تحقیقی در وب‌سایت National Institutes of Health (NIH) که روی 65 مادر آمریکایی انجام شده بود، منتشر شد. این تحقیق نشان داد که بسیاری از زنان در مسیر مادری خشم را تجربه می‌کنند. این خشم خود را به‌شکل‌های مختلف مثل از دست دادن کنترل، تصور آسیب به دیگران یا واکنش جسمی نشان می‌دهد. یکی از دلایل خشم مادران می‌تواند مشکلات روزمره با فرزندان باشد؛ اما این خشم چه تاثیری روی کودک می‌کذارد؟ ما در این مقاله می‌خواهیم درباره تاثیر عصبانیت مادر بر کودک و نکات مهم درباره آن حرف بزنیم.
علت عصبانیت و فریاد کشیدن مادر
خشم مادر یا خشم مادرانه که در انگلیسی به عنوان Mom Rage شناخته می‌شود، به عصبانیت شدید و ناگهانی مادران اشاره دارد. در این زمان، خشم در اوج خود قرار گرفته و مادر کنترل خود را از دست می‌دهد و فریاد می‌کشد. مادرانی که این احساس را تجربه می‌کنند، پس از آرام شدن با احساس شرم و گناه مواجه می‌شوند. این عصبانیت دلایل متعددی از جمله مشکلات عاطفی، مشکلات مالی، استرس‌های مادر شدن دارد که در این بخش آن‌ها را قرار داده‌ایم. اگر با رفتارهای پرخاشگرانه کودک مواجه هستید و نیاز به کنترل خشم در برابر کودکان دارید، این مطلب به شما کمک می‌کند.
نکته: بعد از مشاهده این ویدیو، ویدیو درمان لجبازی کودک که کمی پایین‌تر قرار گرفته مشاهده کنید.
1_ فشارهای زندگی
چالش‌های زندگی در هر دوره‌ای وجود دارد. مادر بودن نیز یک چالش و مسئولیت برای مادران است. مراقبت از فرزند و توجه به نیاز او می‌تواند حجم زیادی از فشار را به مادر وارد کند. سازگاری با این تغییرات می‌تواند برای مادران سخت باشد.
2_ استرس مالی و اقتصادی
یکی از علت‌های عصبانیت مادر، استرس و نگرانی در مورد مشکلات مالی و تامین نیازهای خانواده است. این استرس باعث ایجاد فشار روانی بر مادر شده و کودک با مشاهده آن احساس ترس می‌کند.
3_ تحمل مسئولیت‌های سنگین
مادران مسئولیت‌های بسیاری را در خانه به دوش می‌کشند و علاوه بر خود، باید نیازهای اعضای خانواده را نیز برآورده سازند. این مسئولیت‌ها می‌تواند برای مادران سخت و طاقت فرسا باشد و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی کودکان می‌تواند باعث ناامیدی و عصبانیت مادر شود.
4_ عدم حمایت
یکی از علت‌های عصبانیت مادر، عدم حمایت از طرف شریک زندگی یا دیگر اعضای خانواده است. نبود حمایت می‌تواند باعث ناامیدی و فشار بر مادران شود و خشم و عصبانیت را بروز دهد.
5_ احساس ناراحتی
مادر ممکن است احساس کند که با به دنیا آوردن یک کودک بخشی از خود را از دست داده است و از این بابت احساس ناراحتی و اندوه کند. این احساس در مادران قوی و شاغل که موقعیت شغلی خود را از دست داده باشند، دیده می‌شود. آن‌ها احساس می‌کنند که با مادر شدن هویت و نیاز آن‌ها تغییر کرده است.
6_ رفتارهای چالش‌برانگیز کودک
برخی از رفتارهای کودکان می‌تواند برای والدین آزاردهنده باشد. هنگامی که مادر تحت فشارهای روانی و خستگی است، این رفتارهای کودک می‌تواند باعث عصبانیت و واکنش‌های تند مادر شود.
لجبازی یکی از رفتارهای چالش‌برانگیز کودکان است که ما در مقاله با کودک لجباز خود چه کنم؟ راهکارهایی برای رفع این رفتار اشتباه کودک را معرفی کرده‌ایم.
تاثیر عصبانیت مادر بر کودک
تاثیر عصبانیت مادر بر کودک می‌تواند شامل اثرات عاطفی و روانی قابل توجهی باشد. عصبانیت مادر بر کودک می‌تواند محیطی ناامن و مملو از ترس را برای کودک ایجاد کرده و مشکلات عاطفی طولانی‌مدت را به وجود آورد. مادران باید به این اثرات توجه کنند تا بتوانند خشم مادرانه خود را کنترل کرده و از پیامدهای آن جلوگیری کنند. در اینجا، تاثیر عصبانیت مادر بر کودک را قرار داده‌ایم:
1_ ایجاد احساس ناامنی در کودک
مهم‌ترین تاثیر عصبانیت مادر بر کودک، ایجاد حس ناامنی و اضطراب در فرزند است. زمانی مادر به طور مکرر خشم خود را در محیط رشد فرزند بروز دهد، این می‌تواند باعث اختلال در احساس امنیت و ایجاد ترس، اضطراب و سردرگمی کودک می‌شود.
2_ کاهش عزت نفس کودک
Parental anger can also take a toll on a child’s self-esteem. When children witness frequent yelling, criticism, or anger, they may start to believe that they are the cause of their parents’ anger. This can result in feelings of guilt, shame, and worthlessness.
خشم والدین می‌تواند تأثیر منفی بر عزت نفس کودک داشته باشد. زمانی که کودکان شاهد فریاد زدن، انتقاد یا خشم مکرر باشند، ممکن است باور کنند که علت خشم والدین‌شان خود‌شان هستند. این می‌تواند منجر به احساس گناه، شرم و بی‌ارزشی شود. Pmhccares
رفتار والدین تاثیر بسیاری در افزایش یا کاهش عزت نفس کودک دارد. در صورتی که عصبانیت مادر به دلیل کار اشتباه کودک باشد، این باعث می‌شود که کودک احساس کم‌ارزشی، گناه یا شرم را تجربه کند. بنابراین، این احساسات در رشد عاطفی کودک اختلال ایجاد کرده و کودک احساس می‌کند که به اندازه کافی خوب نیست.
در این زمینه، شما را به خواندن مقاله کاشت بذر عزت نفس در کودک دعوت میکنیم.
3_ اضطراب و استرس طولانی‌مدت
همان‌طور که گفتیم، تاثیر عصبانیت مادر بر کودک می‌تواند طولانی‌مدت باشد. عصبانیت مکرر مادر می‌تواند احساس اضطراب و استرس را در مدت‌طولانی در کودک ایجاد کند و کودک مدام نگران خشم بعدی از سمت مادر باشد.
4_ ایجاد مشکلات عاطفی کودک و مادر
پیوند بین مادر و فرزند یک ارتباط سالم و مهم است. در صورتی که مادر مدام عصبانی شود، این می‌تواند پیوند آن‌ها را ضعیف کند. بنابراین، مشکلات اعتماد و دلبستگی مادر و فرزند تا بزرگسالی او ادامه خواهد داشت.
در واقع، عصبانیت مادر می‌توانید یکی از خطاهای فرزند پروری هم باشد. می‌خواهید با دیگر خطاها آشنا شوید؟ به مقاله‌ای که در این زمینه منتشر کرده‌ایم، سری بزنید.
5_ بروز مشکلات رفتاری کودک
کودکان از والدین خود تقلید می‌کنند. این تقلید در رفتارهای پرخاشگرانه آن‌ها نیز دیده می‌شود. زمانی که مادر عصبانی می‌شود و فریاد می‌کشد، کودک نیز این رفتار را تقلید کرده و درنهایت در کنترل هیجانات خود دچار مشکل می‌شود. در برخی از موارد نیز ممکن است کودک با مشاهده عصبانیت و پرخاشگری‌های مادر گوشه‌گیر و محتاط شود.
6_ مشکلات در برقراری روابط سالم
رشد کودک در محیطی که مدام در عصبانیت و تنش است، می‌تواند به ایجاد روابط سالم در آینده تاثیر بگذارد. این کودکان در اعتماد کردن به دیگران با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند احساسات خود را بیان کنند. این کودکان به محرک‌های استرس‌آور واکنش‌های شدید و تند نشان می‌دهند.
در واقع، عصبانیت مدام مادر می‌تواند یکی از نشانه‌های سبک فرزند پروری مستبدانه باشد که روی ارتباطات کودک در آینده بسیار تاثیر منفی می‌گذارد.
- بیشتر بخوانید: دعوای خواهر و برادر
- بیشتر بخوانید: بچه هام خیلی اذیت میکنن چیکار کنم؟
عواقب فریاد زدن بر سر کودکان
فریاد زدن بر سر کودکان عواقب جدی به‌همراه دارد که برخی از آن‌ها عبارت هستند از:
- کاهش تمرکز کودک: فریاد زدن بر سر کودک موجب ایجاد اختلال عملکرد شناختی در آن‌ها می‌شود. بر اساس تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، محیط‌های پرتنش بر توجه و تمرکز تأثیر منفی می‌گذارند.
- تأثیر منفی بر یادگیری: فریاد زدن انگیزه کودکان را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای در نشریه روانشناسی کودکان و نوجوانان ((Journal of Child Psychology and Psychiatry)) انجام شد که نشان می‌داد کودکان در محیط‌های حمایتی و آرام، بهتر یاد می‌گیرند و درک بهتری دارند.
- افزایش احساس تنهایی: فریاد زدن باعث ایجاد احساس ترس و تنهایی در کودک می‌شود. این احساس مشکلات اجتماعی زیادی برای کودک به‌وجود می‌آورد؛ مثلاً او توانایی برقراری ارتباطات سالم را نخواهد داشت.
- کاهش خلاقیت: فریاد زدن باعث سرکوب شدن خلاقیت کودکان می‌شود؛ در نقطه مقابل، حضور کودکان در محیط‌های حمایتی و مثبت باعث می‌شود خلاقیت آن‌ها پرورش پیدا کند.
- ایجاد تصویر منفی نسبت به والدین: فریاد زدن باعث ایجاد تصویر منفی نسبت به والدین در ذهن کودک می‌شود. این اتفاق، احساس بی‌اعتمادی کودک نسبت به والدین را افزایش می‌دهد.
نشانه‌های والدین پرخاشگر و عصبانی
When a parent’s anger takes control, it often leads to yelling, criticism, and harsh words.
وقتی خشم والدین کنترل را به دست می‌گیرد، اغلب به فریاد زدن، سرزنش و بیان کلمات تند منجر می‌شود. Access Therapy
دیگر نشانه‌های والدین پرخاشگر و عصبانی عبارت هستند از:
- واکنش‌های شدید حتی به رفتارهای کوچک فرزندان
- استفلاده از جملات ترساننده یا حتی تهدید کردن کودکان
- عدم توجه به احساسات فرزندان
- امکان بروز برخورد فیزیکی (مثل کتک زدن بچه)
روش‌های کنترل رفتار عصبی و خشم والدین بر کودک
همان‌طور که در موارد فوق اشاره کردیم، تاثیر عصبانیت مادر بر کودک بسیار است و می‌تواند زندگی آینده کودک را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، مادران باید سعی کنند که این رفتارهای خود را کنترل نمایند. این احساسات به صورت ناگهانی به وجود می‌آیند و منجر به بحران‌های عاطفی در خانواده‌ها می‌شوند. در ادامه روش‌های کاربردی برای مدیریت خشم مادران و کاهش تاثیر عصبانیت مادر بر کودک را دنبال کنید.
1_ پیش از واکنش نفس عمیق بکشید
پیش از هرگونه واکنش و عصبانیت، بهتر است لحظه‌ای توقف کرده و نفس عمیق بکشید. این کار کمک می‌کند تا بهتر بتوانید احساسات خود را مدیریت کرده و آرام شوید.
2_ مدت کوتاهی استراحت کنید
در صورت امکان، سعی کنید از فضایی که با کودک دچار مشکل و تنش شده‌اید خارج شوید. سعی کنید به خود و کودک زمانی را برای آرامش و استراحت اختصاص دهید. سپس، با آرامش درمورد مسئله با فرزند خود صحبت کنید.
3_ مدیریت استرس را تمرین کنید
یکی از کلیدی‌ترین عوامل در حفظ سلامت روان، مدیریت استرس است. مادران باید خواب کافی، ورزش و تغذیه سالم را در روتین زندگی خود قرار دهند. این باعث می‌شود که استرس مادر به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده و از نظر عاطفی بتواند با کودک خود ارتباط مثبتی برقرار کند.
در این جدول چند تکنیک مدیریت استرس برای جلوگیری از عصبانیت والدین را بررسی میکنیم:
| راهکار | نکات | مزیت‌ها |
| خواب کافی | حداقل ۷ یا ۸ ساعت خوابیدن، ایجاد روال منظم خواب و ایجاد محیط خواب آرام، ساکت و خنک | بهبود تمرکز، کاهش استرس و افزایش روحیه |
| ورزش | حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت بدنی، انتخاب ورزش لذت‌بخش و ترکیب ورزش‌های هوازی و قدرتی | کاهش استرس، بهبود خلق و خو و افزایش سلامت جسمی و روحی |
| تغذیه سالم | مصرف میوه و سبزیجات، کاهش مصرف قند و چربی‌های مضر و نوشیدن آب کافی | افزایش انرژی و کاهش استرس |
| ذهن آگاهی | تمرکز بر تنفس و لحظه حال | کاهش اضطراب و استرس و افزایش آرامش |
| نوشتن | نوشتن احساسات و تجربیات روزانه | تخلیه احساسی و کاهش استرس |
4_ احساسات خود را بنویسید
یکی از روش‌های کاربردی برای کاهش تاثیر عصبانیت مادر بر کودک و کنترل خشم، نوشتن احساسات در یک دفتر است. اگر احساس خشم شما به دلیل نافرمانی کودک است، آن را یادداشت کنید. نوشتن درباره موقعیت‌هایی که شما را عصبانی و پرخاشگر می‌کند، می‌تواند کمک کند تا الگوهای رفتاری و محرک‌ها را شناسایی کنید. سعی کنید به طور منظم درمورد احساسات خود بنویسید.
5_ مدیتیشن را تمرین کنید
یکی از روش‌های افزایش آرامش مادران و کاهش استرس آن‌ها، انجام مدیتیشن است. با مدیتیشن می‌توانید احساسات منفی خود را کنترل و مدیریت کرده و نحوه واکنش خود را تغییر دهید. به صورت منظم تمرینات مدیتیشن را انجام دهید تا بهبود خلق و خو و کاهش استرس را تجربه کنید. با انجام مدیتیشن کامل و منظم ذهن شما یاد می‌گیرد که در مواقع بحرانی آرام بماند و عصبانیت و خشم را بروز ندهد.
صوت روانشناسی: تنبیه بچه حرف گوش نکن
سخنران: درنا شریفی، روانشناس کودک
6_ نیازهای کودک را برآورده کنید
توجه به نیازهای عاطفی، جسمی و اجتماعی کودک می‌تواند احساس آرامش و امنیت او را افزایش دهد. با برآورد ساختن نیازهای کودک، ارتباط عاطفی مادر و کودک قوی‌تر خواهد شد. بنابراین، زمانی که خواسته‌های معقول و نیازهای اساسی کودک برآورده شود، رفتارهای مثبتی نشان می‌دهد و کمتر باعث خشم والدین خود می‌شود. زمانی که مادر احساس کند که نیاز کودک خود را برآورده کرده است، فشار و استرس کمتری را تجربه خواهد کرد.
والدین حرفه‌ای معمولاً نیاز کودک را خیلی زود شناسایی کرده و آن را رفع می‌کنند. ما در دوره فرزندپروری؛ پدر و مادر حرفه ای، به شما آموزش می‌دهیم که چطور والدینی حرفه‌ای برای کودک خود باشید.
- بیشتر بخوانید: جملات معجزه گر در تربیت فرزند
- بیشتر بخوانید: نه گفتن به کودکان
- بیشتر بخوانید: چیکار کنم بچم تو کوچه نره؟
- بیشتر بخوانید: آموزش صداقت به کودکان
7_ مرزهای خود را تعیین کنید
تعیین مرزها یکی از روش‌های موثر برای مدیریت استرس و عصبانیت مادران است. نیازها و محدودیت‌های خود را با همسر و اعضای خانواده صادقانه مطرح کنید تا کنترل بیشتری بر احساسات خود داشته باشید. تقسیم مسئولیت‌های روزمره، استفاده از کلمات مناسب مانند می‌خواهم زمانی را استراحت کنم و گفت‌وگوی صریح درمورد نیازهای خود را فراموش نکنید.
در این زمینه پیشنهاد می‌دهیم که سری به مقاله «لیست قوانین خانه» هم بزنید.
چند نکته مهم برای جلوگیری از فریاد زدن بر سر کودکان
برای جلوگیری از فریاد زدن بر سر کودکان، باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید که عبارت هستند از:
- گفتگو در زمان مناسب: به‌جای فریاد زدن، گفتگو را به زمان مناسبی موکول کنید؛ مثلاً زمانی که هم شما و هم کودک آرام هستید. این کار به کودک کمک می‌کند تا درک بهتری از انتظارات شما داشته باشد.
- تغییر موضوع: وقتی که احساس کردید در حال عصبانی شدن هستید و ممکن است که فریاد بزنید، سریعاً موضوع صحبت را عوض کنید.
- استفاده از طنز: با توجه به موقعیت، گاهی می‌توان از زبان طنز برای بیان موضوعات استفاده کرد. این کار باعث کاهش تنش و جلوگیری از فریاد زدن می‌شود.
- توجه به رفتارهای مثبت: گاهی به‌دلیل تمرکز بر رفتارهای منفی، خیلی زود عصبانی می‌شویم و فریاد می‌زنیم؛ در صورتی که شما می‌توانید به‌جای تمرکز بر رفتارهای منفی، به رفتارهای مثبت کودک توجه کرده و آن‌ها را تشویق کنید. این کار کودک را به انجام رفتارهای مثبت، بیشتر تشویق می‌کند.
- تغییر محیط: اگر در حال عصبانی شدن هستید، قبل از بروز واکنشی مثل فریاد زدن، محیط را ترک کنید تا آرام‌تر شوید.
- تکرار جملات مثبت با خود: هنگام عصبانیت، جملات مثبت را تکرار کنید و به خود یادآور شوید که عواقب فریاد زدن بر سر کودکان بسیار جدی هستند؛ بنابراین می‌توانید به شیوه‌ای آرام‌تر با کودک حرف بزنید تا او صحبت‌های شما را بهتر درک کند.
- توجه به نیازهای خود: احساس خستگی و ناامیدی زیاد، باعث تحریک‌پذیری و در نتیجه فریاد زدن می‌شود؛ بنابراین به نیازهای خود توجه کنید.
- گفتگو با دیگران: اگر نمی‌توانید موضوعی را به کودک آموزش دهید، به‌جای عصبانیت و فریاد زدن، از یک متخصص کمک بگیرید. روان‌شناس‌های کودک معمولاً روش‌هایی متناسب با ویژگی‌های کودک‌‌تان به شما آموزش می‌دهند.
ما در سمینار ارتباط همدلانه، راهکارهایی را به شما آموزش می‌دهیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید فرزندپروری موفقی داشته باشید. با شرکت در این سمینار و یادگیری اصول ارتباط همدلانه، نیازی به فریاد زدن بر سر کودکان نخواهید داشت.
سوالات متداول
آیا داد زدن بر سر کودک عوارض بدی برای کودک دارد؟
بله، داد زدن می‌تواند عوارض جدی مثل کاهش اعتماد به نفس، اضطراب و مشکلات رفتاری برای کودک داشته باشد.
جایگزین بهتر برای داد زدن چیست؟
موکول کردن گفتگو به زمان مناسب، تغییر موضوع، تغییر محیط، توجه به رفتارهای مثبت کودک و توجه به نیازهای خود، جایگزین‌های بهتری برای داد زدن هستند.
آیا کاری هست که والدین نیز بتوانند برای داد نزدن انجام دهند؟
بله، والدین می‌توانند با تمرین تنفس عمیق، تکنیک‌های مدیریت استرس، استراحت داشتن و تعیین مرزهای مشخص، به‌مرور این عادت اشتباه را کنار بگذارند.
کلام آخر
تاثیر عصبانیت مادر بر کودک می‌تواند باعث ایجاد مشکلات روانی و عاطفی شود. خشم مادر می‌تواند در شکل‌گیری الگوهای ارتباطی کودک با دیگران تاثیرات منفی داشته باشد و کودک در آینده با مشکلات جدی مواجه شود. بنابراین، کنترل و مدیریت خشم مادران اهمیت بسیاری در تربیت فرزندان سالم در جامعه دارد. در این مقاله، تاثیر عصبانیت مادر بر کودک و روش‌های کاهش و مدیریت خشم را قرار داده‌ایم. در صورت نیاز می‌توانید به یک روانشناس مراجعه نمایید.
منابع:
