نزدیک شدن کودکان به زمان مدرسه رفتن، هم می‌تواند والدین را سرشار از شوق و اشتیاق کند و هم آن‌ها را دچار نگرانی کند. از طرفی دیدن درس خواندن بچه‌ها و رفتن به مدرسه، می‌تواند جالب و جذاب باشد، از طرف دیگر، می‌تواند این نگرانی را ایجاد کند که چطور کاری کنیم که فرزندانمان به خوبی درس بخوانند، نیاز به فشار آوردن به آن‌ها نداشته باشیم و مسئولیت زیادی بر دوشمان حس نکنیم.
در این مقاله، به نکاتی می‌پردازیم که باعث می‌شود با استفاده از تکنیک‌های فرزندپروری، طوری کودکانتان را تربیت کنید که به خوبی درس بخوانند و نگرانی زیادی بابت این موضوع حس نکنید.
پس همراهمان باشید، تا انتهای این مقاله با نام فرزندپروری و پیشرفت تحصیلی…!
چطور کودکان را طوری تربیت کنیم که خود به خود درس بخوانند؟
اگر از آن دسته والدینی هستید که فکر می‌کنید با تحمیل و مجبور کردن می‌توانید فرزندانتان را به درس خواندن ترغیب کنید، باید بدانید که این، اغلب نتیجه عکس خواهد داشت. در عوض، اگر بتوانید فرزندپروری را به گونه‌ای انجام دهید که عشق به یادگیری را در آن‌ها ایجاد کنید و یک محیط خوب برای درس خواندنشان فراهم کنید، فرزندانتان به صورت اتوماتیک به درس خواندن ترغیب خواهند شد.
این چند نکته را راجع به به همین موضوع رعایت کنید:
1ـ ایجاد یک محیط یادگیری مثبت و امن
قدم اول برای تربیت کودکان و ترغیب آن‌ها به درس خواندن، ایجاد یک محیط امن و البته با بار روانی مثبت است. بنابراین:
- فضا را مطالعاتی کنید: لازم است اتاق کودک، به دور از تنش و شلختگی، و همراه با نور مناسب باشد تا چشم و مغز فرزندتان آماده مطالعه باشد.
- حواس پرتی را به حداقل برسانید: وقتی فرزندتان در حال درس خواندن است، لازم است عوامل حواس‌پرتی او به حداقل برسد. به او یاد بدهید که موبایل یا تبلتش را بیرون از اتاق بگذارد و موقعی که درسش تمام شد، می‌تواند آن را بردارد. به او منظم بودن و داشتن روتین را آموزش دهید.
- با کمک خودش، برنامه منظم ایجاد کنید: یک برنامه منظم روزانه یا هفتگی برای مطالعه(از جمله زمان انجام تکالیف)، ایجاد کنید.
- یادگیری را سرگرم‌کننده کنید: یادگیری فرزندتان را اگر بتوانید به یک یادگیری سرگرم‌کننده تبدیل کنید، احتمالاً با اشتیاق بیشتری درس می‌خواند.
بیشتر بخوانید:
2ـ تقویت ارتباط و همکاری با او
لازم است فرزندتان، شما را به عنوان کسی که از او حمایت و با او همراهی می‌کند بشناسد. پس:
- در مورد مدرسه با او صحبت کنید: اغلب مواقع، از فرزندتان در مورد روزی که در مدرسه داشته بپرسید و علاقه واقعی خود را به موضوعات و دوستانش نشان دهید.
- فعالانه به او گوش دهید: با دقت به نگرانی‌ها و چالش‌های او در مورد تکالیف مدرسه و به طور کلی محیط مدرسه‌اش گوش دهید.
- تشویقش کنید: تلاش و پیشرفت کودک را تصدیق و ستایش کنید؛ حتی اگر نتایجی که به دست آورده است، عالی نباشند، اما باید تلاشش را تحسین کنید.
- با معلمان او در ارتباط باشید: ارتباط خود را با معلمان فرزندتان حفظ کنید تا نقاط قوت، ضعف و پیشرفت او را درک کنید.
3ـ ایجاد عادات خوب و استقلال در زمینه تحصیلی
در کتاب‌های متعددی مثل اثر مرکب و عادات اتمی، از قدرت عادت‌ها گفته شده و همچنین از نظر علمی هم به اثبات رسیده است که ایجاد عادت‌های خوب، هم می‌تواند عادت‌های بد را کاهش دهد و هم نتایج شگفت‌انگیزی در دراز مدت به دست دهد. پس سعی کنید برای ایجاد عادات خوب در فرزندانتان، تلاش کنید. از جمله:
- تعیین هدف: به فرزندتان کمک کنید تا اهداف واقع بینانه و دست یافتنی، چه کوتاه مدت و چه بلند مدت، برای خود تعیین کند.
- مدیریت زمان: با ایجاد برنامه، استفاده از تایمر و اولویت‌بندی وظایف، مهارت‌های مدیریت زمان را به او بیاموزید.
- راهبرد‌های مطالعه: مهارت‌های مطالعه مؤثر مانند یادداشت‌برداری، نقشه‌برداری ذهنی و تکرار فاصله‌ای را معرفی کنید.
- تشویق مسئولیت‌پذیری: به تدریج به کودک خود استقلال بیشتری در یادگیری خود بدهید و به او اجازه دهید زمان و مواد مطالعه خود را مدیریت کند.
4ـ تشویق کردن پیشرفت‌ها و تلاش‌های کودک
همیشه تشویق کارها و رفتارهای خوب، بیشتر از تنبیه برای کارهای بد نتیجه می‌دهد. پس تشویق و تحسین را در اولویت قرار دهید و برای تقویت رفتارهای خوب فرزندانتان:
- بر تلاش او تمرکز کنید: همانطور که گفتیم، فارغ از نتیجه، همیشه تلاش و زحمتی را که کودک برای خواندن درس‌هایش می‌کشد، تشویق کنید. فقط نمرات نهایی او را نبینید!
- چالش‌های او را شناسایی کنید: تا چه اندازه از چالش‌هایی که فرزندتان با آن مواجه است خبر دارید؟ برای شناسایی مشکلات یا موانعی که ممکن است فرزندتان با آن مواجه باشد، با او حرف بزنید.
- به دنبال کمک حرفه‌ای باشید و آموزش ببینید: لازم است همواره یادگیری و آموزش را در دستور کارتان قرار دهید تا با نسل فرزندتان بیشتر آشنا شوید و دغدغه‌های این نسل را بهتر درک کنید.
جلوی این ۶ اشتباه تاثیرگذار در موضوع “فرزندپروری و پیشرفت تحصیلی” را بگیرید!
اگر والدین کودکانی هستید که قرار است به کلاس اول بروند یا مشغول تحصیل در مقاطع بالاتری هستند، لطفاً این اشتباهات را تکرار نکنید، چون روی پیشرفت فرزندانتان در تحصیل، تاثیر منفی خواهد گذاشت:
اشتباه اول: برنامه‌ریزی بیش از حد
وقتی بیش از حد برای فرزندانتان برنامه‌ریزی کنید و بخواهید آن‌ها را خیلی خیلی منظم بارآورید، آزادی‌هایش را محدود می‌کنید و احتمال دارد که فرزندتان به یک فرد ماشینی یا وسواسی تبدیل شود.
خیلی از والدین عادت دارند فرزندشان را در کلاس‌های متعدد ثبت‌نام کنند؛ ثبت نام کودکان در فعالیت‌های فوق برنامه‌ی زیاد، می‌تواند منجر به فرسودگی و کمبود انرژی، خستگی روانی و عدم تمرکز بر روی تکالیف مدرسه‌اش شود. والدین باید زمان تحصیل فرزندانشان را در اولویت قرار دهند و استراحت لازم را برای آن‌ها در نظر بگیرند و اجازه دهند سرگرمی و بازی هم در دستور کارشان قرار داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
اشتباه دوم: عدم تعیین انتظارات واضح
کودکان شما با قوانین و انتظارات روشن رشد می‌کنند. والدین باید دستورالعمل‌های ثابتی را در مورد تکالیف، زمان مطالعه و استاندارد‌های کلی تحصیلی ایجاد کنند. البته این به معنای محدودیت زیاد برای بچه‌ها نیست، بلکه به معنی داشتن حریم و خطوط قرمز است تا متوجه باشند اگر از خط قرمزها عبور کنند، برایشان پیامدهایی به همراه خواهد داشت.
اشتباه سوم: نادیده گرفتن محیط امن و منظم خانه!
اگر محیط خانه شما آشفته یا بی‌نظم و شلخته باشد، نباید انتظار داشته باشید که فرزندانتان به خوبی تمرکز کنند و ساعات زیادی درس بخوانند. والدین باید فضایی مناسب برای مطالعه ایجاد کنند و عواملی که باعث اختلال در توجه و تمرکز کودکان می‌شود را به حداقل برسانند.
اشتباه چهارم: مقایسه با سایر کودکان
به هیچ عنوان فرزندانتان را با دیگران مقایسه نکنید. مقایسه مداوم کودک حتی با خواهر و برادر یا همسالانش باعث ایجاد ناامنی و شک و تردید به خود و در نتیجه کاهش شدید اعتماد به نفس و عزت نفس در آن‌ها می‌شود. والدین باید روی نقاط قوت و پیشرفت منحصر به فرد فرزندشان تمرکز کنند و ضعف‌های فرزندانشان را نیز بپذیرند.
اشتباه پنجم: فشار بیش از حد
تشویق و تحسین کودکان موقع انجام تکالیف مدرسه، لازم و ضروری است؛ در عین حال، اعمال فشار و زور بیش از حد به کودک می‌تواند باعث ایجاد اضطراب و ترس از شکست شود. والدین باید به جای تمرکز صرف بر نمرات، عشق به یادگیری را در کودکان ترویج کنند.
اشتباه ششم: عدم ارتباط با معلمان
ارتباط پیوسته با معلمان بینش‌های ارزشمندی را در مورد پیشرفت و چالش‌های بالقوه کودک ارائه می‌دهد. والدین باید با مربیان فرزندشان ارتباط برقرار کنند و از آن‌ها راهنمایی بگیرند.
چگونه فرزندانم را به خواندن کتاب و یادگیری ترغیب کنم؟ ۸ نکته و کلید!
در این بخش، قصد داریم نکاتی به شما بگوییم که بتوانید فرزندانتان را به کتاب خواندن علاقه‌مند کنید. مطمئن باشید اگر فرزندانی کتاب‌خوان داشته باشید، در آینده به افرادی سالم، با روح و جسم پر از عشق و همدلی و البته موفق تبدیل خواهند شد.
نکته اول: الگو باشید!
اجازه دهید فرزندانتان شما را در حال مطالعه منظم ببینند. وقتی آن‌ها می‌بینند که خواندن چیزی است که شما از آن لذت می‌برید، به احتمال زیاد تمایل به تقلید از آن رفتار خواهند داشت.
بیشتر بخوانید:
نکته دوم: با هم با صدای بلند بخوانید
خواندن کتاب با صدای بلند برای فرزندانتان (به ویژه کتاب قصه)، راهی عالی برای درگیر کردن آن‌ها با داستان‌ها است. کتاب‌هایی را انتخاب کنید که متناسب با سن و علایق آن‌ها باشد و داستان‌های جذاب و پرتعلیقی در خود جای داده باشد.
نکته سوم: به انتخاب متمایلش کنید!
در مقاله‌ای در سایت SchoolHouse توصیه شده است که به فرزندان خود اجازه دهید کتاب‌های خود را بر اساس علایق خود انتخاب کنند. چه داستانی باشد، چه غیرداستانی، چه کتاب‌های مصور و چه مجلات، اینکه به آن‌ها استقلال و حق انتخاب بدهید، حس خوبی به آن‌ها می‌دهد. فعلا زیاد درگیر اینکه که چه چیزی می‌خواند نباشید. قصه و داستان و مطالب علمی، برای شروع خوب است.
نکته چهارم: عادت مطالعه را به تدریج برایش ایجاد کنید
اگر فرزندتان ببیند که مثلاً نیم ساعت قبل از خواب یا نیم ساعت بعد از بیدار شدن کتاب می‌خوانید، احتمالاً این الگو را تقلید کرده و این عادت خوب را در خودش هم ایجاد می‌کند.
نکته پنجم: کتاب خواندن را تعاملی کنید
پس از خواندن کتاب، درباره‌اش با هم حرف بزنید. نظرش را بپرسید، در مورد شخصیت‌ها بحث کنید و او را در بحث‌ها شرکت دهید. سوال بپرسید و به سوالات او پاسخ بدهید.
نکته ششم: با فناوری، به نوع خواندنش تنوع بدهید
اگر گاهی از تبلت و کتاب‌خوان و موبایل برای مطالعه کتاب‌های صوتی یا پی‌دی‌اف استفاده کنید دو فایده دارد: اول اینکه یاد می‌گیرد از فناوری‌ها و گجت‌هایش درست استفاده کند و دوم اینکه به نوع خواندنش تنوع می‌بخشید تا خسته و دلزده نشود.
نکته هفتم: به کتابخانه یا کتابفروشی سر بزنید
گاهی دست فرزندتان را بگیرید و او را در محیط دوست‌داشتنی کتابخانه و کتابفروشی رها کنید تا چرخی بزند و بیشتر با کتاب انس بگیرد.
بیشتر بخوانید:
نکته هشتم: تشویقش کنید و برایش هدیه بخرید
گاهی برای اینکه بداند کار کتاب خواندنش ارزشمند است، او را به نوعی تشویق کرده یا پاداشی به او بدهید. مثلاً برایش استیکر بخرید، خوراکی تهیه کنید و او را به گردش ببرید.
نقش سبک‌های مختلف فرزندپروری بر پیشرفت تحصیلی فرزندان چیست؟ + 4 سبک!
یکی از نظریه‌های مشهور حوزه فرزندپروری و تربیت فرزند، نظریه سبک‌های مختلف فرزندپروی است. دیانا بامریند، روانشناس بالینی بود که با نظریه فرزندپروری خود (لینک منبع) توانست دریچه‌ای تازه به سبک‌های مختلف تربیت فرزند داشته باشد. بیایید این موضوع را کمی بررسی کنیم و ببینیم هر سبک، چه تاثیری بر میزان پیشرفت تحصیلی کودکان شما خواهند داشت
سبک اول: سبک فرزندپروری مقتدرانه
در این سبک، والدین نسبت به فرزندانشان قدرت و کنترل بیشتری دارند. آن‌ها به صورت یک طرفه تصمیم‌هایی را برای فرزندانشان می‌گیرند و انتظار دارند که بی‌چون‌وچرا اطاعت ببینند.
این سبک می‌تواند تأثیرات مختلفی بر روی پیشرفت تحصیلی داشته باشد. از یک طرف، کنترل و محدودیت‌های اعمال شده توسط والدین ممکن است باعث ایجاد نظم و انضباط و تمرکز بیشتر در فرزندان شود؛ در عین حال، این سبک ممکن است باعث ایجاد فشار روانی بر فرزندان و در نتیجه باعث کاهش انگیزه آن‌ها برای یادگیری شود. همچنین، فرزندانی که به اندازه کافی اعتماد به نفس نداشته باشند، ممکن است در محیط‌هایی که اقتدار بیش از اندازه والدین وجود داشته باشد، از مهارت‌های ارتباطی کمتری برخوردار باشند.
سبک دوم: سبک فرزندپروری مستبدانه
در این سبک، والدین نه تنها قدرت و کنترل بالایی نسبت به فرزندانشان دارند، بلکه محدودیت‌ها و قوانین شدیدی را برای آن‌ها اعمال می‌کنند و به طور کلی از آن‌ها انتظار دارند که اطاعت کنند؛ بدون اینکه به احتیاجات و نیازهای فرزندانشان توجه کافی داشته باشند.
این سبک فرزندپروری می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی پیشرفت تحصیلی داشته باشد. فشار زیادی که از سوی والدین اعمال می‌شود، می‌تواند باعث کاهش انگیزه و علاقه فرزندان به تحصیلات شود. همچنین، این سبک ممکن است باعث کاهش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی و توسعه فردی کمتر فرزندان شود، زیرا آن‌ها از قدرت اختیار و آزادی کمتری برخوردار هستند.
سبک سوم: سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه
در این سبک، والدین سعی می‌کنند از تنش و فشار خودداری کرده و اجازه دهند فرزندانشان برای خود تصمیم بگیرند. این سبک ممکن است باعث ایجاد محیطی برای فرزندان شود که هیچ فشاری روی خود حس نکنند. جنبه مثبت چنین سبکی این است که فرزندان بدون هیچگونه فشار و استرسی، به امور تحصیلی خود می‌پردازند؛ اما جنبه منفی این سبک این است که برخی از فرزندان ممکن است به دلیل عدم وجود راهنمایی و مراقبت کافی از سوی والدین، مشکلاتی در زمینه مدیریت زمان یا تصمیم‌گیری داشته باشند. این امر در درازمدت باعث افت تحصیلی فرزندان خواهد شد.
سبک چهارم: سبک فرزند پروری طردکننده (والدین بی تفاوت)
کلام آخر
سعی کردیم در این مقاله، نکاتی کمتر شنیده شده و کاربردی با موضوع تربیت فرزند و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی بچه‌ها برایتان مطالب متنوع و مفیدی از منابع علمی منتشر کنیم. نکته پراهمیت این است که والدین، باید نقاط قوت و چالش‌های فرزندشان را بشناسند و نوع تربیت خود را بر این اساس تنظیم کنند و در این مسیر مشوق و راهنمای فرزندشان باشند.
در نهایت، والدین عزیز؛ تربیت فرزند، عشق، صبوری و حوصله می‌خواهد. به یاد داشته باشید که در حال انجام چه کار مهمی هستید؛ تربیت یک انسان…!
