به گزارش وب‌سایت The Guardian، محقق‌ها با تجزیه و تحلیل سوابق بیشتر از ۱۰۰ کشور، افزایش قابل‌توجهی از تولد دو قلوها از دهه ۱۹۸۰ را متوجه شدند؛ به‌طوری که از هر ۴۲ نفر، یک نفر دو قلو به دنیا می‌آورد. به دنیا آوردن فرزندان دو قلو چالش‌های بیشتری دارد. مشکلات دو قلوها ممکن است به‌مرور زمان به قدری زیاد شوند که برای والدین دردسر ایجاد کنند؛ برای همین، ما در این مقاله می‌خواهیم درباره روانشناسی دو قلوها و نکات مهم درباره آن صحبت کنیم.
نکته: بعد از مشاهده این ویدیو، ویدیو درمان لجبازی کودک که کمی پایین‌تر قرار گرفته مشاهده کنید.
مشکلات دو قلوها
یکی از مهم‌ترین چالش‌های روانی دوقلوها، بحران هویت فردی است. از آنجا که دوقلوها به‌ویژه دوقلوهای همسان، شباهت‌های ظاهری و رفتاری زیادی دارند، ممکن است در مراحل رشد با دشواری در تمایز خود از دیگری روبه‌رو شوند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که این مسئله می‌تواند باعث تأخیر در شکل‌گیری خودپنداره مستقل شود (Neyer, 2002). اگر والدین یا جامعه دائماً دوقلوها را به‌عنوان یک واحد مشترک ببینند، احتمال بروز مشکلاتی مثل کاهش اعتمادبه‌نفس یا وابستگی شدید افزایش می‌یابد. روانشناسان توصیه می‌کنند والدین با تقویت تجربه‌های فردی و تأکید بر تفاوت‌ها، به رشد هویت مستقل هر یک از دوقلوها کمک کنند.
۱_ رقابت و مقایسه دائم
یکی دیگر از چالش‌های رایج در روابط دوقلوها، رقابت و مقایسه مداوم است. به دلیل هم‌سن بودن و رشد همزمان، زمینه برای مقایسه در زمینه‌های تحصیلی، اجتماعی و حتی ظاهری بسیار زیاد است. مطالعات نشان می‌دهد که این مقایسه‌ها می‌تواند منجر به حسادت، فشار روانی و رقابت ناسالم شود (Plomin & Daniels, 2011). در مقابل، برخی دوقلوها از این رقابت برای پیشرفت فردی و انگیزه بیشتر استفاده می‌کنند. نقش والدین در این میان بسیار مهم است؛ اگر والدین به‌طور ناعادلانه یکی را بر دیگری ترجیح دهند، این رقابت می‌تواند به تعارض طولانی‌مدت منجر شود.
۲_ وابستگی یا استقلال‌طلبی
رابطه دوقلوها اغلب میان دو قطب وابستگی عاطفی و استقلال‌طلبی فردی در نوسان است. بسیاری از دوقلوها در دوران کودکی وابستگی شدیدی به یکدیگر دارند و این موضوع می‌تواند منبع حمایت روانی باشد. اما در نوجوانی و جوانی، نیاز به استقلال بیشتر می‌شود و گاهی جدایی یا تفاوت مسیرهای زندگی باعث تنش روانی می‌گردد (Segal, 2017).
اگر می‌خواهید با اضطراب جدایی در کودک بیشتر آشنا شوید، به مقاله‌ای که در این مورد منتشر کرده‌ایم، مراجعه کنید.
۳_ مقایسه با خواهر و برادرهای غیر دوقلو
دوقلوها نسبت به خواهر و برادرهای غیر دوقلو تجربه‌ای منحصر به‌فرد دارند، زیرا از بدو تولد همزمان وارد دنیا می‌شوند و اغلب مراحل رشد را با هم طی می‌کنند. این هم‌زمانی، باعث نزدیکی عاطفی و شباهت‌های رفتاری بیشتری نسبت به خواهر و برادرهای معمولی می‌شود (Segal, 2017). در مقابل، خواهر و برادرهای غیر دوقلو معمولاً در دوره‌های مختلف رشدی قرار دارند و به همین دلیل تفاوت‌های شخصیتی پررنگ‌تری میان آنها دیده می‌شود. این مقایسه نشان می‌دهد که تجربه زیسته مشترک نقش پررنگی در شکل‌گیری شخصیت دوقلوها دارد.
۴_ فشار برای شباهت
خانواده ممکن است که به کودکان برای شباهت بیش‌ازاندازه کودکان به هم فشار بیاورند؛ مثلاً اگر یک کودک به یک رنگ خاص علاقه دارد، والدین انتظار دارند که دیگری هم به همین رنگ علاقه داشته باشد.
۵_ از بین رفتن حریم شخصی
یکی از مشکلات دو قلوها می‌تواند نادیده گرفتن حریم شخصی آنها توسط دیگران باشد؛ مثلاً والدین برای هر دو آنها، فقط یک اتاق خواب را در نظر می‌گیرند؛ بنابراین، دو قلوها فرصت کافی برای خلوت فردی را پیدا نمی‌کنند.
۶_ سردرگمی در درک مرزها
دو قلوها گاهی به‌دلیل نزدیکی زیاد با هم، گاهی ممکن است مرزهای شخصی را به درستی یاد نگیرند؛ مثلاً نتوانند فرق بین «من» با «او» را تشخیص دهند. این اتفاق می‌تواند مشکلاتی برای آنها در آینده در زمینه روابط عاشقانه، شغلی یا دوستانه به‌وجود آورد.
۷_ مشکلات تربیتی
والدین در واقع دو فرزند هم‌سن دارند، بنابراین، نسبت به والدین دیگران، چالش ها و گاهی حتی خطاهای فرزند پروری بیشتری نسبت به دیگر والدین دارند. در واقع، شاید هر یک از دوقلوها خلق‌وخوی متفاوتی نسبت به دیگری داشته باشند؛ پس والدین باید همزمان از سبک‌های تربتی متفاوتی استفاده کنند تا فرزندشان به درستی تربیت شود.
به این آمار دقت کنید:
Out of 296 mothers of twins interviewed about difficulties encountered while rearing twins, 49% mentioned inadequate sleep, 18% financial strain, 39% emotional disturbance, 22% disturbance in the marital relationship, and 43% lack of time to take care of other children.
از میان ۲۹۶ مادرِ دارای دوقلو که دربارهه دشواری‌های فرزندپروری مصاحبه شدند، ۴۹٪ کم‌خوابی، ۱۸٪ فشار مالی، ۳۹٪ آشفتگیِ هیجانی، ۲۲٪ اختلال در رابطه زناشویی، و ۴۳٪ کمبودِ زمان برای مراقبت از دیگر فرزندان را گزارش کردند. National Institutes of Health
راستی، ما یک مقاله درباره سبک های فرزند پروری هم داریم که پیشنهاد می‌دهیم آن را مطالعه کنید.
۸_ تعارض در نقش‌پذیری
ممکن است که هر یک از دو قلوها در خانواده نقش‌های متفاوتی نسبت به هم داشته باشند؛ مثلاً یکی از آنها نقش «فرزند مطیع» و دیگری نقش «فرزند معترض» را بازی کند. در این حالت، در صورت عدم کنترل صحیح شرایط توسط والدین، امکان بروز اختلاف و مشکلات دیگر وجود دارد.
۹_ نبود عدالت
یکی از مشکلات دو قلوها را می‌توان در نظر نگرفتن عدالت در برابر آنها دانست. در واقع، اگر یکی از دو قلوها خطایی مرتکب شود، جامعه یا والدین، فرد دیگر را هم خطاکار می‌دانند. این اتفاق باعث بروز خشم مزمن و احساس ناکامی در فرد می‌شود.
تفاوت دوقلوی همسان و ناهسان در روانشناسی
دوقلوها در روانشناسی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دوقلوهای همسان (Monozygotic) و دوقلوهای ناهسان (Dizygotic). دوقلوهای همسان از یک تخمک و یک اسپرم به وجود می‌آیند که پس از لقاح تقسیم می‌شود و دو جنین با ژنتیک کاملاً یکسان شکل می‌گیرد. به همین دلیل، شباهت ظاهری و بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی آنها بسیار نزدیک است. مطالعات روانشناختی نشان داده‌اند که دوقلوهای همسان اغلب در حوزه‌هایی مانند هوش، خلق‌وخو و الگوهای رفتاری شباهت‌های بیشتری نسبت به دوقلوهای ناهسان دارند (Plomin & Daniels, 2011).
در مقابل، دوقلوهای ناهسان از دو تخمک و دو اسپرم متفاوت تشکیل می‌شوند و از نظر ژنتیکی مانند خواهر و برادرهای معمولی‌اند، تنها تفاوت این است که همزمان متولد می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که دوقلوهای ناهسان تفاوت‌های بیشتری در سبک‌های شخصیتی، علایق و واکنش‌های هیجانی دارند (Segal, 2017).
این مقایسه در روانشناسی رفتاری و ژنتیک اهمیت زیادی دارد، زیرا بررسی دوقلوها به محققان کمک می‌کند میزان تأثیر ژنتیک در مقابل محیط را در شکل‌گیری شخصیت و رفتار انسان بهتر درک کنند.
پیوند عاطفی و ارتباط روانی بین دوقلوها
یکی از موضوعات جالب در روانشناسی دوقلوها، پیوند عاطفی عمیق میان آنهاست. بسیاری از دوقلوها گزارش می‌دهند که احساس نزدیکی و درک متقابلشان به‌مراتب بیشتر از روابط خواهر و برادرهای معمولی است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این پیوند می‌تواند ناشی از تجربه رشد مشترک در رحم و همچنین زندگی همزمان در شرایط محیطی مشابه باشد (Segal, 2017). این ارتباط عاطفی گاهی به‌قدری قوی است که دوقلوها حتی بدون گفت‌وگو، حالات هیجانی یا نیازهای یکدیگر را درک می‌کنند. روانشناسان معتقدند این پدیده، علاوه بر عوامل ژنتیکی، به هم‌زیستی مداوم و تجربه‌های مشترک روزمره نیز مربوط است.
مفهوم Twin Bond
اصطلاح Twin Bond در روانشناسی به نوعی پیوند ویژه میان دوقلوها اشاره دارد که ترکیبی از اشتراک ژنتیکی و هم‌زیستی نزدیک است. این پیوند فراتر از رابطه معمول خواهر و برادر تلقی می‌شود و اغلب با سطح بالایی از همدلی، حمایت متقابل و درک شهودی همراه است. تحقیقات روی دوقلوهای همسان نشان داده‌اند که Twin Bond می‌تواند در شکل‌گیری هویت فردی و اجتماعی آنها نقش پررنگی داشته باشد (Neyer, 2002). با این حال، روانشناسان هشدار می‌دهند که گاهی شدت این پیوند ممکن است استقلال فردی را به چالش بکشد و نیاز به مداخله آموزشی یا درمانی برای حفظ تعادل وجود داشته باشد.
تجربه همدلی و احساس مشترک
فارغ از مشکلات دو قلوها، یکی از پدیده‌های جالب در روابط دوقلوها، تجربه چیزی است که به آن “احساس مشترک” (Shared Feeling) گفته می‌شود. بسیاری از دوقلوها گزارش کرده‌اند که بدون برقراری ارتباط مستقیم، می‌توانند درد، شادی یا نگرانی یکدیگر را حس کنند. مطالعات موردی نشان داده‌اند که این نوع همدلی بیشتر در دوقلوهای همسان مشاهده می‌شود و ممکن است به دلیل ترکیب عوامل ژنتیکی و هم‌زمانی تجربه‌های زندگی باشد (Segal & Hershberger, 1999). روانشناسان این پدیده را نمونه‌ای خاص از همدلی شدید می‌دانند، اما تأکید می‌کنند که هنوز توضیح علمی قطعی درباره سازوکار آن وجود ندارد. در هر صورت، این تجربه برای بسیاری از دوقلوها بخشی از هویت روانی مشترکشان محسوب می‌شود.
شخصیت‌شناسی در دوقلوها
مطالعه شخصیت دوقلوها یکی از جذاب‌ترین حوزه‌ها در روانشناسی است، زیرا امکان بررسی تأثیر ژنتیک در برابر محیط را فراهم می‌کند. پژوهش‌های متعددی نشان داده‌اند که دوقلوهای همسان به دلیل اشتراک ژنتیکی، در زمینه‌هایی مثل هوش، خلق‌وخو و سبک‌های رفتاری شباهت‌های زیادی دارند (Plomin et al., 2016). با این حال، تجربه‌های محیطی، موقعیت‌های اجتماعی و نوع تربیت والدین می‌تواند تفاوت‌های چشمگیری در شخصیت آنها ایجاد کند. روانشناسان معتقدند که شناخت این الگوها به درک بهتر شکل‌گیری هویت فردی و روابط بین‌فردی کمک می‌کند.
شباهت‌ها و تفاوت‌های شخصیتی
اگرچه دوقلوها، به‌ویژه دوقلوهای همسان، اغلب در ویژگی‌هایی مانند سطح برون‌گرایی یا درون‌گرایی و سبک‌های هیجانی شباهت دارند، اما همیشه شخصیت یکسانی ندارند. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی در میان دوقلوهای همسان، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد تفاوت‌های شخصیتی ناشی از تجربه‌های فردی و محیطی است (Bouchard, 2004). این تفاوت‌ها می‌تواند در زمینه‌هایی مانند علایق، انتخاب‌های شغلی و نگرش‌های اجتماعی بروز کند. بنابراین، شخصیت دوقلوها ترکیبی از اشتراک ژنتیکی و تمایز محیطی است که هویت منحصربه‌فرد هر فرد را شکل می‌دهد.
نقش تربیت والدین
والدین دوقلوها نقش مهمی در تقویت یا کاهش شباهت‌های شخصیتی فرزندان خود دارند. برخی والدین تمایل دارند با دوقلوها به‌عنوان یک «واحد مشترک» رفتار کنند، در حالی که دیگران بر استقلال فردی آنها تأکید دارند. مطالعات نشان داده‌اند که سبک‌های تربیتی متفاوت می‌تواند بر میزان رقابت یا همکاری میان دوقلوها تأثیر بگذارد (Neyer & Asendorpf, 2001). اگر والدین به‌طور متعادل هم بر شباهت‌ها و هم بر تفاوت‌های دوقلوها توجه کنند، احتمال رشد شخصیت سالم‌تر و هویت مستقل در هر یک افزایش می‌یابد و جلوی بروز مشکلات دو قلوها گرفته می‌شود.
لجبازی در کودکان و ویژگی های آن
بین انواع نقایص شخصیتی، خودرأی بودن یکی از آنهاست که باعث می‌شود فرد در بسیاری از موارد تصمیم اشتباه بگیرد. کودکانی که لجباز هستند، معمولاً دامنه لجبازی ثابتی دارند که می‌تواند در طول زندگی‌شان به الگویی منظم تبدیل شود. وقتی کودکی مجبور به انجام کاری می‌شود یا باید از مجموعه‌ای از قوانین پیروی کند، صفت لجبازی در او ظاهر می‌شود.
اکثر بچه‌ها تغییرات ناخواسته یا مقررات ناگهانی را نمی‌پذیرند و در مورد آنچه تصمیم گرفته‌اند، لجبازی می‌کنند. هنگامی که کودکان بزرگ می‌شوند، باید در سال‌های اولیه رشدشان به آنها کمک کرد تا از این صفت اجتناب کنند. در غیر این صورت تاخیر طولانی در درمان لجبازی، ممکن است منجربه پیامدهای بدی شود. بهتر است علل رفتار لجبازانه در کودکان را پیدا کرد و اقدامات موثری برای رفع آن انجام داد.
ویژگی‌های اصلی کودکان لجباز به شرح زیر است:
- مقاومت در برابر تغییر و انعطاف‌ناپذیری: این کودکان تمایل دارند روال مرتب و قابل پیش‌بینی خود را حفظ کنند و در برابر تغییرات مقاومت می‌کنند.
- اصرار بر خواسته‌های خود: آنها بر روی خواسته‌هایشان متمرکز می‌شوند و برای رسیدن به آنچه می‌خواهند اصرار زیادی دارند.
- قاطعیت و استقلال‌طلبی: این کودکان تمایل دارند خودشان تصمیم بگیرند و کنترل اوضاع را در دست داشته باشند.
- عدم تمایل به همکاری: آنها ممکن است دستورات را نادیده بگیرند و در انجام کارهایی که از آنها خواسته شده، مقاومت کنند.
- لجبازی و سرسختی: وقتی چیزی را تصمیم گرفته‌اند، تغییر آن برایشان دشوار است. آنها ممکن است برای رسیدن به هدفشان مبارزه کنند.
- عزت نفس و اعتماد به نفس بالا: این کودکان معمولاً از خود اطمینان دارند و در کارهایی که انجام می‌دهند مصمم هستند.
- تمرکز بالا و پشتکار در رسیدن به اهداف: کودکان لجباز اغلب تمرکز بالا و پشتکار زیادی برای رسیدن به اهداف خود دارند. (منبع)
بیشتر بخوانید:
علل لجبازی کودکان دوقلو
یکی از مشکلات دو قلوها، لجبازی آنها است. علل اصلی لجبازی کودکان دوقلو به شرح زیر هستند:
- رقابت برای جلب توجه والدین: دوقلوها برای جلب توجه بیشتر والدین با یکدیگر رقابت می‌کنند و این ممکن است منجر به لجبازی شود.
- ابراز استقلال و جدایی: لجبازی ممکن است نشانه‌ای از تلاش دوقلوها برای ابراز استقلال و جدایی از یکدیگر باشد.
- مقایسه شدن توسط والدین: وقتی والدین دائماً آنها را با هم مقایسه می‌کنند، احساس رقابت بین بچه‌ها شعله‌ور می‌شود.
- ترتیب تولد: معمولاً دوقلویی که دوم به دنیا می‌آید لجبازتر است.
- مشکلات خلقی و هیجانی: استرس، اضطراب و حسادت می‌تواند منجر به لجبازی شود.
- محیط نامناسب: سخت‌گیری والدین یا بی‌توجهی به نیازهای کودک، می‌تواند زمینه‌ساز لجبازی باشد.
- عدم ثبات در تربیت: قوانین نامنسجم یا تنبیهات ناعادلانه لجبازی را تشدید می‌کند.
- خواسته‌ها و نیازهای نادیده گرفته شده: اگر خواسته‌های منطقی کودک نادیده گرفته شود، ممکن است با لجبازی واکنش نشان دهد. (منبع)
از آنجایی که دوقلوها پیوند خاصی با یکدیگر دارند، آشنایی با تفاوت‌های ظریف رابطه آنها می‌تواند کمک‌کننده باشد. با این حال، حفظ صلح بین دوقلوها شبیه حفظ صلح بین هر دو خواهر و برادر است. حفظ آرامش و ثبات و منصف بودن مهم‌تر از همه است. همچنین، جدا نگه داشتن آنها در لحظات تعارض ممکن است کمک کند (منبع).
تاثیر سن، جنسیت و ترتیب تولد بر لجبازی
ترتیب تولد فرزندان در خانواده می‌تواند بر شخصیت و ویژگی‌های رفتاری آنها تأثیر بگذارد. سن، جنسیت و ترتیب تولد کودکان می‌تواند بر میزان و نوع لجبازی آنها تأثیر بگذارد:
۱_ سن
لجبازی معمولاً بین 2 تا 3 سالگی شروع می‌شود و در سنین پیش‌دبستانی اوج می‌گیرد. با بالا رفتن سن و رشد مهارت‌های ارتباطی، لجبازی کاهش می‌یابد. (در مقاله‌ی «سن لجبازی در کودکان» بیشتر به این موضوع پرداخته‌ایم.)
۲_ جنسیت
پسران معمولاً نسبت به دختران لجبازتر هستند و دختران ممکن است لجبازی غیرمستقیم داشته باشند.
۳_ ترتیب تولد
فرزند اول، تک فرزند و فرزند آخر ممکن است لجبازتر باشند، فرزندان میانی کمتر لجبازی نشان می‌دهند و دوقلوها اغلب لجبازتر از فرزندان غیر همزاد هستند. بنابراین سن، جنسیت و ترتیب تولد هر کودک باید در نظر گرفته شود تا میزان و شیوه مدیریت لجبازی متناسب با آن صورت پذیرد.
فرزندان اول معمولاً از نظر سنی بزرگ‌تر بوده و محبت و توجه ویژه‌ای از والدین دریافت می‌کنند. آنها مسئولیت‌پذیرتر هستند و نقش مراقبت از خواهر و برادرهای کوچک‌تر را برعهده می‌گیرند. (البته که واگذاری مسئولیت مراقبت از خواهر یا بردار کوچک‌تر به فرزند اول، کار درستی نیست و در این موضوع نباید انتظارات زیادی از فرزند اول خود داشته باشید.) این امر موجب می‌شود آنها منضبط‌تر، محتاط‌تر و سازمان‌یافته‌تر شوند.
فرزندان دوم اغلب در معرض رقابت با فرزند اول قرار دارند تا توجه والدین را جلب کنند. این موجب می‌شود آنها رقابت‌طلب‌تر و سرکش‌تر شوند.
فرزندان کوچک‌تر چون دیگر نقش‌ها اشغال شده‌اند، به دنبال پیدا کردن نقش جدیدی می‌گردند. آنها اغلب برون‌گراتر، اجتماعی‌تر و توافق‌طلب‌تر هستند.
فرزندان تنها که تمام توجه والدین را دریافت می‌کنند، می‌توانند مستقل‌تر و خلاق‌تر باشند. البته عوامل دیگری مانند فاصله سنی، شیوه فرزندپروری و تفاوت‌های فردی هم بر شخصیت تاثیر دارد. اما به طور کلی ترتیب تولد نقش مهمی در شکل‌دهی شخصیت فرزندان ایفا می‌کند.
بیشتر بخوانید:
تفاوت لجبازی کودکان دوقلو همسان و غیرهمسان
در مورد تفاوت لجبازی کودکان دوقلو همسان (identical) و غیرهمسان (fraternal) می‌توان چند نکته را بیان کرد:
- دوقلوهای همسان از نظر ژنتیکی مشابه هستند؛ درحالی‌که دوقلوهای غیر همسان مانند خواهر و برادرهای عادی، تنها 50٪ ژن‌های مشترک دارند. به همین دلیل، احتمال بروز لجبازی در دوقلوهای همسان بیشتر است، چون عوامل ژنتیکی دخیل‌ترند.
- دوقلوهای همسان اغلب شباهت‌های رفتاری بیشتری با هم دارند. پس اگر یکی لجباز باشد، در دیگری هم احتمال بیشتری برای لجبازی وجود دارد.
- در دوقلوهای غیرهمسان، تفاوت‌های فردی نقش بیشتری دارد. ممکن است یکی لجباز باشد و دیگری نباشد.
- رقابت و مقایسه بین دوقلوهای همسان بیشتر است. این موضوع می‌تواند باعث تشدید لجبازی شود.
به طور کلی، یکی از مشکلات دو قلوها لجبازی است و لجبازی در کودکان دوقلو چه همسان و چه غیرهمسان وجود دارد، اما انتظار می‌یرود احتمال لجبازی در دوقلوهای همسان بیشتر باشد. (منبع)
- بیشتر بخوانید: فرزند پروری چیست؟
پیامدهای لجبازی کودکان دوقلو
لجبازی کودکان دوقلو می‌تواند پیامدهای منفی زیر را به همراه داشته باشد:
- ایجاد تعارض و درگیری بیشتر بین دوقلوها (لجبازی یکی موجب عکس العمل مشابه در دیگری می‌شود.)
- اختلال در روابط دوقلوها با یکدیگر و احساس رقابت و حسادت بیشتر
- مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری، تخریب اموال، عدم همکاری و …
- مشکل در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی دوقلوها
- عزت نفس و اعتماد به نفس پایین‌تر در دوقلوها
- افت عملکرد تحصیلی به دلیل عدم تمرکز و مشغله ذهنی ناشی از لجبازی
- استرس و فرسودگی والدین در مواجهه با لجبازی مداوم دوقلوها
- درگیری و تعارض بین والدین و دوقلوها
بنابراین، مدیریت و کنترل لجبازی کودکان دوقلو، در دوران کودکی حائز اهمیت است تا از بروز پیامدهای منفی بلند مدت آن جلوگیری شود. (منبع)
نقش والدین در کاهش لجبازی لجبازی کودکان دوقلو
نقش والدین در کاهش لجبازی کودکان برای کاهش مشکلات دو قلوها به شرح زیر است:
- آرامش خود را حفظ کنید و با صبر و حوصله برخورد نمایید.
- انتظارات منطقی و متناسب با سن کودک داشته باشید.
- به جای مجازات، رفتار مثبت کودک را تشویق کنید.
- با صدای آرام با کودک صحبت کنید و گوش دهید.
- برنامه و قوانین ثابتی داشته باشید و به آن پایبند بمانید.
- از کودک درخواست کمک کنید تا احساس مسئولیت کند.
- زمانی را به تنهایی با کودک بگذرانید و ارتباط عاطفی برقرار کنید.
- از مشاوره با متخصص کودک در صورت نیاز استفاده کنید.
- با همسرتان در برخورد با کودک، هماهنگی و یکدستی داشته باشید.
- به جای انتقاد مکرر از رفتار کودک، بیشتر تمرکزتان را روی تشویق رفتارهای مثبت او بگذارید.
- سعی کنید علت لجبازی کودک را پیدا کنید. آیا نیازی نادیده گرفته شده است؟ آیا از توانایی‌های کودک برای رشد شخصیتش استفاده می‌کنید؟
- انتظاراتتان را واقع‌بینانه و متناسب با توانایی‌های کودک تنظیم کنید تا احساس شکست نکند.
- به جای مجازات، پیامدهای طبیعی رفتار کودک را به او گوشزد کنید.
- با کودک همفکری کنید تا راه‌حل‌هایی برای کاهش لجبازی‌اش پیدا کنید.
- از پرخاشگری کلامی و جسمی خودداری کنید.
با رویکردی آرام، مثبت و همدلانه می‌توانید به کودک کمک کنید تا لجبازی‌اش کاهش یابد. (منبع: parents.com)
بیشتر بخوانید:
راهکارهای مدیریت لجبازی کودکان دوقلو
برای مدیریت لجبازی دوقلوها، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
- ایجاد روتین و برنامه‌ریزی روزانه برای فعالیت‌ها و وظایف دوقلوها
- تقسیم‌بندی اسباب‌بازی‌ها و وسایل شخصی بین دوقلوها تا احساس مالکیت کنند
- صرف زمان انفرادی و جداگانه با هریک از دوقلوها
- پرهیز از مقایسه‌ی دوقلوها با یکدیگر
- نادیده نگرفتن نیازها و خواسته‌های منطقی دوقلوها
- استفاده از تشویق به جای تنبیه در هدایت رفتار دوقلوها
- آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل مسالمت‌آمیز اختلافات
- مراجعه به مشاور در صورت عدم موفقیت والدین در مدیریت لجبازی
- هماهنگی والدین در رویکردهای تربیتی بکار گرفته شده
- اختصاص دادن فضا و وسایل بازی مجزا به هر کدام از دوقلوها تا از رقابت آنها جلوگیری شود.
- تدوین قوانین و مقررات منعطف و منطقی در مورد استفاده از فضاها و اسباب بازی‌های مشترک
- اجتناب از مقایسه مداوم دوقلوها با یکدیگر و تمرکز بر توانایی‌های فردی هر کدام
- ایجاد فرصت‌هایی برای همکاری و مشارکت دوقلوها در فعالیت‌ها
- آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل مسالمت‌آمیز تعارضات به دوقلوها
- نشان دادن علاقه و عشق به هر دو کودک به طور مساوی
- تشویق رفتارهای مثبت و مطلوب دوقلوها
- در نظر گرفتن عواقب طبیعی برای رفتار نامناسب دوقلوها (منبع: parents)
راستی، ما یک مقاله با عنوان «کودک لجباز و عصبی» هم داریم که پیشنهاد می‌دهیم آن را مطالعه کنید.
کلام آخر
لجبازی یکی از مشکلات دوقلوها است که معمولاً ناشی از رقابت آنها برای جلب توجه والدین، ابراز استقلال و تلاش برای پیدا کردن هویت مجزاست. عواملی مانند سن، جنسیت، ترتیب تولد و شخصیت کودکان بر میزان و نوع لجبازی آنها تاثیر می‌گذارد. لجبازی کودکان دوقلو اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند پیامدهای منفی برای رشد عاطفی، اجتماعی و تحصیلی آنها داشته باشد. والدین با اتخاذ رویکردهایی مانند ایجاد نظم و انضباط منعطف، تشویق و تقویت رفتارهای مطلوب، آموزش مهارت‌های ارتباطی و حل تعارض، و ارائه الگوی مثبت برای دوقلوها می‌توانند نقش مهمی در کاهش لجبازی آنها ایفا کنند.
