یکی از رایج‌ترین مشکلات والدین، عدم تمایل کودک به انجام تکالیف مدرسه است. این عدم تمایل یک مشکل گسترده است که ریشه‌یابی آن در حوصله این مقاله نمی‌گنجد؛ اما حل آن در گرو اجرای راهکارهای تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه خواهد بود. بااین‌وجود، اجرای راهکارهای این‌چنینی ساده نیست و در صورت اشتباه، ممکن است کودک به شیوه دیگری آسیب ببیند.
برای اینکه بدانیم چگونه در انجام تکالیف مدرسه به کودکان کمک کنیم؟ و شیوه صحیح تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه چیست؟ با ما همراه باشید.
راهکارهای تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه
اگر شما هم از آن دسته والدینی هستید که مدام می‌پرسید “چگونه در انجام تکالیف مدرسه به کودکان کمک کنیم؟” این روش‌ها حسابی به کارتان می‌آیند:
1_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با ایجاد محیط مناسب
یکی از دلایل عدم تمایل کودک به انجام تکالیف، تمرکز پایین است؛ یعنی کودک مجبور است انرژی مضاعفی را صرف هدایت توجه به یک مبحث مشخص کند. در این شرایط، حتی اگر کودک باهوش باشد و واقعاً درس و مدرسه را دوست داشته باشد، از انجام تکالیف سر باز خواهد زد. یکی از اصلی‌ترین روش‌های حل این مشکل، ایجاد یک فضای مخصوص درس‌خواندن است. ویژگی‌های این فضای مخصوص به شرح زیر هستند:
- باید آرام باشد و محل رفت‌وآمد سایر اعضای خانواده نباشد،
- باید یک میزتحریر یا یک قسمت مختص انجام تکالیف در اتاق وجود داشته باشد،
- باید یک فضای ثابت باشد؛ یعنی کودک یک‌بار در اتاق‌خواب و یک‌بار در پذیرایی تکلیف حل نکند،
- اتاق باید نور کافی داشته باشد؛ در حدی که نه چشم کودک را خسته کند و نه او را خواب‌آلود کند،
- فضای اتاق را مطابق سلیقه کودک تنظیم کنید تا بهانه‌ای برای انجام‌ندادن تکالیف نداشته باشد،
- قبل از شروع به انجام تکالیف، تمام وسایل کودک را دم دستش بگذارید تا مدام از جایش بلند نشود،
- لوازم‌التحریر فانتزی و موردعلاقه کودک را برایش خریداری کنید تا ذوق استفاده از آن‌ها، کودک را به انجام تکالیف سوق دهد،
- باید فضایی آشنا برای کودک باشد؛ یعنی در این محیط، مغز کودک به دنبال کشف یک چیز جدید یا درگیر احساس ناامنی و اضطراب نباشد.
مهم‌ترین مزیت ایجاد یک فضای مشخص برای حل تکلیف، شرطی‌شدن مغز است. شرطی‌شدن مغز به فرایندی گفته می‌شود که طی آن، مغز ما یاد می‌گیرد با قرار گرفتن در شرایط خاص، کار به خصوصی انجام دهد؛ به‌عنوان‌مثال، مغز کودک یاد می‌گیرد پشت میز نشستن یعنی زمان تمرکز روی درس فرارسیده است.
2_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با ایجاد نظم
نظم در تمام جنبه‌های زندگی ضروری است و تأثیر غیرقابل‌انکاری روی عملکرد افراد دارد؛ بنابراین، ایجاد نظم در زندگی کودک نباید محدود به زمینه تحصیلی باشد، بلکه باید شامل عادات و برنامه‌هایی شود که به طور غیرمستقیم، این ویژگی را در ذهن کودک نهادینه کنند. برای ایجاد نظم در زندگی کودک، می‌توانید از عادت‌های ساده‌ای مانند عوض‌کردن لباس موقع خواب، شستن صورت و مسواک‌زدن قبل و بعد خواب، حمام رفتن در روزهای مشخص هفته و سایر موارد این‌چنینی شروع کنید. در زمینه تحصیلی، بهترین روش ایجاد نظم استفاده از یک برنامه درسی است.
هنگام تدوین برنامه درسی جهت افزایش انگیزه و تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه، باید چند نکته مهم را رعایت کنید:
- برنامه را مطابق با برنامه‌های معمول خانوادگی تنظیم کنید.
- برنامه را با مشارکت خود کودک بنویسید و نظرات او را اعمال کنید.
- زمان‌های مشخصی برای حل تکلیف در این برنامه در نظر بگیرید.
- هنگام نوشتن برنامه، محدود بودن ظرفیت ذهنی و روانی کودک را در نظر بگیرید و برنامه متعادلی بنویسید.
- با استفاده از تکنیک پومودورو، زمان‌های مطالعه و استراحت را متعادل کنید؛ زمان پیشنهادی برای کودکان 45 دقیقه مطالعه و 5 تا 10 دقیقه استراحت است.
3_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با زمان‌بندی مناسب
همان‌طور که در بخش برنامه‌ریزی اشاره کردیم، زمان انجام تکالیف باید مشخص و ترجیحاً ثابت باشد؛ به‌عنوان‌مثال، هر روز ساعت 4 کودک را بنشانید سر تکالیفش! اما انتخاب این زمان مشخص باید باتوجه‌به 2 نکته مهم صورت بگیرد.
نکته اول، مطابقت برنامه درسی با برنامه‌های خانواده است؛ یعنی بهتر است ساعت حل تکالیف کودک، هم‌زمان با ساعت مطالعه، مدیتیشن یا حتی انجام حساب و کتاب‌های خانه توسط والدین باشد. در این صورت، فضای خانه به طور طبیعی ساکت می‌شود و حس تمرکز را القا می‌کند. از طرفی، کودکان دوست دارند کارهایی مشابه والدین انجام دهند و مسلماً اگر در کنار آن‌ها مطالعه کنید یا چیزی بنویسید، تکالیفشان را با حس بهتری انجام خواهند داد.
نکته دوم، درمورد سطوح انرژی کودک در ساعات مختلف روز است. شما باید با مشاهده رفتارهای کودک، زمان‌هایی از روز که انرژی بیشتر و تمرکز بالاتری دارند را شناسایی کنید و از آن‌ها بخواهید در همان ساعات به تکالیفشان بپردازند؛ اما باید یک مسئله مهم را در نظر داشته باشید:
شما باید بررسی کنید او چه زمان‌هایی، تمایل به انجام چه فعالیت‌هایی دارد.
به‌عنوان‌مثال، اگر کودک در ساعت 4 پرانرژی است و روی پایش بند نمی‌شود، او را مجبور به انجام تکالیف نکنید؛ زیرا در این صورت، باید تمام تمرکز و توان ذهنی‌اش را صرف سرکوب این انرژی کند! به‌جای این کار، با هم بازی کنید، کارهای خانه را انجام دهید یا بیرون بروید و قدم بزنید تا این انرژی مضاعف تخلیه شود.
- بیشتر بخوانید: بهترین کتاب برای 11 ساله ها
- بیشتر بخوانید: چرا کودکان باید زود بخوابند؟
- بیشتر بخوانید: چگونه زبان انگلیسی را در خانه به کودک آموزش دهیم ؟!
- بیشتر بخوانید: چطور در مورد پریود شدن با بچه ها حرف بزنیم؟
4_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با نوشتن وظایف
نوشتن وظایف به‌نوعی زیرمجموعه برنامه‌ریزی قرار می‌گیرد؛ اما تفاوت اساسی آن با برنامه‌ریزی در تأثیر روانی آن خواهد بود. منظور از نوشتن وظایف، ایجاد یک TODO List یا همان لیست کارها است؛ یعنی شما باید به کمک کودک، تمام تکالیف را در یک لیست بنویسید و کنار هر مورد، یک دایره بگذارید. این کار 4 مزیت مهم دارد:
- هیچ کاری از قلم نمی‌افتد و برنامه درسی دقیق‌تر از همیشه پیش می‌رود،
- کودک تعداد کارهایی که انجام داده است را به چشم می‌بیند و به خود افتخار می‌کند.
- خط‌زدن هر مورد، باری از روی دوش کودک برمی‌دارد و خیال او را راحت می‌کند؛ زیرا به چشم می‌بیند که مثلاً تنها 3 کار باقی مانده است.
- هر کدام از تکالیف باتوجه‌به موضوع کلی خود دسته‌بندی می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال، تکالیف فارسی به بخش‌های حل تمرین کتاب، نوشتن پاراگراف، حفظ کلمات و غیره تقسیم خواهد شد.
لیست‌های این‌چنینی یک نمونه کوچک شده و ساده‌سازی شده از برنامه درسی پرجزئیاتی هستند که در بخش‌های قبل به آن اشاره کردیم.
5_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با مدیریت استفاده از تکنولوژی
برخلاف باور عموم، متخصصان معتقدند که استفاده از لوازم الکترونیکی و اینترنت توسط کودک لزوماً مضر نیست؛ اما باتوجه‌به سطح تمرکز هر کودک، این موارد می‌توانند حواس‌پرتی قابل‌توجهی ایجاد کنند. از طرفی، ممنوع کردن دسترسی به چیزی که تا این حد معمول است، حواس کودک را بیش‌ازپیش پرت خواهد کرد؛ زیرا چیز ساده‌ای مانند یک ساعت بازی با تبلت تبدیل به مزیتی خارق‌العاده می‌شود که کودک می‌خواهد به هر قیمتی، آن را به دست بیاورد! در این شرایط:
- کودک نمی‌تواند روی درسش تمرکز کند،
- تکالیفش را سرسری حل می‌کند تا بتواند با تبلتش بازی کند،
- با تجربه احساساتی مانند غم، ناراحتی و خشم، لجبازی و پرخاشگری بیشتری از خود بروز خواهد داد،
- عادات نامناسبی مانند دروغ گفتن را یاد می‌گیرد؛ مثلاً به‌دروغ می‌گوید که برای حل تکالیفش نیاز به تبلت دارد،
به‌این‌ترتیب، شما نباید تحت هیچ شرایطی (حتی زمان حل تکالیف) استفاده از تلفن همراه، اینترنت و امثالهم را “ممنوع” کنید؛ بلکه باید برای آن‌ها قانون بگذارید یا شرایطی در نظر بگیرید. به‌عنوان‌مثال:
- اگر برای حل تکالیف نیاز به اینترنت داری، می‌توانی از تبلت من استفاده کنی.
- در روز اجازه داری 2 ساعت با تبلت بازی کنی؛ اما انتخاب زمانش به عده خودت است.
- تکالیفی که نیاز به اینترنت دارند را بگذار برای آخر کار تا با هم آنلاین شویم و من هم به کارهایم برسم.
- بیا تکالیف انترنتی را با هم انجام دهیم؛ اگر شامل تحقیق و سرچ در اینترنت می‌شوند، حتماً چیز جالبی از آن‌ها یاد خواهم گرفت.
- بهتر است زمانی که داریم مطالعه می‌کنیم، تبلت‌هایمان را به شارژ بزنیم تا وقتی کارمان تمام شد آماده استفاده باشند. در این صورت، باتری‌هایشان هم خراب نخواهند شد!
در این صورت نه‌تنها قانون قاطعی وضع می‌کنید، بلکه با دادن حق انتخاب به کودک، از هرگونه پرخاشگری احتمالی او نیز جلوگیری خواهید کرد. توصیه می‌کنیم هنگام حل تکالیفی که نیاز به اینترنت و تکنولوژی دارند، کنار کودک بنشینید و به طور غیرمستقیم، فعالیتش را بررسی کنید. گاهی وقت‌ها آدم بدون این که خودش متوجه باشد در اینترنت و تلفن همراه غرق می‌شود؛ بنابراین، باید مراقب باشید حواس کودک پرت نشود.
6_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با برخورد محترمانه و منطقی
یکی از رویکردهای بسیار اشتباه برخی والدین، این است که معتقدند اگر کودک کار خوبی انجام داد، وظیفه‌اش است و اگر کار بدی انجام داد، باید تنبیه شود. بدون این که بیش از حد این مورد را پیچیده کنیم، بگذارید یک قانون کلی در روابط انسانی را به شما یادآوری کنم:
اگر می‌خواهیم کاری توسط کسی انجام شود، باید صبور باشیم و هرگاه انجام شد، سپاسگزاری کنیم؛ حتی اگر آن کار، وظیفه بدیهی شخص باشد.
درس‌خواندن و حل تکالیف از معدود وظایفی است که والدین برای کودکان قائل می‌شوند و خب، حق دارند که بابت انجام‌ندادن چنین کار ساده‌ای (به نظر خودشان!) حسابی عصبانی شوند! اما در نظر داشته باشید که شما با یک انسان دارای فهم و شعور طرف هستید و مانند هر انسان دیگری، محرک‌های محیطی اصلی‌ترین تعیین‌کنندگان نوع و شدت واکنش کودکان به اتفاقات خواهند بود.
به‌عنوان‌مثال، اگر پاسخ شما به لجبازی کودک برای حل تکالیف، پرخاشگری باشد؛ کودک هم طبیعتاً با رفتار مشابهی پاسخ خواهد داد. در این شرایط، کودک حتی متوجه بد بودن رفتارش هم نمی‌شود؛ زیرا می‌بیند خود والدین هم همین‌طور رفتار می‌کنند!
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند پسر
- بیشتر بخوانید: تربیت فرزند دختر
اگر هنگام تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه محترمانه برخورد کنید، دو اتفاق مهم می‌افتد:
- کودک در مقابل حرف محترمانه و منطقی کمتر مقاومت می‌کند؛ زیرا می‌داند که اصرار شما برای انجام تکالیف، به صلاح خودش است و شما قصد قدرت‌نمایی، روکم‌کنی یا اجبار و آزار ندارید.
- کودک با دیدن برخورد محترمانه و مهربانانه شما در مقابل رفتار بد خودش، شرمنده می‌شود و تواضع بیشتری به خرج می‌دهد.
در نتیجه، شما باید محترمانه از کودک بخواهید تکالیفش را انجام دهد، تحسینش کنید و به او بگویید که می‌دانید انجام تکالیف در این زمان سخت بود؛ اما شما خیلی خوشحالید که کودک به حرفتان گوش کرده و تکالیفش را انجام داده است. ضمن آن که می‌توانید این پیشرفت را برای اطرافیان تعریف کنید تا آن‌ها نیز کودک را تحسین کنند.
7_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با همراه شدن با آن‌ها
فارغ از نوع تکلیف یا سختی و آسانی آن، خود “تکلیف انجام‌دادن” یک کار تازه و جدید برای کودکان محسوب می‌شود و مانند هر کار تازه دیگری، کودک در مواجهه با آن احساسات ناخوشایندی مانند ترس را تجربه خواهد کرد. نکته جالبی که درمورد این مسئله وجود دارد، ماندگاری این ترس است. به زبان ساده، حتی اگر کودک کلاس چهارم نیز باشد، باز هم می‌توانیم بگوییم علت تکلیف انجام‌ندادنش، ترس از انجام کار جدید است؛ زیرا با این که چهار سال است که تکلیف انجام می‌دهد،
- هنوز به‌درستی با آن کنار نیامده،
- هر بار به‌اندازه دفعه اول از آن می‌ترسد،
- انجام تکالیف در ذهن او مساوی است با تجربه انواع احساسات ناخوشایند!
این جاست که ارزش درست گذاشتن آجر اول بنا مشخص می‌شود؛ اگر این کودک در مقطع اول ابتدایی حمایت عاطفی کافی و مناسبی دریافت می‌کرد، می‌توانست به‌موقع از این ترس بگذرد. در نتیجه، اگر کودکتان کلاس‌اولی است، بدانید که باید با او همراه شوید. همان‌طور که موقع برداشتن اولین قدم دستش را گرفتید، اینجا هم باید مراقب باشید و تا وقتی راه بیفتد، حواستان به او باشد. اما چطور؟ اگر کودک کلاس‌اولی است:
- برای انجام تکالیفش شوروشوق نشان بدهید،
- از کودک بخواهید درمورد کلاس، معلم و چیزهایی که یاد گرفت با شما صحبت کند،
- به کودک بگویید هر چه در مدرسه نوشته یا کشیده است را به شما نشان بدهد و برایتان تعریف کند،
- هنگامی که تکلیف انجام می‌دهد کنارش بنشینید و به کاری مشغول شوید؛ مانند مطالعه، نوشتن و غیره.
- حین انجام تکلیف می‌توانید با او صحبت کنید یا از او بخواهید در قالب آموزش‌دادن به شما، تکلیف حل کند.
یادتان باشد تکلیف کودک کلاس‌اولی نیاز به تمرکز و دقت بالا ندارد؛ زیرا هدف اصلی آن ایجاد عادت تکلیف حل‌کردن، درس‌خواندن و تثبیت مفاهیمی است که سر کلاس یاد گرفته است. در نتیجه، می‌توانید جلسات مطالعه را کمی شادتر و آزادتر برگزار کنید.
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
- بیشتر بخوانید: نقش مادر در فرزند پروری
اگر کودکان کمی بزرگ‌تر است می‌توانید با استفاده از روش‌های زیر، کم‌کم رابطه والد – فرزندی خود را بهبود ببخشید و با نزدیک‌شدن به او، کمکش کنید:
- درمورد روزش با او صحبت کنید،
- کتاب‌هایش را مطالعه کنید و حین گفت‌وگو، ناگهان به یک موضوع مرتبط بپردازید؛ مثلاً یک نکته تاریخی که در کتابش خواندید را مطرح کنید تا توجهش جلب شود و به گفت‌وگو بپیوندد.
- زمانی که متوجه شدید در حال انجام تکالیفش است، کم‌کم صدای تلویزیون را کم کنید، نور خانه را میزان کنید و غیره.
- به‌صورت غیرمستقیم، به کودک وعده بدهید؛ مثلاً بدون شرطی‌کردن فضا، خیلی راحت بگویید: «یادم بینداز هر وقت تکلیفت تمام شد، با هم کیک درست کنیم.» (کار موردعلاقه کودک).
به‌خاطر داشته باشید تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه در مقاطع بالاتر دشوارتر است و نیاز به صبر بیشتری دارد؛ زیرا شما باید با ترس کودک از حل تکلیف و انبوهی از احساسات ناخوشایندی که در طی چند سال تجربه کرده است، کنار بیایید.
8_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با تشویق و پاداش
مغز کودکان و روند اتفاقات در مغز آن‌ها به‌مراتب ساده‌تر از مغز ما است:
اگر بعد از انجام کاری تشویقم کنند؛ یعنی کار خوبی بوده و اگر دوباره انجامش دهم، باز هم تشویقم می‌کنند!
شما می‌توانید با پیروی از این اصل ساده، تا 50 سالگی فرزندتان هم تشویقش کنید کارهای مختلف انجام دهد! این تشویق می‌تواند به شیوه‌های مختلفی اتفاق بیفتد:
- تهیه غذای موردعلاقه کودک
- رفتن به شهربازی، پارک و غیره
- خرید اسباب‌بازی موردعلاقه کودک
- سرزدن به کودک هنگام تکلیف حل‌کردن و پرسیدن حالش یا بردن کمی خوراکی برای او
- انجام یکی از کارهای موردعلاقه کودک؛ مانند رفتن به استخر، کشیدن نقاشی با یکدیگر، پختن غذا یا شیرینی و غیره
- تحسین کودک بعد از انجام تکالیف به‌صورت زبانی و سپردن کارهای مهم به او؛ زیرا باید این تحسین و اعتماد را در عمل هم نشان دهید.
- نشان‌دادن رضایت در صحبت، گفتار و رفتار شما که می‌تواند احساساتی مانند ارزشمندبودن، مفیدبودن، کافی بودن و غیره را به کودک القا کند.
توجه داشته باشید به جز تشویق‌های زبانی و رفتاری، سایر موارد که جنبه پاداش دارند باید با ظرافت بیشتری انجام شوند؛ زیرا کودک نباید عادت کند برای انجام کارهای ساده که از وظایف معمولش به شمار می‌روند، پاداش به خصوصی دریافت کند. ترجیحاً این پاداش‌ها را ساده و کم نگه دارید؛ مگر اینکه از قبل با کودک قراری گذاشته باشید. به‌عنوان‌مثال، به او قول داده باشید که اگر امروز روزنامه‌دیواری‌اش را تمام کند و از برنامه جلو بیفتد، می‌توانید آخر هفته یک سفر خانوادگی کوتاه داشته باشید.
9_ تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه با شناخت بهتر معلم
یکی از اشتباهات معمول والدین هنگام مواجهه با مشکل تکلیف حل‌کردن کودک، مقصر دانستن کودک است؛ یعنی حتی اگر این را به زبان نیاورند، باز هم معتقدند حتماً این بچه یک چیزی‌اش می‌شود که مانند بقیه سر تکالیفش نمی‌رود! با چنین دیدگاهی، شما در حال صرف زمان و انرژی‌تان در جای اشتباهی هستید؛ زیرا شاید واقعاً مشکل از کودک نباشد و معلم باید کمی در رویکردش صرف‌نظر کند!
برای این که قضاوت درستی در این مورد داشته باشید، حتماً
- در تمام جلسات اولیا مربیان به طور منظم شرکت کنید،
- از معلم بخواهید شما را در جریان رویکرد و سبک تدریسش قرار دهد،
- در جشن‌های مدرسه شرکت کنید و با کادر مدرسه و معلمان در ارتباط باشید،
- هرازچندگاهی خودتان دنبال کودک بروید و به این بهانه با معلم درمورد عملکرد روزانه کودک صحبت کنید.
در گفت‌وگوهایی که با معلم دارید حتماً درمورد نحوه تشویق کودکان برای انجام تکلیف مدرسه نیز صحبت کنید. از آن‌ها بخواهید توضیح دهند نظرشان در این مورد چیست و والدین باید چطور و چقدر در انجام تکالیف مدرسه دخیل باشند؟ در کنار این موارد، عملکرد کودک و نحوه بروز نارضایتی‌اش هنگام انجام تکالیف را به‌دقت تحت‌نظر بگیرید تا ببینید آیا
- واقعاً حجم تکالیف به طور غیرمنطقی زیاد است؟
- عدم تمایل کودک به انجام تکالیف، ناشی از نفهمیدن درس است؟
- رفتار نامناسب معلم در کلاس منجر به کاهش علاقه کودک به درس و مدرسه شده است؟
- آیا کودک مورد قلدری هم‌کلاسی‌هایش قرار می‌گیرد؟ به‌عنوان‌مثال، اگر درس بخواند و در کلاس فعالیت کند، بقیه او را مسخره خواهند کرد؟
نکات مهم تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه
با این که نقش والدین در عملکرد تحصیلی کودکان غیرقابل‌انکار است؛ بسیاری معتقدند تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه، بی‌معنا است و والدین نباید برای انجام چنین کارهای معمول و بدیهی، تا این حد انرژی بگذارند. این افراد معتقدند کمک به کودک برای انجام تکالیف مدرسه و فراهم‌کردن فضای مناسب نوعی لوس کردن کودک محسوب می‌شود که معایبش بیشتر از مزایای آن خواهند بود.
- بیشتر بخوانید: خطاهای فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های فرزند پروری
- بیشتر بخوانید: سبک های غلط فرزند پروری
متخصصان با این عقیده موافق نیستند؛ اما خطرات کلی این مسئله را به رسمیت می‌شناسند و معتقدند هنگام تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه، باید چند نکته بسیار مهم رعایت شود:
- تکالیف کودک را برایش انجام ندهید؛ بلکه او را در انجام تکالیف همراهی کنید.
- اجازه ندهید تکلیف حل‌کردن کودک مشروط به حضور شما باشد؛ زیرا کودک باید بتواند به‌تنهایی از پس‌کارش بر بیاید.
- پاداش به کودک را در حد معمول نگه دارید تا بفهمد این کار شما صرفاً ادای احترام است؛ نه نوعی رشوه!
- هنگام همراهی در انجام تکالیف، مراقب باشید روند پرورش خلاقیت و مهارت‌های شناختی کودک به واسطه کمک‌های شما مختل نشود.
- کارهای کودک را به او یادآوری کنید؛ اما یادتان باشد این کارها، مربوط به او هستند و خودش باید پیگیر انجام آن‌ها باشد.
- تا زمانی که کودک خودش از شما درخواست کمک نکرد، به‌صورت مستقیم وارد عمل نشوید.
- اگر شروع تکالیف برای کودک دشوار است، با او سر میز و کتاب بنشینید؛ اما تکالیف را برایش حل نکنید و بگذارید خودش شروع‌کننده باشد.
- همیشه صبر کنید و اجازه دهید کودک با آزمون‌وخطا، به جواب برسد؛ حتی اگر این روند زمان‌بر باشد.
- اگر کودک اشتباه کرد، حتماً با ابراز علاقه و به‌رسمیت‌شناختن زحماتش برای حل سؤال، نظر مثبتی بدهید و سپس پاسخش را اصلاح کنید.
- اگر کودک تکالیفش را نامنظم و شلخته انجام داد، دعوایش نکنید؛ بلکه آن را به‌عنوان یک چرک‌نویس در نظر بگیرید و بگویید چه‌کار خوبی کردی اول در یک چرک‌نویس نوشتی، حالا وقت پاک‌نویس کردن آن است.
- کودک را تحت هیچ شرایطی و در هیچ موردی با کسی مقایسه نکنید.
- هنگام اصلاح اشتباهات و حتی بحث با کودک، هرگز از روش‌های قهری یا عبارات تحقیرآمیز استفاده نکنید تا اعتماد به نفسش از بین نرود.
- هرگز در حضور کودک، درمورد عملکرد تحصیلی نامناسب او دعوا نکنید؛ اجازه ندهید کودک حس کند علت دعوا و یک موجود ناخوشایند است.
- از تهدیدهای بی‌معنا، غیرقابل‌اجرا و بی‌رویه خودداری کنید؛ اجازه ندهید قبح این مسئله بریزد و کودک فکر کند شما هرگز به تهدیدتان عمل نمی‌کنید.
- تحت هیچ شرایطی مصالحه نکنید و کوتاه نیایید؛ اگر کاری باید انجام شود، باید انجام شود.
- هر کار کودک را به‌اندازه و با روش درست تشویق کنید؛ اگر کودک کاری را که معمولاً انجام نمی‌داد را به پایان رساند، بیش از حد ذوق‌زده نشوید و همان پاداش همیشگی را حفظ کنید.
- زمان انجام تکالیف و استراحت باید متعادل باشد؛ حتی اگر کودک از برنامه معمول خود عقب‌مانده است، هرگز دو ساعت را به 4 یا 5 ساعت مطالعه در روز افزایش ندهید.
در نهایت، اگر احساس کردید حضور شما هنگام انجام تکالیف تنش‌زا است، این روند را قطع کنید تا رابطه شما و کودک با چنین چیز ناخوشایندی پیوند نخورد. در این شرایط، می‌توانید از معلم یا یک مشاور تحصیلی کودک کمک بگیرید.
کلام آخر
تشویق کودکان برای انجام تکالیف مدرسه به‌ظاهر ساده است؛ اما مانند هر مسئله دیگری که مربوط به کودکان باشد، پرجزئیات و پیچیده است. روش‌های بررسی شده در این مقاله در شرایط مختلف قابل‌اجرا هستند؛ اما توصیه می‌کنیم برای نتایج بهتر، حتماً با یک روان‌شناس کودک یا مشاور تحصیلی کودک صحبت کنید تا روش‌های مختص شرایط خودتان را بررسی کنند.
منابع
