ادرار نکردن نوزاد یکی از ترس‌ها و چالش‌های والدین برای فرزند تازه متولد شده است. بسیاری از والدین نمی‌دانند که علت ادرار نکردن نوزاد پس از تولد چیست و عدم ادرار تا چند ساعت طبیعی است. عدم توجه به ادرار نکردن نوزاد، باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی او خواهد شد. والدین باید به دقت فرزند خود را زیر نظر داشته باشند و مدت زمانی که نوزاد ادرار نکرده است را بدانند.
در این مقاله، قصد داریم علت ادرار نکردن نوزاد و اختلالات دفع ادراری را بررسی کنیم. اگر تازه پدر و مادر شده‌اید و نمی‌دانید چه چیزی در ادرار کردن کودک غیرطبیعی است، این مطلب برای شما است.
تربیت کودکان نیازمند حضور فعال و موثر والدین و توجه به ارزش‌های مثبت و انسانی کودک است.
علت ادرار نکردن نوزاد چیست؟
| دلایل ادرار نکردن نوزاد | توضیح |
|---|---|
| کمبود مایعات | یکی از دلایل اصلی ادرار نکردن نوزاد، مصرف ناکافی مایعات است که میتواند به کمآبی بدن منجر شود و کاهش ادرار را به همراه داشته باشد. |
| مشکلات کلیوی | برخی مشکلات مادرزادی یا عفونت‌های کلیوی میتواند باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ها شود و در نتیجه میزان ادرار نوزاد کاهش یابد. |
| انسداد مجاری ادراری | انسداد در مجاری ادراری، مانند تنگی مجرا، ممکن است مانع از جریان طبیعی ادرار شده و در نهایت باعث کاهش یا توقف ادرار شود. |
| تب و عفونت | وجود تب یا عفونت میتواند میزان ادرار نوزاد را کاهش دهد، زیرا بدن مایعات بیشتری برای مقابله با بیماری مصرف می‌کند. |
| داروهای خاص | مصرف برخی داروها توسط مادر یا نوزاد میتواند اثراتی بر میزان ادرار نوزاد بگذارد و باعث کاهش آن شود. |
مثانه یک کودک نوپا حدود 88 تا 145 میلی‌لیتر است و کودک هر 2 تا 4 ساعت یک‌بار ادرار می‌کنند. با این حال، دفعات ادرار در کودکان و نوزادان متفاوت است. ادرار نکردن نوزاد علت‌های مختلفی دارد که والدین باید آن را بررسی کنند.
در اینجا، علت‌های ادرار نکردن نوزاد را بررسی خواهیم کرد. والدین باید الگوی ادراری فرزند خود را درک کنند و با نظارت منظم، به سیستم ادراری سالم کودک کمک کنند. به علت‌هایی که در ادامه قرار داده‌ایم توجه کنید و در صورتی که هرکدام از علائم ذکر شده را در فرزند خود مشاهده کردید، با پزشک مشورت کنید.
- بیشتر بخوانید: از پوشک گرفتن کودک
1_ کمآبی بدن نوزاد و نیاز به مصرف شیر بیشتر
یکی از مهم‌ترین علت‌های عدم ادرار نوزاد، کمآبی یا به اصطلاح دهیدراته شدن است. کودکانی که بدن آن‌ها آب کافی ندارد، توانایی دفع ادرار را نخواهند داشت. علت‌های شایع برای عدم ادرار نوزاد در مدت 12 ساعت شامل اسهال، استفراغ، مصرف ناکافی مایعات و هوای گرم است. به خاطر داشته باشید که تنها تغذیه نوزادان زیر 6 ماه، شیر مادر یا شیر خشک است و کمآبی نوزاد به معنای نوشیدن آب نیست! برای رفع کمآبی نوزاد، مادر باید شیر بیشتری به او دهد.
می‌توانید شیر خشک را نیز در مقدار کم، اما چندین مرحله به نوزاد بدهید. در نتیجه، با افزایش مایعات کودک ادرار خواهد کرد. به خاطر داشته باشید میزان ادرار نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند، کم‌تر است. اگر پس از برطرف کردن کمآبی، نوزاد بیش از 12 ساعت ادرار نکرد، به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
والدین باید به رنگ ادرار کودک خود توجه کنند. ادرار رنگ زرد روشن نشان‌دهنده سلامت است. هرچه رنگ ادرار تیره‌تر باشد، نشان می‌دهد که کودک برای هیدراته ماندن به مصرف بیشتر مایعات از جمله شیر در کودکان زیر 6 ماه نیاز است. همانطور که بیان شد شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است و تمام نیازهای آبی بدن آن‌ها را تامین می‌کند. در صورت ابتلا به اسهال و استفراغ، باید به نوزاد مایعات بیشتری داده شود تا از کمآبی جلوگیری شود.
نشانههای کمآبی نوزاد:
- ادرار نکردن نوزاد
- بی‌حالی و کاهش انرژی
- تشنگی و خشکی لب‌ها و زبان
- سیاهی زیر چشم نوزاد
- خشکی پوست
- تنفس سریع
- نبض ضعیف و تند
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: خطاهای فرزند پروری
به گفته مایا آنجلو؛ کودکان نه تنها امید آینده والدین هستند، بلکه انعکاس زندگی والدین نیز هستند.
2_ عفونت دستگاه ادراری و وجود باکتری در مجاری ادراری
یکی دیگر از علت‌های اصلی ادرار نکردن نوزاد، عفونت است. این ممکن است به دلیل وجود باکتری در مجاری ادراری به وجود بیاید. عفونت‌های ادراری در نوزادان و کودکان دردناک است و کودک از ادرار کردن امتناع می‌کند.
این مشکل با علائمی مانند گریه کردن هنگام ادرار یا تکرر ادرار همراه است که باید هر چه سریع‌تر برای درمان عفونت ادراری به پزشک مراجعه شود. اگر رنگ ادرار کودک شیری و سفید باشد، این نشان‌دهنده عفونت کلیه یا مجاری ادراری نوزاد است. ادرار شدید و بد بو نیز نشان‌دهنده عفونت باکتریایی است. عفونت‌های مکرر ادراری می‌توانند به تدریج به دریچه‌های یک طرفه آسیب رسانده و باعث بروز ریفلاکس شوند.
3_ عوارض جانبی داروها و واکسن در کاهش ادرار نوزاد
عوارض جانبی داروها و واکسن میتواند باعث ادرار نکردن نوزاد شود. داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند بر تولید ادرار نوزاد تاثیر بگذارند. ادرار نکردن نوزاد به دلیل تزریق واکسن نیز طبیعی است. کودک پس از دریافت واکسن میل کمتری به شیر و تغذیه خود دارد و این کاهش تغذیه، باعث کاهش ادرار او خواهد شد. والدین باید توجه داشته باشند که در صورت مصرف هرگونه دارو و واکسن توسط نوزاد، آن را به پزشک گزارش داده تا علت ادرار نکردن به طور دقیق مشخص و بررسی شود.کم آبی بدن یکی از شایع‌ترین دلایل کاهش ادرار است.
- بیشتر بخوانید: با دکتر بازی بچه ها چه برخوردی کنیم؟
- بیشتر بخوانید: کنترل خشم کودک
- بیشتر بخوانید: گاز گرفتن کودک چه دلیلی دارد؟
- بیشتر بخوانید: بیداری جنسی در کودکان
4_ ریفلاکس ادراری و بازگشت ادرار به سمت بالا
ریفلاکس ادراری یا VUR اکثرا در نوزادان و کودکان مشاهده می‌شود. ادرار به طور طبیعی از کلیه‌ها، از طریق حالب به مثانه جریان پیدا می‌کند. در ریفلاکس ادراری، مقداری از ادرار به سمت بالا جریان پیدا کرده و ممکن است حتی به کلیه‌ها نیز برسد. این مشکل معمولا در کودکان و نوزادان طولانی‌مدت نیست اما ممکن است باعث مشکلاتی از جمله ادرار مکرر، دشواری در تخلیه مثانه و عفونت مجاری ادرار در نوزادان شود. اگر این بیماری فورا تشخیص داده نشود، کلیه‌های نوزاد آسیب خواهند دید.
علائم ریفلاکس ادراری در نوزاد:
- مشاهده خون در ادرار
- تب نوزاد
- بی‌قراری و دشواری هنگام ادرار کردن نوزاد
5_ انسداد خروجی مثانه و عدم خروج ادرار
یکی از بیماری‌های جدی که منجر به مشکلات جدی در کلیه‌ها می‌شود، انسداد خروجی مثانه است. این بیماری از طریق سونوگرافی مادر نیز تشخیص داده می‌شود. انسداد خروجی مثانه بیشتر در نوزادان پسر اتفاق می‌افتد، اما در دختران نیز نادر است. به دلیل انسداد در مجرای ادرار نوزاد، خروج ادرار از مثانه با مشکل مواجه می‌شود. در هنگام سونوگرافی بزرگ شدن غیرطبیعی مثانه جنین و کاهش مایع آمنیوتیک از علائم انسداد خروجی مثانه هستند.
6_ سندروم پرون بلی و ناهنجاری‌های مجاری ادراری
سندروم پرون بلی (Prune Belly) یک اختلال نادر است که باعث نارسایی بیضه‌ها در نوزادان پسر می‌شود. این سندروم باعث بروز ناهنجاری‌های مجاری ادراری شامل انسداد، گشاد شدن یا رفلاکس ادرار می‌شود.
تقریبا در هر چهل هزار تولد، یک کودک به این بیماری مبتلا می‌شود و پسران را بیشتر از دختران تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است نوزاد هیچ علامتی نداشته باشد. به طور کلی علائم آن مشکلات کلیوی، عفونت‌های ادراری یا مشکلات باروری هستند. درمان آن نیز به شدت بیماری بستگی دارد. شایع‌ترین علت ریفلاکس ادراری، نقص مادرزادی در ساختار حالب‌ها یا دریچه‌های یک طرفه است.
ادرار نکردن نوزاد تا چند ساعت طبیعی است؟
ادرار و مدفوع نوزاد نشان‌دهنده سلامت او هستند. مقدار ادراری که بدن نوزاد تولید می‌کند، به میزان شیری که خورده است بستگی دارد. معمولا نوزاد تازه متولد شده برای نخستین‌بار پس از تولد در عرض 12 الی 24 ساعت ادرار می‌کند. اگر کودک پس از 24 ساعت ادرار نکند، این میتواند نشانه مشکلات دستگاه ادراری در او باشد. در طی 2 تا 3 روز نخست تولد نوزاد، او از شیر مادر تغذیه می‌کند و ممکن است مقدار ادرار کودک کم باشد. زمانی که میزان مصرف شیر افزایش پیدا کند، دفعات ادرار کودک نیز بیشتر خواهد شد.
به طور طبیعی نوزاد 4 تا 8 پوشک را در طی روز خیس می‌کند. در دو روز اول پس از تولد، به دلیل دفع مواد زائد ادرار نوزاد به رنگ زرد تیره، نارنجی و یا حتی صورتی است. والدین باید توجه کنند که نوزاد باید حداقل یک‌بار در عرض 48 ساعت، ادرار کند. پس از گذشت روزهای اولیه نیز کودک باید حداقل 4 الی 6 بار در روز ادرار کند. این میزان به مقدار شیری که می‌نوشد، بستگی دارد. در صورت هرگونه شک و تردید و ادرار نکردن نوزاد به مدت 12 ساعت، فورا با پزشک اطفال تماس بگیرید و درمورد سلامت کودک و نشانه‌ها با او مشورت کنید.
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری موفق
- بیشتر بخوانید: نقش پدر در تربیت کودک
- بیشتر بخوانید: رابطه جنسی در حضور نوزاد
اختلالات دفع ادراری در کودکان و نوزادان
اختلالات دفع ادراری تاثیرات بسیاری بر زندگی کودکان و نوزادان دارند. این اختلالات حتی باعث ادرار نکردن نوزاد و کودک در سنین مختلف می‌شود. اختلالات دفع ادراری در کودکان و نوزادان انواع مختلفی دارند و با علائم متنوعی در کودک ظاهر می‌شوند. اختلالات دفع ادراری شامل خیس شدن روزانه، تکرر ادرار، احتباس ادراری، فوریت ادراری و نگه‌داری ادرار هستند.
والدین باید توجه بسیاری به ادرار کردن کودک خود کنند و علائم رفتاری کودک را هنگام ادرار کردن به خاطر بسپارند تا در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند. از جمله این علائم شامل درد در قسمت پایین شکم کودک، درد و سوزش هنگام ادرار، شب ادراری و ادرار بیش از 8 بار در روز است.
کلام آخر
کودکان نوپا نیاز بسیاری به توجه و مراقبت والدین دارند. والدین باید میزان ادرار و مدفوع، رنگ و بوی فرزند خود را زیر نظر داشته باشند تا از سلامت او مطمئن شوند. ادرار نکردن نوزاد و کودک میتواند دلایل مختلفی از جمله کمآبی بدن، انسداد مجاری ادراری و هرگونه بیماری زمینه‌ای ایجاد شود. در صورت بروز هر کدام از علائم ذکر شده، والدین باید فورا به پزشک مراجعه کنند.
در این مقاله، علت‌های مختلف ادرار نکردن نوزاد و مدت زمانی که ادرار نکردن طبیعی است را بررسی کردیم. پیشنهاد می‌کنیم کوچک‌ترین مشکل کودک خود را به پزشک اطلاع دهید تا با مداخله زودهنگام، سلامتی او را بهبود ببخشید.
منابع:
- cuh.nhs.uk
- parents.com
- eurokidsindia.com
- medicinenet.com
- healthychildren.org
- pampers.com
- merckmanuals.com
سوالات متداول درباره علت ادرار نکردن کودک
علت ادرار نکردن نوزاد ممکن است کمآبی بدن، مشکلات کلیوی یا انسداد مجاری ادراری باشد. در صورت تداوم این مشکل، نیاز به بررسی دقیقتر توسط پزشک وجود دارد.
اگر نوزاد بیقرار یا بیحال است، تب دارد یا نشانههای کمآبی مثل خشکی دهان و کاهش اشک دارد، این موضوع باید جدی گرفته شود.
اولین اقدام، اطمینان از تامین آب و مایعات کافی برای نوزاد است. در صورت ادامه مشکل، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
کمبود مایعات در تغذیه نوزاد میتواند به کاهش ادرار منجر شود. همچنین، برخی غذاها ممکن است باعث کمآبی بدن شوند.
