به گزارش وب‌سایت Vinmec، بر اساس مطالعه‌ای که در دانشگاه میشیگان در ایالات متحده انجام شد، اغلب کودکان، بیشتر قسمت‌های بدن خود را لمس می‌کنند. گاهی تمایل به لمس کردن (به‌خصوص اندام خصوصی) در کودکان به قدری زیاد می‌شود که ممکن است آن‌ها را حین دکتر بازی یا دست زدن به بدن یکدیگر ببینید. در این مواقع نباید وحشت کنید! ما در این مقاله درباره دکتر بازی کودکان بیشتر صحبت میکنیم.
| واکنش در صورت دیدن دکتر بازی کودکان | راهکار‌های تربیتی |
| آرام‌بودن و وحشت‌نکردن | اطلاع از سطح آگاهی کودک |
| مشاهده‌کردن و قضاوت‌نکردن | ارائه توضیحات متناسب با سطح آگاهی کودک |
| مداخله در صورت نیاز | در صورت لزوم، استفاده از کلمه “نمی‌دانم“ |
| تعیین حد و مرزها | شروع‌کردن صحبت حتی در صورت صحبت‌نکردن کودک در مورد مسائل جنسی |
| ایجاد فرصت‌های یادگیری | استفاده از اصطلاحات صحیح |
| ارائه کمک حرفه‌ای به کودک | صحبت‌کردن درباره مرزبندی‌ها و رضایت |
| الگوی خوب‌بودن برای کودک | |
| آموزش نحوه مراقبت از بدن به کودک |
دکتر بازی کودکان چه معنایی دارد؟
از زمانی که کودک به سن پیش‌دبستانی می‌رسد، بازی‌های او حول محور کنجکاوی و پاسخ دادن به سوالاتی است که در در ذهنش به طور غریزی شکل می‌گیرد و دوست دارد همه چیز را امتحان کند. در این سن کودک اغلب با همسالان خود بازی می‌کند و باید بگوییم همانطور که ممکن است کودک شما خاله بازی کند و با دوستان خود در مهمانی‌های تخیلی شرکت کند، مشاهده کودک در حین دکتر بازی و تمایل به آمپول زدن به دیگران اصلا چیز عجیبی نیست.
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث گرایش جنسی در نوجوانان و علائم پریود شدن دختران، می‌توانید به همین مقالات برای افزایش دانش تربیت جنسی درست فرزندتان مراجعه کنید.
بنابراین نگران نباشید، کودک ۴ ساله شما یک آدم منحرف نیست و تنها کنجکاو است. او احتمالا تصوری از معنای این بازی در میان بزرگسالان ندارد و فقط دوست دارد تا اعضای بدن خود و جنس مخالف را کشف کند. برای کودکان تقلید از بزرگسالان و شغل آن‌ها مثل دکترها، فرصتی را فراهم می‌کند تا مهارت‌های مشاهده‌ای و ارتباطی را تمرین کنند. علاوه بر این، بازی فرصتی برای بیان احساسات و تجربیاتی که ممکن است به طور مستقیم بیان نکنند را داشته باشند.
دکتر بازی کودکان معمولا با اهداف جنسی انجام نمی‌شود، اما طبیعی است که این رفتار اگر در سنین بالاتر اتفاق بیوفتد می‌توان نسبت به آن مشکوک شد.
ضروری است اشاره شود که اگر کودک رفتارهای جنسی از خانواده یا اطرافیان خود دیده باشد، احتمال مشاهده شدن چنین رفتارهایی وجود دارد. از این جهت، حتما مقاله رابطه جنسی در حضور نوزاد را مطالعه کنید و برای کنترل رفتار جنسی کودک هم همین مقاله را مطالعه کنید.
تست احساس راحتی والدین در گفتگو در مورد موضوعات جنسی
نتیجه این تست روانشناسی به شما نشان می‌دهد که در گفتگو با فرزندتان درباره مسائل جنسی چقدر موفق هستید! همینطور نکات آموزشی روانشناسی در انتهای تست برای شما قرار گرفته.
تا چه حد علاقه دارید در مورد عبارات زیر با فرزندان خود گفتگو کنید؟ (چقدر احساس راحتی می‌کنید؟)
بیشتر بخوانید:
اگر کودکمان را در حین دکتر بازی دیدیم چه عکس العملی نشان دهیم؟
دیدن کودکتان در حال دکتر بازی می‌تواند برای شما به عنوان یک والد تجربه‌ای عجیب و گیج‌کننده باشد. اما مهم است که به یاد داشته باشید که این رفتار در سنین پایین کاملا طبیعی است و همانطور که گفتیم آن معنی که در ذهن شما است را ندارد. دکتر بازی نوعی بازی وانمودی است که به کودکان کمک می‌کند تا بدن خود، دنیای اطرافشان و روابطشان با دیگران را درک کنند.
- بیشتر بخوانید: خود ارضایی در کودکان
اما اگر کودک خود را در حین دکتر بازی پیدا کردید، در اینجا چند نکته برای واکنش مناسب آورده شده است:
صوت روانشناسی: سوالات مهم درباره تربیت جنسی!
سخنران: درنا شریفی، روانشناس کودک
۱_ آرام بمانید و وحشت نکنید
اولین قدم این است که واکنش عاطفی خود را کنترل کنید. وحشت، عصبانیت یا شرمساری شما فقط کودک را گیج و مضطرب می‌کند. به یاد داشته باشید که دکتر بازی کودکان در بیشتر موارد بی‌ضرر است و کودک شما تنها در حال کنجکاوی و شناخت اعضای بدن خود است.
پیشنهاد می‌دهیم که در این زمینه به مقاله «کنترل خشم در برابر کودکان» سری بزنید.
۲_ مشاهده کنید و قضاوت نکنید
برای چند دقیقه از دور بازی کودک را تماشا کنید تا ببینید چه خبر است. این به شما کمک می‌کند تا بفهمید کودکان در حال انجام چه کاری هستند و آیا بازی آن‌ها هنوز در محدوده ایمن و مناسب است یا خیر. در چنین مواردی نشان دادن یک عکس‌العمل حساب نشده ممکن است باعث شود کودک نسبت به این بازی حساس شود و حتی باز هم در صورتی که معنی آن را نمی‌داند را تکرار کند. (منبع)
۳_ اگر لازم است مداخله کنید
پس از این که بازی کودک را تماشا کردید، اگر احساس می‌کنید که بازی نامناسب یا ناامن است، باید با آرامش و بدون قضاوت مداخله کنید. برای وارد شدن به بازی کودک می‌توانید چیزی مانند «به نظر می‌رسد خیلی خوش می‌گذرانید! بیایید در مورد کاری که انجام می‌دهید صحبت کنیم» بگویید.
در این مواقع باید بدانید که چه می‌گویید تا مبادا عزت نفس کودک خدشه‌دار شود. پیشنهاد می‌دهیم که در این زمینه سری به مقاله «جملاتی که نباید به کودکان گفت» هم بزنید.
۴_ مرزها را تعیین کنید
پس از این که توجه کودک را به خود جلب کردید، به او توضیح دهید که بخش‌هایی از بدن اندام‌های خصوصی هستند و نباید آن‌ها را به کسی جز والدین نشان داد یا لمس کرد. به کودک بگویید این قسمت‌ها در همه انسان‌ها وجود دارد و اندام خصوصی هر کسی مخصوص خود او است و دیگران نباید آن را ببینند.
برای روشن‌تر شدن موضوع، پیشنهاد می‌شود نگاهی نیز به مطالب مرتبط با رفتارهای جنسی خطرناک در کودکان و نوجوانان و کتاب های تربیت جنسی کودکان بیندازید.
۵_ فرصت‌های یادگیری را ایجاد کنید
از این فرصت می‌توانید برای آموزش کودک در مورد بدن، جنسیت و حریم خصوصی به روشی مناسب با سن استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید در مورد نام‌های صحیح اندام تناسلی صحبت کنید و توضیح دهید که چه کسی مجاز است به آن‌ها دست بزند.
۶_ در صورت نیاز به دنبال کمک حرفه‌ای باشید
در نهایت اگر نگرانی‌های مداوم در مورد دکتر بازی کودکتان دارید یا اگر احساس می‌کنید که این رفتار ممکن است نشانه‌ای از سوء استفاده جنسی باشد، باید با یک متخصص مانند روانشناس کودک یا متخصص اطفال صحبت کنید. این کار به شما و کودک کمک می‌کند تا بدانید چطور به طور سالم با دکتر بازی کودکان برخورد کنید و چه چیزهایی را نیاز است به آن‌ها آموزش دهید.
همچنین اگر تمایل دارید در مورد مسائل پزشکی مثل اختلالات تناسلی در کودکان بدانید این مقاله فرصت خوبی برای یادگیری است.
روش هایی برای تربیت جنسی کودکان
تربیت جنسی یکی از موارد مهم فرزند پروری است که هیچوقت برای شروع آن زود نیست. درست همانطور که کودک شما از سن پیش‌دبستانی شروع به کنجکاوی‌های جنسی و دکتربازی می‌کند، شما نیز باید تلاش کنید تا به کودک راه و رسم درست این موضوع را آموزش دهید.
در واقع، شروع مکالمه در مورد تمایلات جنسی و ادامه آن گفتگو با رشد کودک بهترین استراتژی آموزش جنسی به کودک است که می‌تواند یک رشد جنسی سالم را برای او به دنبال داشته باشد. (منبع)
این مکالمات اولیه همچنین زمینه‌ای را برای کودکان ایجاد می‌کند تا در بزرگسالی، انتخاب‌های سالم‌تری در مورد رابطه جنسی داشته باشند. از همه مهم‌تر این که فرزندتان می‌تواند برای کسب اطلاعات درست، صادقانه و قابل اعتماد نزد شما بیاید و اینکه از پرسیدن در مورد جنسیت و تمایلات جنسی از شما ترس یا خجالت نداشته باشد.
تربیت فرزند دختر با تربیت فرزند پسر متفاوت است. ما درباره شیوه‌های تربیتی دختر‌ها و پسر‌ها مقالاتی منتشر کرده‌ایم و در آن‌ها درباره تربیت جنسی دختران و پسر نیز حرف می‌زنیم؛ بنابراین پیشنهاد می‌دهیم که برای اطلاعات بیشتر به این مقالات مراجعه کنید. همچنین به دلیل اینکه پریود بخش مهمی از تربیت جنسی فرزند دختر است حتما مقاله توضیح پریود برای کودکان را مطالعه کنید و برای فرزند پسرتان هم مقاله نعوظ در کودکان را بررسی کنید.
اما تربیت جنسی باید چگونه باشد و چه روش‌هایی دارد؟ ما در دوره جامع نقشه راه تربیت جنسی، در این مورد صحبت کرده‌ایم؛ اما در اینجا هم چند راهکار کاربردی به شما معرفی میکنیم که کمک‌کننده هستند:
۱_ بدانید که کودک در چه سطحی است و چه می‌داند
در اولین قدم برای آموزش جنسی به کودک، باید بدانید که کودک شما چه چیزهایی می‌داند. برای مثال، بپرسید «فکر می‌کنی بچه‌ها از کجا می‌آیند؟».
دوم، هرگونه اطلاعات نادرست را تصحیح کنید و اطلاعات درست را ارائه دهید و سوم اینکه، از گفتگو به عنوان فرصتی برای صحبت در مورد افکار یا احساسات خود استفاده کنید. مثلا، بگویید والدین هر وقت که آماده باشند بچهدار می‌شوند و کسانی هم که دوست نداشته باشند بچهدار نمی‌شوند.
۲_ متناسب با سطح کودک خود برای او توضیح دهید
حال باید مفاهیم را در سطحی توضیح دهید که کودک به راحتی متوجه شود. به عنوان مثال، یک کودک ۶ ساله توضیح طولانی در مورد تخمک‌گذاری و تقسیم سلولی را متوجه نمی‌شود و برایش جالب نیست.
توضیحات خود را مختصر، واقعی و مثبت نگه‌دارید. اگر بتوانید این کار را انجام دهید، فرزندتان احساس می‌کند که هر زمان که اطلاعات بیشتری بخواهد می‌تواند به شما مراجعه کند.
ما در مقاله پاسخ به سؤالات جنسی کودکان، درباره روش‌های صحیح پاسخ بیشتر صحبت کرده‌ایم که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به این مقاله مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
۳_ اگر لازم است بگویید «نمی‌دانم!»
درباره مسائل جنسی، کودک شما نیازی ندارد که متخصص باشد و همه چیز را بداند. همین که او مطمئن باشد که هر سوالی را می‌تواند از شما بپرسد کافی است و می‌توانید به سوالاتی که مناسب سن او نیست پاسخ ندهید.
از این رو در پاسخ به سوالاتی که فکر می‌کنید مناسب نیست می‌توانید بگویید: «خوشحالم که این سوال را پرسیدی اما اطلاعاتی درباره آن ندارم و هر زمان پاسخ را پیدا کردم به تو می‌گویم».
پیشنهاد می‌دهیم که در این زمینه به مقاله «پاسخ به سوالات جنسیتی کودکان» سری بزنید.
۴_ اگر کودک سوالی درباره مسائل جنسی نکرد، شما صحبت را شروع کنید
برخی از بچه‌ها به طور طبیعی خجالتی هستند و تمایلی به پرسیدن سوالات زیادی در مورد هر چیزی ندارند. بنابراین بهتر است صبر نکنید و با کودک در مورد رابطه جنسی صحبت کنید. از او بپرسید که چه می‌داند و چه چیزی در مدرسه یادگرفته است.
برای شروع توضیح از حیوانات و جانورهای دیگر به خصوص آن‌هایی که در اطراف ما هستند استفاده کنید. پرداختن به تولید مثل حیوانات در ابتدا راه بسیار خوبی برای معرفی و تقویت آموزش جنسی در مورد کودکان است.
همچنین مقاله درمان مالیدن کودک به زمین هم می‌تواند آگاهی خوبی در مورد خود لمسی در کودکان به شما بدهد.
۵_ از اصطلاحات صحیح استفاده کنید
هنگام توضیح دادن در مورد اعضای بدن و عملکردها از به کار بردن اسامی جایگزین و خوشایند خودداری کنید. اصطلاحات دقیق به حذف شرم و انگ مرتبط با این موضوعات کمک می‌کند و باعث می‌شود تا کودک نیز بتواند شفاف‌تر درباره این موضوعات با شما یا پزشک صحبت کند.
ما یک مقاله با عنوان «جای خصوصی» داریم که در آن درباره اصطلاحات درست درباره اندام خصوصی کودکان صحبت کرده‌ایم. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این مقاله را بخوانید.
۶_ درباره رضایت و مرزها صحبت کنید
در خصوص مواجهه با دکتر بازی کودکان، درس‌هایی در مورد رضایت و رعایت مرزها را در بحث‌های خود بگنجانید. مرزهای روابط را برای کودک توضیح دهید و اهمیت خصوصی ماندن اندام‌های بدن را برای او توضیح دهید. بر اهمیت درخواست و رضایت در تمام جنبه‌های زندگی تأکید کنید و بگویید هیچ‌کس حق ندارد بدون داشتن رضایت بدن فرد دیگری را لمس کند.
۷_ الگوی خوبی برای کودک باشید
بچه‌ها همه چیز را با مثال و الگو گرفتن از رفتارهای شما یاد می‌گیرند. بنابراین نگرش‌ها و رفتارهای سالم نسبت به رابطه جنسی و روابط را الگوسازی کنید.
۸_ نحوه مراقبت از بدن را به کودک آموزش دهید
شما باید نحوه مراقبت‌های بهداشتی و نظافت بدن را به فرزند خود آموزش دهید. او باید درباره نکات مختلفی از جمله نحوه استفاده از دستمال توالت، نحوه شستشوی بدن، استفاده از مسواک و حفظ بهداشت دهان و دندان یا تغییر لباس‌ها را بداند. شما همچنین باید در مورد تغییرات بدن در دوران بلوغ توضیح دهید.
کودک از همان سنین کودکی باید یاد بگیرد که به بدن خود احترام بگذارد و همواره برای داشتن بدنی سالم بکوشد. همچنین برای آشنایی بیشتر با کنجکاوی کودکان در مورد اعضای بدن حتما این مقاله را بررسی کنید. در ضمن ممکن است موضوع علت تحریک شدن کودک هم برایتان مهم باشد پس از دستش ندهید.
کلام آخر
دکتر بازی کودکان به‌خصوص در سنین زیر ۶ سال، چیزی به جز یک بازی که در آن ادای شغل‌های بزرگسالان را در می‌آورند نیست. بنابراین، بهتر است به جای ترسیدن و دعوا کردن کودک، بدانیم با دکتر بازی بچه ها چه برخوردی کنیم تا آن‌ها نیز بتوانند به درستی از این دوره گذر کنند. در این موضوع همچنین کمک گرفتن از یک روانشناس متخصص را نیز فراموش نکنید و حداقل یک مشورت، هرچند کوتاه داشته باشید.
