌اشیا، ضربه زدن به اهداف و… مناسب است.

والدین می‌توانند فعالیت‌هایی را که منجر به هماهنگی بیشتر دست و چشم می‌شود تشویق کنند. مثل: بازی‌های توپ‌دار، تمرین هدف‌گیری، شعبده بازی و بازی‌های ویدیویی که نیاز به حرکات دقیق دارند.

توانایی درک کودک از بایدها و نبایدها در این سن چقدر است؟

با توجه به اینکه کودک در این سن به طور معمول بیش از یک سال به مدرسه رفته، طبیعتاً تفاوت زیادی با سنین قبل از مدرسه خود دارد.

درک باید‌ها و نباید‌ها و قوانین و دستورالعمل‌ها، یک جنبه ضروری از رشد شناختی و اجتماعی-عاطفی کودک است. در سن هشت سالگی، کودکان معمولاً پیشرفت‌های بزرگی در توانایی خود در درک و پایبندی به قوانین نشان می‌دهند. 

در سن هشت سالگی، کودکان معمولاً درک کاملی از قوانین و دستورالعمل‌ها دارند، یعنی همان باید‌ها و نباید‌ها و خطوط قرمز.

رشد شناختی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا روابط علت و معلولی و استدلال منطقی را درک کنند. هنجار‌ها و انتظارات اجتماعی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند و کودکان ارزش‌ها و قوانین اجتماعی را از محیط بیرون می‌بینند و یاد می‌گیرند.

راهنمایی والدین به طور مناسب (نه به صورت نصیحت و دیکته کردن)، ارتباط شفاف با کودکان و یاد دادن نظم و انضباط مداوم، درک کودکان از باید‌ها و نباید‌ها را بیشتر تقویت می‌کند. به طور کلی، در سن هشت سالگی، کودکان دارای ظرفیت قابل توجهی برای درک و پایبندی به قوانین هستند.

به طور کلی، در حالی که کودکان هشت ساله درک قابل توجهی از باید‌ها و نباید‌ها ایجاد کرده‌اند، برای والدین و مراقبان ضروری است که راهنمایی‌های مداوم ارائه دهند، انتظارات را به وضوح بیان کنند و از توسعه مستمر کارکرد‌های اجرایی و مهارت‌های اجتماعی-عاطفی لازم برای پایبندی موفق به قانون

اصلی‌ترین نکات برای تربیت کودک ۸ ساله

مقالات متعددی را خوانده‌ایم تا با استفاده از آن‌ها بتوانیم نکات لازم برای تربیت کودکان هشت ساله را استخراج کنیم. حالا این شما و این هم چند نکته بسیار مهم برای تربیت کودکان 8 ساله خود:

نکته اول:کودکان را مستقل‌تر تربیت کنید

کودکان هشت ساله در مرحله‌ای هستند که می‌خواهند مستقل باشند و خودشان برای خودشان تصمیم بگیرند. به این کار احترام بگذارید تا کودک شما از نظر عقلی زودتر رشد کند.

فرزندتان را تشویق کنید تا مسئولیت‌های متناسب با سن خود را بپذیرد و تصمیم بگیرد و با این کار، اعتماد به نفس بیشتری را به او هدیه دهید.

مثال: به کودک هشت ساله خود اجازه دهید خودش برای رفتن به مهمانی یا ورزش، لباسش را انتخاب کند. به او راهنمایی‌های لازم را بکنید اما در نهایت اجازه دهید او تصمیم نهایی را بگیرد. این به آنها قدرت می‌دهد تا شخصیت خود را ابراز کرده و مهارت تصمیم‌گیری‌اش را بهبود ببخشد.

نکته دوم: ارتباطتان را با او تقویت کنید

به عنوان والدین کودکان هشت ساله، یک محیط امن و سالم ایجاد کنید که در آن کودک شما در بیان افکار، احساسات و نگرانی‌های خود احساس راحتی کند. به طور فعالانه گوش کنید، احساسات آن‌ها را تأیید کنید و برای ایجاد اعتماد در گفتگو، تلاش کنید.

مثال: تلاش کنید روزانه یک زمان اختصاصی برای داشتن گفتگو با کودک خود اختصاص دهید تا بتواند افکار، احساسات و تجربیات خود را به شما بگوید. با دقت و بدون قضاوت گوش دهید و با همدلی و درک پاسخ او را بدهید. این به تقویت رابطه بین شما کمک می‌کند و فرزندتان را تشویق می‌کند تا صریح و شفاف با شما ارتباط برقرار کند.

نکته سوم: مرز‌های واضح و خطوط قرمز را تعیین کنید

قوانین و انتظارات خودتان از کودک را چه برای رفتار در داخل خانه و چه برای رفتار در خارج از خانه بیان کنید و همچنین پیامدهای قانون‌شکنی و عبور از خطوط قرمز را برایش یادآور شوید. در عین حال برای رفتار مثبت، او را تحسین و ستایش کنید.

برای اینکه کودک شما قوانین را رعایت کند، اول خودتان باید به این قوانین پایبند باشید.

مثال: قوانین مرتبط با انجام تکالیف یا مرتب کردن اتاقش را به او بگویید و در صورتی که او این کار را انجام ندهد، مستحق مجازاتی مثل کاهش ساعت استفاده از موبایل و یا کاهش خرید میزان اسباب‌بازی شود.

نکته چهارم: از رشد اجتماعی کودکان حمایت کنید

با تشویق کودک هشت ساله خود به ایجاد روابط دوستانه، تمرین همدلی و حل و فصل مسالمت‌آمیز تعارضات، به فرزندتان کمک کنید تا تعاملات اجتماعی را به نحو مطلوبی فرا بگیرد. فرصت‌هایی برای بازی‌های مشارکتی و فعالیت‌های گروهی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی آن‌ها فراهم کنید.

نکته پنجم: مشارکت تحصیلی را تشویق کنید

با تهیه منابع خوب و کمک در انجام تکالیف (نه نوشتن توسط خودتان)، از رشد تحصیلی فرزندان خود حمایت کرده و مطمئن شوید.

سعی کنید بدانید در مدرسه به او چه می‌گذرد، اگر دستاوردی دارد، تحسین و تشویقش کنید و عشق به یادگیری را در او تقویت کنید.

نکته ششم: او را به ورزش تشویق کنید

با فراهم کردن فرصت‌هایی برای بازی، ورزش و فعالیت‌های بدنی، عادات سبک زندگی سالم را در او به وجود آورید. سعی کنید خودتان نیز با فعلیت‌های ورزشی، بر اهمیت فعال ماندن و مراقبت از سلامت جسمانی آن‌ها تأکید کنید.

نکته هفتم: خلاقیت آن‌ها را مورد توجه قرار دهید

فرزندتان را تشویق کنید تا خلاقیت خود را از طریق هنر، موسیقی، نوشتن، یا دیگر فعالیت‌ها، ابراز و کشف کند. از قضاوت روی آثاری که پدید می‌آورد خودداری کنید و فعلا فقط به تشویق او بپردازید و در مورد آثارش با او حرف بزنید. برای پرورش تخیل و مهارت‌های حل مسأله کودکان هشت ساله، فرصت‌هایی این چنینی فراهم کنید.

نکته هشتم: مهارت‌های زندگی را عملی آموزش دهید!

در کنار سایر چیزهایی که کودکانتان یاد می‌گیرند، برای آموزش مهارت‌های عملی مانند آشپزی، نظافت و فعالیت‌هایی مثل تعمیر لوازم منزل وقت بگذارید. این مهارت‌ها نه تنها استقلال فرزند هشت ساله‌تان را تقویت می‌کند، بلکه به آن‌ها کمک می‌کند مسئولیت‌پذیری و احساس مشارکت در خانواده را به دست آورند.

نکته نهم: احترام به محیط زیست را به او آموزش دهید

با آموزش اهمیت حفاظت از محیط زیست و مراقبت از سیاره زمین، احساس مسئولیت اجتماعی را به کودکان القا کرده و ضمناً قدمی برای حفاظت از این سیاره زیبا بردارید. در کودکان هشت ساله خود می‌توانید عادات خوبی مثل کاهش ضایعات و زباله‌ها و کاهش استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را آموزش دهید. به این ترتیب، به آنان کمک کنید تا به شهروندانی آگاه و با وجدان تبدیل شوند.

خواندن مقالات دیگر برای تربیت فرزندان هشت ساله و سایر فرزندان!

پس از این مقاله، شروع به خواندن مقالات مفید زیر کنید:

• فرزند پروری چیست؟ (راهنمای کامل و جامع برای والدین تازه‌کار!)
• فرزند پروری بر اساس طرحواره درمانی؛ جفری یانگ چه می‌گوید؟
• خطاهای فرزند پروری؛ اشتباهاتی که هر والدی ممکن است مرتکب شود
• فرزند پروری کودک پیش دبستانی؛ ۷ نکته مهم که باید بدانید

۴ چالش که والدین با فرزندان هشت ساله خود ممکن است داشته باشند

والدین در هر سنی ممکن است با فرزندانشان دچار چالش شوند. در سن هشت سالگی هم این چالش‌ها برقرار هستند. برخی از مهم‌ترین چالش‌های والدین با کودکان هشت ساله را بخوانید:

چالش اول: احساس خودمختاری و استقلال بیشتر کودکان!

کودکان هشت ساله معمولاً مشتاق هستند تا استقلال داشته باشند و تصمیمات بیشتری بگیرند. آن‌ها ممکن است در مقابل قدرت و توصیه‌ها و دستورات والدین مقاومت کرده و بخواهند خودشان تصمیم بگیرند. این قضیه می‌تواند تنش ایجاد کند و به درگیری بین والدین و فرزندان منجر شود. والدین ممکن است در ایجاد تعادل بین اجازه دادن به فرزندشان برای استقلال بیشتر و در عین حال حفظ مرز‌ها و خطوط قرمز، دچار چالش‌هایی شوند.

چالش دوم: تاثیر همسالان و دوستان

در این سن، کودکان بیشتر تحت تاثیر همسالان و محیط اجتماعی اطرافشان قرار می‌گیرند. والدین هم گاهی بر سر این روابط، دچار چالش می‌شوند. والدین نگران تأثیر هم سن و سالان کودکان هشت ساله‌شان بر رفتار و ارزش‌های فرزندشان هستند. در این زمینه توصیه می‌شود والدین روی مهارت‌های اجتماعی کودکان مثل نه گفتن، اعتماد به نفس، حل تعارض و دوست یابی سالم کار کنند.

چالش سوم: فشار تحصیلی و انتظارات والدین و خود بچه‌ها

با بالا رفتن سن کودکان و ارتقای آنان به کلاس‌های بالاتر، انتظارات و فشار‌های تحصیلی بر روی کودکان هشت ساله، افزایش می‌یابد. والدین به دلیل نگرانی از تحصیل فرزندانشان، می‌توانند با فشاری که بر آنان می‌آورند، استرس و اضطراب برایشان ایجاد کنند.

باید با استفاده از یک برنامه‌ریزی صحیح و انعاطف‌پذیر و همچنین ایجاد عادات خوب مثل انجام تکالیف بعد از مدرسه، کودکان را در مسیری درست برای رشد تحصیلی قرار دهید.

چالش چهارم: ابراز احساسات

کودکان هشت ساله در برخی اوقات با مدیریت احساسات خود و ابراز آن احساسات دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها طیف وسیعی از احساسات را تجربه می‌کنند، از خشم تا ناامیدی، از شادی تا اشتیاق و از استرس تا نگرانی.

والدین برای کمک به فرزندشان برای ابراز صحیح احساسات و آگاهی از آن، باید فرزندانشان را به درستی تربیت کنند. یک محیط امن و با اعتماد، می‌تواند به فرزندان کمک کند تا خود را به درستی ابراز کنند.

گلام آخر…

در پایان این مقاله که در مورد تربیت کودکان هشت ساله نوشته شده است، می‌خواهیم به شما توصیه‌ای مهم کنیم: صبر و حوصله به عنوان دو اصل اساسی در پرورش فرزندان اهمیت بسیاری دارند. همانطور که می‌دانید، در این دوره از رشد کودکان، ممکن است با رفتار‌هایی که برایتان عجیب و دور از انتظار باشند، روبرو شوید.؛از جمله تغییرات خلقی و روحی، لجبازی، استقلال و اختیار بیشتر و یا خشم!

به عنوان والدین، باید در برابر این چالش‌ها با صبر و حوصله و صبوری رفتار کنید.

شما به عنوان والدین، مسئولیت بزرگی در تربیت و پرورش فرزندانتان دارید. با حمایت و راهنمایی و اینکه خودتان الگوی آنان باشید، می‌توانید به کودکانتان کمک کنید تا مسیر رشد و پیشرفتشان را به بهترین شکل طی کنند. فراموش نکنید این مسئولیت را با آگاهی و ضمن آموزش، به خود یادآوری کنید و همواره در کنار فرزندانتان باشید تا آن‌ها را در مسیر صحیح هدایت کنید و پرورش دهید.

منابع این مقاله:

https://www.verywellfamily.com/8-year-old-developmental-milestones-620729

https://www.time4learning.com/how-to/homeschool-8-year-old.html

https://www.positivediscipline.com/articles/8-year-old-classroom-problems