کودکان ده ساله، در سن و سال عجیبی به سر می‌برند؛ رفتارهای آنان در عین حال که دوست‌داشتنی و جالب است، می‌تواند آزاردهنده و پیچیده شود! یکی از این رفتارها که گاهاً می‌تواند باعث کلافگی پدر و مادرها شود، لجبازی است.
لجبازی پسر بچه ده ساله اغلب به عنوان یک رفتار منفی شناخته می‌شود؛ اما در ادامه خواهیم دید که این ویژگی، می‌تواند فوایدی هم به همراه داشته باشد.
در مقاله پیش رو، تلاش کرده‌ایم ضمن بیان دلایل اصلی لجبازی در کودکان ده ساله، راهکارهای موثری هم در اختیارتان قرار دهیم. ضمناً نشانه‌های کودکان لجباز ده ساله را که بخوانید، تشخیص این رفتار برایتان آسان‌تر خواهد شد.
در این مقاله، از تحقیقات معتبر علمی هم استفاده کرده‌ایم و نکات و چکیده‌ای از تازه‌ترین پژوهش‌ها در این باره را به آن تزریق کرده‌ایم تا اعتبار آن دو چندان شود.
پس همراهمان باشید و این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
آیا لجبازی کودک ده ساله لزوماً بد است؟ فایده‌ها را ببینید!
لجبازی اگر به حالت افراط در نیاید، می‌تواند یک ویژگی خاص و حتی ارزشمند برای کودک ده ساله شما به حساب بیاید.
در ادامه 5 دلیل برای اینکه چرا لجبازی غیرافراطی کودکان می‌تواند نشانه خوبی باشد می‌خوانید و سپس 5 دلیل برای اینکه لجبازی زیاد می‌تواند چه ضررهایی داشته باشد را مطالعه می‌کنید!
۱ـ کودک ده ساله شما تاب‌آوری بالایی دارد
لجبازی می‌تواند نشانه این باشد که پسر شما، در برابر چالش‌ها و شکست‌ها استقامت بالایی دارد. او کم‌کم یاد می‌گیرد که آن‌ها یاد می‌گیرند که سختی‌ها را در آغوش بگیرند و به موانع به عنوان فرصت‌هایی برای رشد نگاه کنند.
۲ـ قاطعیت بیشتری خواهد داشت
لجبازی می‌تواند کودک را به مرور تشویق کند تا با پشتکار بی‌دریغ، اهداف خود را دنبال کند. او یاد می‌گیرد که اهداف روشنی را تعیین کرده و خود را وقف دستیابی به آن‌ها کنند، حتی اگر موانعی بر سر راه باشد!
۳ـ استقلال‌طلب‌تر خواهد بود
لجبازی می‌تواند پسر‌ها را برای ابراز فردیت و تصمیم‌گیری مستقل توانمند کند. کودک شما یاد می‌گیرد که به قضاوت خود اعتماد کرده و بر انتخاب‌های خود مالکیت داشته باشد.
۴ـ خودآگاه‌تر خواهد بود
وقتی پسر‌ها با چالش‌های لجبازی کنار می‌آیند، نسبت به احساسات و انگیزه‌های خود، آگاهی و بینش پیدا می‌کنند. آن‌ها یاد می‌گیرند که محرکهای خود را شناسایی کنند و مکانیسم‌هایی برای مقابله کشف کنند!
۵ـ در حل مسأله، توانمندتر خواهند بود!
لجبازی می‌تواند پسران را تشویق کند که به طور خلاقانه با مشکلات برخورد و راه حل‌هایی پیدا کنند که با ترجیحات آن‌ها هماهنگ باشد. آن‌ها یاد می‌گیرند که خارج از چارچوب فکر کنند و رویکرد‌های نوآورانه‌ای پیدا کنند.
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودکان در غذا خوردن
- بیشتر بخوانید: دارو دادن به کودکان
- بیشتر بخوانید: لجبازی شدید کودک
علائمی که نشان می‌‌دهند لجبازی کودک آسیب‌زننده است
و اما بخش مهم ماجرا! به چه دلایلی لجبازی کودکان نشانه‌ی خوبی محسوب نمی‌شود؟
۱ـ در رابطه‌هایش تنش زیاد است
لجبازی بیش از حد کودکان، می‌تواند روابط با والدین، معلمان و همسالانش را تیره‌وتار کند. لجبازی زیاد، می‌تواند منجر به جنگ قدرت، آزردگی خاطر و مشکل در همکاری کودک شما با دیگران شود.
۲ـ در کنترل احساساتش ضعیف‌تر است
لجبازی می‌تواند مانع تنظیم عواطف کودکان شود و مدیریت خشم، ناامیدی و دلسردی را برای آن‌ها دشوار کند. کودک ده ساله شما ممکن است در هنگام مواجهه با احساسات منفی شروع به خودسرزنش‌گری کرده یا افسرده و ناامید شود!
۳ـ منجر به عدم انعطاف‌پذیری می‌شود
لجبازی بیش از حد کودکان ده ساله، می‌تواند آن‌ها را از در نظر گرفتن دیدگاه‌های جایگزین و یادگیری از دیگران باز دارد. آن‌ها ممکن است فرصت‌های ارزشمند رشد و توسعه را از دست بدهند، چون هیچ انعطافی از خود نشان نمی‌دهند.
۴ـ خود محوری‌شان زیاد می‌شود
اگرچه استقلال خوب است، اما لجبازی بیش از حد می‌تواند منجر به خود محوری کودکان شده و آن‌ها را به مرور، بی‌توجه به خواسته‌های دیگران بار بیاورد.
در چنین شرایطی، همدلی آن‌ها کاهش یافته و در ارتباطاتشان فقط بر خواسته‌های خود تمرکز می‌کنند و خواسته‌ها و منافع دیگران برایشان اهمیتی نخواهد داشت.
۵ـ در حل مسأله انعطاف ناپذیرند
در حالی که کمی لجبازی می‌تواند منجر به یافتن راه‌حل‌های خلاقانه شود، لجبازی بیش از اندازه، می‌تواند به عدم انعطاف انجامیده و باعث شود کودکان تنها به یک راه‌حل بچسبند و ذهنشان محدود و غیرخلاق شود.
- بیشتر بخوانید: آموزش سلام کردن به بچه ها
- بیشتر بخوانید: آرایش کردن کودکان
- بیشتر بخوانید: جدا کردن جای خواب کودک
- بیشتر بخوانید: خودارضایی در کودکان
نتیجه گیری از فواید و مزایای لجبازی پسربچه ده ساله
به طور کلی می‌توان گفت لجبازی خیلی کممی‌تواند مفید و لجبازی افراطی می‌تواند کاملاً مضر باشد.
مقدار کمی لجبازی می‌تواند نیروی محرکهای برای انعطاف‌پذیری، عزم راسخ و خوداتکایی باشد.
نکته کلیدی این است که پسران را راهنمایی کنید تا این ویژگی را به شیوه‌ای سالم و متعادل به کار گیرند و ویژگی‌های مثبت این رفتارشان را تقویت کنند.
در ادامه به شما خواهیم گفت که چطور می‌توانید رفتار لجبازانه کودکان را کنترل کرده و از این تهدید، فرصت بسازید.
ویژگی‌های پسر بچه ده ساله لجباز چیست؟ 7 راه برای شناسایی آن‌ها!
بیایید با هم هفت مورد از نشانه‌هایی که با آن می‌تواند یک پسر بچه لجباز ده ساله را شناسایی کنید، مرور کنیم:
نشانه اول: پایبندی سفت و سخت به نظرات
پسران ده ساله لجباز اغلب به شدت به نظرات و البته ترجیحات خودشان پایبند هستند، حتی زمانی که با دیدگاه‌ها یا نظرات مخالف مواجه شوند.
آن‌ها ممکن است به شدت بر سر مواضع خود بحث کنند یا از در نظر گرفتن دیدگاه‌های دیگران خودداری کنند.
نشانه دوم: دشواری در پذیرش نه یا سازش
پسر‌های لجباز ده ساله ممکن است در پذیرش “نه” به عنوان پاسخ، مشکل داشته باشند. آنان خیلی دیر به راه‌حل “سازش” می‌رسند و همچنین به سختی حاضر می‌شوند بر سر خواسته‌هایشان مذاکره کنند.
اینگونه کودکان، درخواست‌های والدین، معلمین و … و یا دستورالعمل‌ها را به عنوان چالش‌هایی بر سر راه استقلال خود می‌دانند.
نشانه سوم: پافشاری در رفتارهای نامطلوب
پسران ده ساله لجباز حتی وقتی با پیامد‌های منفی اعمال خود مواجه شوند، باز هم ممکن است بر روی رفتارهای نامطلوب خود پافشاری کنند. چنین پسرانی ممکن است اعمال خود را توجیه کرده یا تأثیر آن را بر دیگران نادیده بگیرند.
نشانه چهارم: مشکل در مدیریت ناامیدی و خشم
پسران لجباز کوچک، ممکن است تعادل احساسات و عواظف خود را بر هم زده و کنترل آن را از کف بدهند؛ به ویژه موقعی که با ناامیدی مواجه می‌شوند و نمی‌توانند حرفشان را به کرسی بنشانند!
آن‌ها ممکن است انتقادشان را به صورت لفظی یا فیزیکی نشان دهند.
نشانه پنجم: انعطاف ناپذیری در حل مسأله
بسیاری از پسران ده ساله لجباز، راه‌حل‌های محدودی دارند. آن هم به خارط اینکه به خود اجازه نمی‌دهند راه‌حل‌های دیگر را بررسی کنند و صرفاً روی راه‌حل کنونی‌شان پافشاری می‌کنند.
این افراد، در برابر کشف رویکرد‌های تازه، مقاومت می‌کنند. آن‌ها ممکن است روش‌های آشنا را (حتی زمانی که مؤثر نیستند) ترجیح دهند.
نشانه ششم: مقاومت در برابر اقتدار والدین و معلمین و …
پسران لجباز اقتدار والدین، معلمان یا دیگر بزرگسالان خود را به چالش می‌کشند. آن‌ها اغلب قوانین را زیر سؤال برده و با دستورالعمل‌ها به مبارزه می‌پردازند.
نشانه هفتم: نوسانات خلقی نسبتاً زیاد
نوسانات خلقی غیرقابل پیش‌بینی کودکان ده ساله ممکن است نشان دهنده تغییرات عاطفی موقتی آن‌ها باشد. کودکان لجباز تحریک‌پذیرند و زود دچار خشم، غم و غصه و گوشه‌گیری می‌شوند.
- بیشتر بخوانید: لجبازی بچه سه ساله
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودک موقع خواب
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودکان برای دستشویی رفتن
اصلی‌ترین دلایل لجبازی پسر بچه ده ساله چیست؟ 5 دلیل مهم!
اگر پسر ده ساله لجباز داشته باشید، احتالاً دوست دارید بدانید اصلا چرا کودک شما لجباز شده است. پس این دلایل را مرور کنید.
البته دلایل بسیار دیگری هم می‌توان برای لجباز شدن کودکان ده ساله ذکر کرد، اما مهم‌ترین دلایل، همین‌ها هستند:
دلیل اول: رشد شناختی و تقلای رسیدن به نوجوانی!
کودکان ده ساله، در راه عبور از دنیای کودکی به دنیای نوجوانی هستند. در این راه، توانایی‌های شناختی آن‌ها توسعه پیدا می‌کند و منجر به افزایش احساس خودمختاری و ابراز وجود می‌شود. آن‌ها ممکن است در دفاع از نظرات خود و مقاومت در برابر نظرات افراد دیگر، قاطع‌تر شوند.
مطالعات نشان داده است که در عبور از دوران کودکی، درک کودکان از اینکه می‌توانند اختیار عمل بیشتری داشته باشند افزایش می‌یابد و احتمال مقاومت در برابر دستورات والدین بیشتر می‌شود. این به دلیل احساس رشد آن‌ها و تمایل آن‌ها به انتخاب تصمیم‌هایشان و ابراز استقلال است.
دلیل دوم: رشد عاطفی، احساسی و هیجانی
پسران در این سن و سال، در حال توسعه مهارت‌های هیجانی و عاطفی هستند که همین امر می‌تواند زمینه‌ساز ناسازگاری آن‌ها شود.
مبارزه کودکان ده ساله با ناامیدی، خشم، نادیده گرفته شدن و بی‌توجهی، منجر به استفاده آنان از لجبازی به عنوان یک مکانیسم دفاعی می‌شود.
دلیل سوم: رشد اجتماعی
پسران ده ساله به طور فعال در حال کشف هویت اجتماعی خود هستند و فردیت خود را بیشتر ابراز می‌کنند. لجبازی و یک دندگی آن‌ها می‌تواند به عنوان راهی برای ایجاد استقلال و تثبیت جایگاه خود در گروه‌های همسالان ظاهر شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که مقایسه اجتماعی و فشار همسالان می‌تواند در رفتار لجبازانه در پسران ده ساله نقش مهمی داشته باشد.
آن‌ها ممکن است برای هماهنگی با جمع و مورد مقبولیت بیشتر واقع شدن، رفتارهای لجبازانه را به عنوان راهی برای نشان دادن اینکه اوضاع را تحت کنترل دارند، انجام دهند.
دلیل چهارم: سبک دلبستگی
سبک دلبستگی کودک که در دوران نوزادی شکل می‌گیرد، می‌تواند بر رفتار او در مراحل بعدی زندگی نیز تأثیر بگذارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کودکان دارای سبک دلبستگی ناایمن ممکن است بیشتر مستعد لجبازی باشند تا از احساس آسیب‌پذیری یا طرد شدن جلوگیری کنند.
این پسر‌ها ممکن است نسبت به انتقاد یا طرد شدن، حساسیت بیشتری داشته باشند و ممکن است به عنوان راهی برای محافظت از خود در برابر آسیب‌های طرد شدن و بی‌توجهی، لجبازی پیشه کنند!
دلیل پنجم: تأثیرات ژنتیکی
در حالی که عوامل محیطی نقش مهمی در شکل گیری رفتار کودک دارند، ژنتیک نیز به تفاوت های فردی در خلق و خوی از جمله لجبازی کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که لجبازی می‌تواند در بچه‌هایی که دستکم یکی از والدین‌شان لجباز هستند، بیشتر دیده شود.
این امر موقعی بیشتر به اثبات می‌رسد که دوقلوها، به ویژه دوقلوهای همسان، سطوح مشابهی از لجبازی را نشان می دهند، حتی زمانی که در محیط های مختلف بزرگ شده باشند!
- بیشتر بخوانید: لجبازی کودکان دوقلو
- بیشتر بخوانید: کنترل خشم در مقابل کودکان
چگونه پسر بچه ده ساله لجباز را تربیت کنیم؟ 9 راهکار موثر + مثال
با تشکر از اینکه تا اینجای مقاله همراه تیم سلام آگاهی بودید؛
اکنون وقت ان است که ببینیم با پسر بچه ده ساله لجباز، اصلا بایدچه کنیم و چه رفتاری با او خوب است؟
این ۹ استراتژی مؤثر را که برای هرکدام یک مثال کوچک هم آورده‌ایم بخوانید. حتماً می‌تواند به شما کمک کند!
۱. گوش دادن فعال و همدلی
بسیار مهم است که به عنوان والدین، بتوانید همدلانه و صمیمانه، به پسر خود گوش فرا دهید. علاقه‌مندانه به دیدگاه‌ها و احساسات او گوش دهید، بدون اینکه لزوماً با اعمالش موافق باشید یا مخالف، احساسات او را در اکثر مواقع تأیید کنید. این نشان دهنده همدلی است و به او کمک می‌کند احساس کند شنیده شده و مورد احترام شما واقع شده است.
مثال: پسر شما اصرار دارد لباس خاصی بپوشد که چندان با عرف جامعه همگون نیست! به جای نادیده گرفتن انتخاب او، فعالانه به دلایل او گوش دهید.
۲. پیامد‌ها را به او گوشزد کنید!
اینکه هرکدام از تصمیمات و عملکردهای پسرتان چه پیامدهایی دارد را به طور واضح برایش بیان کنید. سعی کنید بر استدلال‌های منطقی و نه احساسی تکیه کنید. به او کمک کنید تا ارتباط بین انتخاب‌های خود و نتایج آن‌ها را درک کند. این امر رفتار مسئولانه و تصمیم‌گیری‌های بهتر او را در پی خواهد داشت.
مثال: پسر شما به جای انجام تکالیفش در مورد بازی با پلی‌استیشن بحث می‌کند. پیامد‌های آن را به صورت واضح و مختصر توضیح دهید. “اگر‌امشب تکالیف خود را تمام نکنی، فردا نمی‌توانی با پلی‌استیشنت بازی کنی”
۳. تعیین مرزهای واضح
قوانین و مرزهای منسجم و البته معقولی را تعیین کنید و مطمئن شوید که آن‌ها برای سن فرزند شما مناسب و ضمناً با ارزش‌های شما همسو هستند
از جنگ قدرت و مبارزه‌گری بپرهیزید و روی گفتگوی باز و سازش تمرکز کنید. این به پسر شما کمک می‌کند تا انتظارات را درک کند و به این ترتیب، احتمال بیشتری دارد تا شروع به پیروی از خواسته‌های شما کند.
مثال: برای پسرتان مقررات منع رفت و آمد در ساعات دیرهنگام شب را مشخص کنید و اهمیت آن را برای سلامتی و امنیت او توضیح دهید. وقتی اعتراض می‌کند، یک بحث آرام و دوستانه ترتیب دهید. “من درک میکنم که می‌خواهی تا دیروقت بیرون بمانی، اما مهم است که امنیت خودت را هم در نظر بگیری، بیشتر بخوابی و روزها سرحال‌تر باشی”
۴. تشویق و تقویت مثبت رفتارهای او
رفتارها و تلاش‌های مثبت پسرتان را تحسین و ستایش کنید. تقویت مثبت رفتارهای مطلوب را تقویت می‌کند و مداومت در لجبازی را کاهش می‌دهد. با این کار به او نشان می‌دهید که اعمالش ارزشمند است و به او انگیزه می‌دهید که به تصمیمات و رفتار خوبش ادامه دهد.
مثال: وقتی پسرتان در کار‌های خانه کمک می‌کند، بدون اینکه از او خواسته شود، سپاسگزاری و قدردانی خود را ابراز کنید. “از تو برای کمک در شستن ظرف‌ها و جارو کشیدن متشکرم. من واقعاً خوشحالم که تو را در زندگی‌ام دارم”
۵. اختیار عمل را دریغ نکنید!
فرصت‌هایی را برای پسرتان فراهم کنید تا بتواند در محدوده‌های معقول، دست به انتخاب بزند تا نیازش به قدرت اختیار هم ارضا شود. این به او احساس استقلال می‌دهد و اعتماد به نفس او را تقویت می‌کند. همچنین به او کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری و مدیریت انتخاب‌های خود را بیاموزد.
مثال: اجازه دهید پسرتان بین سه گزینه برای شام انتخاب کند، مانند پاستا یا پیتزا یا قرمه‌سبزی. یا به او اجازه دهید از بین سه لباسی که برای مهمانی دارد، خودش انتخاب کند که چه بپوشد!
۶. دو مهارت مهم “حل‌مسئله” و “مذاکره”
تلاش کنید که هم خود و هم پسرتان، این دو مهارت کلیدی را بیموزید. وقتی دو مهارت حل مسئله و مذاکره را بیاموزید، دیگر شروع به بحث و جدل و مبارزه نمی‌کنید و همواره به یافتن راه‌حل‌ها پایبند خواهید ماند.
مثال: پسر شما در مورد تمیز کردن اتاقش، لجبازی می‌کند. یک گفتگو بر پایه حل مسئله ترتیب دهید: “من درک میکنم که نمی‌خواهی اتاق خود را تمیز کنی، اما برای همه مهم است که فضای زندگی خود را مرتب نگه داریم. بیا تا با کمک هم، اتاق را مرتب کنیم”.
شما می‌توانید به عنوان والیدن کودک، راهی برای سرگرم‌کننده‌تر کردن چیزهای کسل‌کننده‌ای مثل مرتب کردن اتاق بیابید تا کودک، با درخواستتان موافقت کند.
۷. الگو باشید، نه فقط دستوردهنده!
مهم است که شما، الگویی برای ارتباط سالم، حل تعارض و حل مسئله باشید. صرفاً با دستور دادن یا توصیه کردن، کودک شما حرف گوش کن نمی‌شود. پسر ده ساله شما، با مشاهده رفتارها و تعاملات شما یاد می‌گیرد.
مثال: وقتی با همسرتان با اختلاف نظر مواجه شدید، با آرامش و سازنده با آن برخورد کنید. پسر شما خواهد دید که چگونه تعارضات را محترمانه و مؤثر مدیریت می‌کنید واین را یاد می‌گیرد و به ذهن می‌سپارد!
۸. به روانشناس و مشاور مراجعه کنید!
اگر لجبازی پسرتان باعث اختلالات زیادی در زندگی یا روابط او می‌شود، از یک روانشناس یا درمانگر کودک راهنمایی حرفه‌ای بگیرید. آن‌ها متخصص این کار هستند و می‌توانند به شما کمک کنند. این هزینه‌ها را به چشم سرمایه‌گذاری برای آینده بچه‌هایتان ببینید!
همچنین می‌توانید دانش خودتان را با استفاده از منابع آموزشی معتبر بالا ببرید و روش‌های درست برخورد با کودک لجباز را از این منابع بیرون بکشید. در این صورت، پیشنهاد می‌کنیم پادکست خانم درنا شریفی (متخصص تربیت فرزند) را با موضوع «با لجبازی فرزندم چطور برخورد کنم؟» حتماً گوش کنید.
۹. شوخ طبعی و رفتار صمیمانه!
شوخ طبعی را در تعاملات خود با پسرتان بگنجانید. این می‌تواند به کاهش تنش کمک کند، محیط مثبت‌تری ایجاد کند و یادگیری را لذت بخش‌تر کند. طنز همچنین می‌تواند به پسر شما کمک کند تا جنبه‌های ساده‌تر موقعیت‌ها را ببیند و همه چیز را آنقدر جدی و خشک نبیند!
مثال: وقتی پسرتان از بلند شدن از رختخواب اجتناب می‌کند، یک رویکرد بازیگوشانه را امتحان کنید. کمی سر به سرش بگذارید و سعی کنید با آرامش، برایش مثلاً آواز یا شعر بخوانید.
به طور کلی به یاد داشته باشید، راهنمایی یک پسر ده ساله لجباز نیاز به صبر، درک و ثبات دارد.
کلام آخر
به عنوان والدین، ما می‌دانیم که پیمودن چالش‌هایی مثل داشتن کودک لجباز ده ساله می‌تواند طاقت‌فرسا و سخت باشد؛ با این حال، با صبر، درک و روش‌های صحیح، می‌توانید یک رابطه مثبت و حمایتی و صمیمانه را با پسر خود در پیش بگیرید و به او کمک کنید تا تهدید رفتارهای لجبازانه را به فرصت تبدیل کند. او با والدین آگاهی مثل شما، بدون تردید آینده‌ای روشن و زیبا در پیش روی خود خواهد داشت.
به یاد داشته باشید، تربیت یک پسر ده ساله لجباز به ترکیبی از صبر، درک و ثبات نیاز دارد. با اجرای این استراتژی‌های مؤثر، می‌توانید به پسرتان کمک کنید تا به فردی مسئولیت‌پذیر، محترم و انتقادپذیر تبدیل شود.
