پادکست مقاله
زمانی که فرزندمون به دنیا میاد، حجم علاقه و توجهی که بهش داریم در اوج خودشه و تمام تلاشمون اینه که به بهترین نحو ازش مراقبت کنیم و اونو نزدیک خودمون نگه داریم.
طبیعیه که فرزند ما تو این سن توانایی مراقبت از خودش رو نداره، اما با بزرگترشدن کودک و مراقبت طولانی مدت، علاقه اش به ما بیشتر میشه.
همونطور که کودک ما روز به روز بزرگتر میشه، میتونه به یک سری از فعالیتها بپردازه، مثلا میتونه بایسته، بازی کنه، کلمات رو تلفظ کنه، راه بره و کم کم با دیگران تعامل داشته باشه. غافل از اینکه اگه ما بیش از حد از فرزندمون محافظت کنیم، وابستگیش به ما بیشتر میشه و این موضوع، تأثیر منفی و نامطلوبی بر رشد روانی و فکری کودک میذاره.
راهکارهای از بین بردن وابستگی کودک به مادر
دادن حق انتخاب به کودک
برای اینکار میتونیم از تصمیم های کوچک شروع کنیم و اجازه بدیم فرزندمون با پیامد رفتارش روبرو بشه. مثلا اگر زمستونه و میخواد کم لباس بپوشه اجازه بدیم همون انتخاب رو انجام بده ولی بهش گوشزد کنیم که کاپشن برداره. وقتی چندبار با لباس کم بره بیرون و سردش بشه در نهایت متوجه میشه که باید لباس گرم تری بپوشه.
خیلی خوبه که از این انتخاب های کوچک شروع کنیم و به مرور انتخاب های بزرگ تر رو هم به فرزندمون بسپاریم. در اینصورته که تجربه کسب میکنه و درنهایت میتونه به خودش و انتخاب هاش تکیه کنه و وابستگیش به ما کم تر بشه.
تاثیر حق انتخاب در استقلال کودک
از زمانی که فرزندمون به دنیا میاد، ما تمام انتخاب های زندگیش رو انجام میدیم. از انتخاب لباس گرفته تا انتخاب های بزرگ تر؛ و با اینکار باعث میشیم که بچمون نتونه با پیامدها و نتایج انتخاب هاش روبرو بشه. و در نهایت ندونه که کدوم انتخاب نتیجه ی درستی داشته و کدوم یکی نه، و این باعث میشه از انتخاب کردن بترسه و در کوچک ترین انتخاب ها هم به ما نیاز داشته باشه و وابسته باشه.
سپردن مسئولیت به کودک
معمولا ما والدین عادت کردیم که همه کارها رو به جای بچه هامون انجام بدیم تا به قول معروف آب تو دلشون تکون نخوره، اما این کار اصلا درست نیست! ماموریت فرزند ما اینه که به موجودی مستقل تبدیل بشه، و زمانی که از لحاظ رشدی به مرحله ای رسید که میتونه خودش یه سری از کارها رو انجام بده، اسباب بازیهاش رو سرجاش بذاره، بشقابش رو خودش برداره و ببره، لباس بپوشه و غذا بخوره اجازه بدیم این کارا رو خودش انجام بده. یادمون باشه سپردن مسئولیت به بچه ها باعث افزایش عزت نفس اونا میشه. پس نذاریم این حس دوست داشتن باعث بشه که همه کارها رو خودمون براشون انجام بدیم و وابسته ی ما باشن.
انگیزه دادن به کودک برای از بین بردن تعلق خاطر
خیلی وقت ها ممکنه ما با حرف هایی مثله: تو نمیتونی، خودم در ظرفو باز می کنم، وایسا خودت نمیتونی دکمتو ببندی، دست نزن خطرناکه و … باعث میشیم که این باور در ذهن فرزندمون شکل بگیره که: من نمیتونم تنهایی انجامش بدم، اگه مامان نباشه من از پسش برنمیام و با این رفتارها، درنهایت باعث بشیم که وابستگی فرزندمون به ما بیشتر بشه.
در عوض ما میتونیم با ایجاد انگیزه در فرزندمون این باور رو شکل بدیم که من میتونم تنهایی یسری کارهارو انجام بدم. برای دادن این انگیزه بهتره که به فرزندمون اجازه بدیم با توجه به سنش یسری از کارارو خودش انجام بده و ما روی اون کار نظارت داشته باشیم.
کارهایی مثل جابجایی ظرف میوه، ریختن چایی و… که خطر زیادی ندارن اما حس توانمند بودن رو به فرزندمون میدن. و باعث میشه این باور درون فرزندمون شکل بگیره که من بدون مامانی هم از پس یسری کارها برمیام .
تشویق کردن یکی از بهترین روشهاییه که برای ایجاد انگیزه میشه استفاده کرد. پس سعی کنیم در ابتدا برای هر کاری که فرزندمون به تنهایی انجام میده تشویقش کنیم.
البته توجه داشته باشیم نباید در تشویق زیاده روی کنیم چون به مرور برای بچه ها به یک نیاز تبدیل میشه و اگر تشویق نشن اون کار رو انجام نمیدن.
پس اینکه چرا و چطور رفتار ما میتونه فرزندمون رو به ما وابسته کنه، تا حدی به این بستگی داره که خودمون به این نتیجه برسیم که وقت مستقل شدنشه.
عوامل وابستگی بچه ها به مادر
احساس ناتوانی در بچه ها
یکی از مهم ترین عوامل ایجاد وابستگی در کوذکان، احساس ناتوانی و کمبود اعتماد به نفسه. اینکه کودک ما احساس میکنه نمیتونه از پس کارهاش بربیاد و برای برطرف کردن نیازهاش به کمک ما احتیاج داره. حتی بعضی وقتا ما میدونیم فرزندمون بلده کاری رو انجام بده، اما بازهم برای انجام اونکار به ما وابستس و خودش به تنهایی انجامش نمیده. برای حل این مسئله لازمه، لیستی از کارهایی که بچه ها میتونن انجام بدن رو بنویسیم و جایی نصب کنیم.
کارهای که بچه ها می تونن به تنهایی انجام بدن
- خودم به سرویس بهداشتی میرم
- تکالیفم رو مینویسم.
- من میتونم مسواک بزنم.
- میتونم لباسامو تا کنم.
- بند کفشمو خودم میبندم.
- میتونم دکمه لباسم رو ببندم.
- میتونم خودم تا خونه ی دوستم برم.
- میتونم از خیابون رد شم و ….
با اینکار توانایی های فرزندمون رو بُلد میکنیم و به تدریج باعث افزایش اعتماد به نفس در فرزندمون میشیم. و برای مواردی که فرزندمون کاریو به تنهایی انجام نمیده مثلا از خیابون رد شدن، بهش توضیح میدیم که انجام اینکار به تنهایی شاید خطرناک باشه اما اگر اصولش رو بدونیم دیگه خطرناک نیست. هم چنین با آموزش های صحیح در این مورد، فرزندمون رو از نحوه رد شدن از خیابون آگاه می کنیم.
فرزندان به مادران وابسته هستند یا دلبسته
میزان دلبستگی فرزند به مادر، به نوع تعامل مادر با فرزند بستگی داره. زمانیکه مادر به درخواستها و نیازهای کودک خود به درستی پاسخ بده، سبک دلبستگی فرزند ایمن میشه. در این صورت کودک اعتماد بنفس بالایی داره و دنیا را یک جایگاه امنی برای خود می دونه.
از نظر روانشناسی، وابستگی یعنی به یه فرد جوری وابسته بشیم که زندگی بدون اون، برامون سخت باشه. فرزندمون هم به این دلیل به ما وابستس که نیازهای اولیش مثل خوراک و پوشاک رو فراهم میکنیم و امنیتش رو تامین میکنیم.
اما دلبستگی یعنی فرزند ما به ما احساس تعلق میکنه و در کنار ما آرامش و امنیت داره اما زندگی مستقل و شخصی خودش رو هم داره و برای برطرف کردن هر نیازی از ما کمک نمی خواد.
پدر و مادرهای حرفه ای تلاش میکنن عواملی که باعث وابستگی بچه ها به خودشون میشه رو یاد بگیرن و مانع اونا بشن و دلبستگی ایمن رو در بچه ها ایجاد کنن.
حرف آخر…
وقتی همه ی کارهای کودک رو بهش یاداوری میکنیم، به تذکرات ما وابسته میشه و بدون یاداوری ما، کارش رو انجام نمیده و باید دائم هلش بدیم!!! حالا چیکار کنیم بچه هامون کارهاشون رو خودشون انجام بدن:
- وظایف و کارهای شخصی فرزندمون رو به بهانه کمک و دلسوزی انجام ندیم.
- از اینکه بچه هامون اشتباه کنن، اصلا نترسیم.
- بجای فرزندمون تصمیم نگیریم.
- مسئولیت های ریز و درست بهش بسپاریم و در ازای انجام هر کدام، تشویق های کلامی انجام بدیم و نشون بدیم که چقدر خوشحالیم که کارشو خودش انجام میده.
- حواسمون باشه: از سال دوم زندگی کودک میخواد مستقل بشه و اگه ما جلوشو بگیریم و بخوایم کاراشو خودمون انجام بدیم، کودک مرحله استقلال رو درست طی نمیکنه و در بزرگسالی به ما وابسته میشه.
حالا شما برامون بگید به نظر شما دلایل وابستگی فرزند به مادر چی میتونه باشه؟ اگر شما با این مسئله رو به رو هستید چه کارهایی رو برای رفع این مسئله انجام دادین؟
